13. Mã Giám Sinh mua Kiều - Nguyễn Du

I. Tác giả

1. Tiểu sử

- Nguyễn Du (1765 – 1820) tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên.

- Cuộc đời Nguyễn Du trải qua nhiều biến cố thăng trầm nhưng chính hoàn cảnh ấy tạo cho ông vốn sống phong phú, tâm hồn sâu sắc.

2. Sự nghiệp sáng tác:

- Sự nghiệp sáng tác được đánh giá cao cả về chữ Hán và chữ Nôm.

- Tinh thần nhân đạo sâu sắc.

- Các giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật đạt đến đỉnh cao.

II. Tác phẩm

1. Tìm hiểu chung

a. Vị trí đoạn trích

- Nằm ở đầu phần thứ hai (“Gia biến và lưu lạc”).

- Sau khi bị thằng bán tơ vu oan, gia đình Thúy Kiều lâm vào cảnh tan tác, đau thương. Của cải bị cướp đoạt, cha và em trai Kiều bị lũ sai nha “đầu trâu mặt ngựa” bắt bớ, khảo tra, đánh đập dã man. Cái giá mà chúng đưa ra thật là khủng khiếp: “Có ba trăm lạng việc này mới xong”. Kiều đành gạt nước mắt, gác mối tình đầu đẹp đẽ với Kim Trọng để bán mình chuộc cha và em ra khỏi chốn lao tù.

- Đoạn này nói về việc Mã Giám Sinh đến mua Kiều. Đoạn trích là nốt nhạc buồn, khởi đầu cho cung đàn bạc mênh của cuộc đời Kiều kéo dài suốt mười lăm năm.

b. Bố cục: 2 phần

- Phần 1: 10 câu đầu: (Từ đầu đến … “giục nàng kíp ra”): Sự xuất hiện của Mã Giám Sinh.

- Phần 2: Đoạn còn lại: Cảnh mua bán người.

2. Tìm hiểu chi tiết

a. Nhân vật Mã Giám Sinh

- Diện mạo và cử chỉ

- Sinh viên trường Quốc Tử Giám

- Người khách ở xa

- Tên: Mã Giám Sinh

- Quê: huyện Lâm Thanh

- Tuổi: ngoại tứ tuần

- Cách ăn mặc: mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao

- Nói năng: thô lỗ, vô lễ

- Hành động: ghế trên ngồi tót sỗ sàng

⇒ Vẻ ngoài chải chuốt, không phù hợp với lứa tuổi, cử chỉ và thái độ bất lịch sự, trơ trẽn, hỗn láo.

- Bản chất:

+ Giả dối từ lai lịch đến tướng mạo, tính danh

+ Bản tính con buôn, lưu manh

⇒ Bút pháp tả thực, cùng các từ tượng hình, tượng thanh làm cho Mã Giám Sinh hiện lên là một kẻ giả dối, vô học, con buôn, mất lịch sự.

b. Hình ảnh tội nghiệp của Thúy Kiều

- Tình cảnh tội nghiệp của Thúy Kiều:

+ Nàng là một món hàng để người ta trao đổi, mua bán.

+ Ý thức được nhân phẩm.

- Nỗi đau đớn, tái tê:

+ Buồn rầu, tủi hổ, ngại ngùng

+ Ê chề trong cảm giác thẹn với lòng.

+ Đau đớn khi tình duyên tan vỡ.

+ Uất hận khi gia đình bị vu oan.

⇒ Tâm trạng đau khổ, xấu hổ, đan đớn.

c. Giá trị nội dung

- Phơi bày bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh

- Lên án xã hội phong kiến, những thế lực chà đạp lên tài sắc và nhân phẩm người phụ nữ. (Tố cáo gay gắt sự tàn nhẫn của đồng tiền và những kẻ xấu xa chà đạp phẩm giá con người).

- Bày tỏ sự cảm thông, sâu sắc với số phận con người.

d. Giá trị nghệ thuật

- Khắc họa thành công nhân vật chính diện và phản diện

- Thể hiện sự am hiểu sâu sắc tâm lý nhân vật của Nguyễn Du trong tác phẩm.

Sơ đồ tư duy về đoạn trích "Mã Giám Sinh mua Kiều":