viết bài văn phân tích tác phẩm thơ "Bến đò đêm trăng" của Anh Thơ

Anh Thơ là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Bà đã để lại cho đời nhiều tác phẩm hay, đặc sắc và nổi bật nhất có lẽ chính là tập thơ “Bức tranh quê”. Trong đó, em ấn tượng nhất với bài thơ “Bến đò đêm trăng” bởi nó đã khắc họa nên bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp cùng cuộc sống con người nơi bến đò.
Mở đầu bài thơ, Anh Thơ đã vẽ ra trước mắt bạn đọc khung cảnh bến đò vào ban ngày:
“Quanh quanh làng xóm nhạt màu sương
Bến đò quan phủ mấy vòng khói tỏa.”
Câu thơ gợi lên trước mắt chúng ta hình ảnh một ngôi làng nhỏ nằm bên cạnh dòng sông êm đềm. Không gian ở đây không quá rộng lớn mà chỉ “quanh quanh”, rất đỗi bình dị, thân thuộc. Thời điểm được nhắc đến là buổi sớm mai, khi màn sương vẫn còn bao trùm khắp mọi nẻo nhưng đang dần tan biến đi. Khung cảnh lúc này thật huyền ảo làm sao! Đặc biệt, hình ảnh “mấy vòng khói tỏa” từ bếp lò nhà ai khiến cho bức tranh thêm phần lung linh hơn. Người dân bắt đầu thức dậy sau giấc ngủ dài, họ chuẩn bị bữa sáng và nấu nướng. Khói bếp nghi ngút bay lên hòa quyện với làn sương mờ ảo tạo nên vẻ đẹp khó tả.
Tiếp theo, nhà thơ miêu tả về sự chuyển đổi thời gian:
“Nắng xuống trời lên sâu chót vót
Sông dài trời rộng bến cô liêu.”
Hai câu thơ sử dụng biện pháp đảo ngữ nhằm nhấn mạnh cái nắng và chiều cao của bầu trời. Từ “sâu” đặt lên đầu câu như mở ra một không gian rộng lớn, khoáng đạt. Trên nền không gian ấy, hình ảnh “trời lên” càng trở nên độc đáo. Câu thơ giúp ta liên tưởng tới hình ảnh một bàn tay khổng lồ đang nâng bầu trời lên cao. Đồng thời, hai câu thơ cũng thể hiện sự đối lập giữa không gian trên cao và dưới thấp. Nếu trên cao là bầu trời thì dưới thấp là dòng sông dài, bến đò vắng lặng. Bến đò như chìm trong cái mênh mông, bát ngát của đất trời. Con người xuất hiện nhưng lại rơi vào trạng thái cô đơn, lẻ loi.
Khi hoàng hôn buông xuống, bến đò mới thực sự trở nên tĩnh mịch:
“Đò biếng lười nằm mặc nước trôi
Phăng phắc gọng vó bên bờ sỏi”
Từ láy “phăng phắc” kết hợp với động từ “gác” đã diễn tả thành công sự im ắng, tịch mịch của bến đò. Mọi thứ dường như ngừng hoạt động, tất cả đều yên lặng. Hình ảnh nhân hóa “đò biếng lười” cũng góp phần tô đậm sự nghỉ ngơi của cảnh vật.
Và rồi, ánh trăng xuất hiện xua tan đi bóng tối:
“Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Dòng sông lặng ngắt một màu trăng loe
Đêm thở sao lùa sóng vào tận bãi
Mấy bồn bề cát thủng thẳng vui đùa.”
Ánh trăng soi rọi khắp mọi nơi, chiếu xuống mặt sông lấp lánh. Dòng sông giờ đây bỗng trở nên rực rỡ, tràn ngập ánh sáng. Ánh trăng còn len lỏi qua từng tán cây, kẽ lá, in xuống mặt đất tạo nên những bông hoa tuyệt đẹp. Nhà thơ đã khéo léo sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ “lồng” nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp của ánh trăng. Trăng và cây cối đan cài vào nhau, tạo nên bức tranh thiên nhiên đầy thơ mộng. Bên cạnh đó, các từ láy “lặng ngắt”, “thủng thẳng” đã khắc họa nên sự thanh bình, yên ả của cảnh vật.
Không chỉ vậy, nhà thơ còn cảm nhận âm thanh của vạn vật:
“Đêm thở sao lùa sóng vào tận bãi
Mấy bồn bề cát thủng thẳng vui đùa.”
Âm thanh của tiếng sóng vỗ nhẹ nhàng được so sánh với hơi thở của đêm. Điều đó khiến cho cảnh vật trở nên gần gũi, sinh động hơn. Ngoài ra, hình ảnh nhân hóa “sao lùa sóng” cũng vô cùng độc đáo. Sao như những đứa trẻ tinh nghịch đang chơi đùa cùng với sóng biển. Cuối cùng, hình ảnh “bờ cát” cũng được nhân hóa “vui đùa”. Tất cả đã góp phần tạo nên bức tranh thiên nhiên đầy sức sống.
Có thể nói, bài thơ “Bến đò đêm trăng” đã mang đến cho bạn đọc những cảm nhận mới mẻ về vẻ đẹp của thiên nhiên và con người lao động. Qua đó, nhà thơ bày tỏ tình yêu tha thiết dành cho quê hương, đất nước.