Luyện từ và câu: Mở rộng vốn từ: Hữu nghị - Hợp tác trang 55 SGK Tiếng Việt 5 tập 1

Câu 1

Xếp những từ có tiếng hữu đã cho dưới đây thành hai nhóm a và b

Hữu nghị, hữu hiệu, chiến hữu, hữu tình, thân hữu, hữu ích, hữu hảo, bằng hữu, bạn hữu, hữu dụng.

a) Hữu có nghĩa là “bạn bè”

b) Hữu có nghĩa là “có”

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các từ ngữ và phân biệt nghĩa của mỗi tiếng hữu.

Lời giải chi tiết:

a) Hữu có nghĩa là “bạn bè”: hữu nghị, chiến hữu, thân hữu, hữu hảo, bằng hữu, bạn hữu.

b) Hữu có nghĩa là “có”: hữu hiệu, hữu tình, hữu ích, hữu dụng.

Câu 2

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các từ ngữ và phân biệt nghĩa của mỗi tiếng hợp.

Lời giải chi tiết:

a) Hợp có nghĩa là “gộp lại” (thành lớn hơn): Hợp tác, hợp nhất, hợp lực

b) Hợp có nghĩa là “đúng với yêu cầu, đòi hỏi…nào đó”: Hợp tình, phù hợp, hợp thời, hợp lệ, hợp pháp, hợp lí, thích hợp.

Câu 3

Đặt một câu với mỗi từ ở bài tập 1 và một câu với mỗi từ ở bài tập 2.

Phương pháp giải:

Em làm theo yêu cầu của bài tập.

Lời giải chi tiết:

- Với những từ ở bài tập 1, học sinh có thể đặt một trong các câu sau:

+ Nhóm a:

-  Chăm lo vun đắp tình hữu nghị với nhân dân các nước là việc nhân dân ta luôn quan tâm.

-  Là bộ đội - bác ấy rất yêu mến các chiến hữu của mình.

- Bữa tiệc có đủ mặt họ hàng thân hữu.

- Tình bằng hữu thật cao quý.

- Là bạn hữu, chúng ta phải giúp đỡ lẫn nhau.

+ Nhóm b:

-  Bảo vệ môi trường là một việc làm hữu ích.

-  Thuốc này rất hữu hiệu.

-  Phong cảnh núi Ngự, sông Hương thật hữu tình.

-  Tôi mong mình là người hữu dụng đối với xã hội.

- Với những từ ở bài tập 2, học sinh có thể đặt một trong các câu sau:

+ Nhóm a:

- Các nước trong khu vực đều mong muốn hòa bình hợp tác.

- Các tổ chức riêng lẻ ấy giờ đã hợp nhất.

-  Phải đồng tâm hợp lực mới dễ thành công.

+ Nhóm b:

-  Ông ấy giải quyết mọi việc đều hợp tình hợp lí.

-  Công việc này rất phù hợp với em.

-  Suy nghĩ của anh ấy thật hợp thời.

-  Các lá phiếu bầu đều phải hợp lệ.

-  Mọi việc làm đều phải hợp pháp.

-  Khí hậu Đà Lạt thật thích hợp với sức khỏe của tôi.

Câu 4

Đặt câu với một trong những thành ngữ dưới đây

a) Bốn biển một nhà.

b) Kề vai sát cánh. 

c) Chung lưng đấu sức.

Phương pháp giải:

Em hãy suy nghĩ về ý nghĩa của mỗi câu thành ngữ và đặt câu hoàn chỉnh.

- Bốn biển một nhà: Người ở khắp mọi nơi đoàn kết như người trong cùng một gia đình, thống nhất về một mối.

- Kề vai sát cánh: cùng bên nhau, cùng chung sức làm một việc gì đó, góp phần vì mục đích chung.

- Chung lưng đấu sức: cùng nhau góp công góp sức vì công việc chung.

Lời giải chi tiết:

a)  Trong trại hè năm ấy, chúng tôi mỗi đứa một nơi, hội tụ về đây anh em bốn biển một nhà.

b) Trong mọi công việc chung, chúng tôi luôn kề vai sát cánh với nhau.

c) Họ chung lưng đấu sức để cùng nhau vượt qua khó khăn, gian khổ.