1. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc đoạn trích: Một buổi tối mùa đông, chúng tôi ngồi trước lò sưởi, trong một căn buồng ấm áp. Tự nhiên trong câu chuyện, một người nói đến những cơn giận tự nhiên đến tràn...

câu 1. 1. Sự thay đổi điểm nhìn:

Trong đoạn trích, tác giả sử dụng phương thức trần thuật, chủ yếu tập trung vào nhân vật Thanh để bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật này. Điểm nhìn ban đầu là từ góc độ của Thanh, người chứng kiến toàn bộ câu chuyện. Từ đó, tác giả tạo ra hiệu ứng "điểm nhìn bên ngoài" để miêu tả hành động, cử chỉ của các nhân vật khác. Tuy nhiên, điểm nhìn dần dịch chuyển sang hướng nội, tập trung vào dòng suy tưởng của Thanh. Điều này được thể hiện rõ nét nhất qua chi tiết: "Thanh lặng yên một lát nghĩ ngợi, rồi nói tiếp". Câu nói này đánh dấu sự chuyển biến trong mạch suy tư của Thanh, từ việc hồi tưởng lại quá khứ đến việc rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.

2. Tác dụng của sự thay đổi điểm nhìn:

* Thể hiện tính cách nhân vật: Sự thay đổi điểm nhìn giúp độc giả hiểu rõ hơn về tính cách của nhân vật Thanh. Ban đầu, Thanh là một người nóng nảy, thiếu kiềm chế, dễ bị kích động bởi những điều nhỏ nhặt. Qua dòng suy tưởng của Thanh, độc giả nhận ra sự hối hận, day dứt của chàng trai trẻ khi nhận ra hậu quả của hành động nông nổi của mình.
* Khơi gợi sự đồng cảm: Tác giả khéo léo sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm để khắc họa nỗi đau của gia đình người phu xe. Dòng suy tưởng của Thanh về sự tàn nhẫn của con người, đặc biệt là chính bản thân mình, góp phần khơi gợi sự đồng cảm, xót xa nơi người đọc.
* Tăng tính chân thực: Việc chuyển đổi điểm nhìn từ bên ngoài sang bên trong giúp cho câu chuyện trở nên chân thực, sinh động hơn. Độc giả không chỉ đơn thuần là người chứng kiến câu chuyện mà còn được hòa mình vào dòng suy tưởng của nhân vật, cảm nhận trọn vẹn những cung bậc cảm xúc phức tạp.

Kết luận:

Sự thay đổi điểm nhìn trong đoạn trích "Một Cơn Giận" đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện tính cách nhân vật, khơi gợi sự đồng cảm và tăng tính chân thực cho câu chuyện. Đây là một ví dụ điển hình cho nghệ thuật trần thuật linh hoạt, đa dạng của Thạch Lam, góp phần tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho tác phẩm.

câu 2. : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận.

: Theo lời bà cụ, lý do khiến phu xe Dư không dám trở về nhà là vì "đã ba hôm nay chúng tôi dò mà không thấy. Đã ba hôm nay chúng tôi dò mà không thấy. Đã ba hôm nay chúng tôi dò mà không thấy. Đã ba hôm nay chúng tôi dò mà không thấy."

: Câu văn "sự giận dữ có thể sai khiến ta làm những việc nhỏ nhen không ai ngờ tới" sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ phẩm chất. Tác giả đã sử dụng hình ảnh "giận dữ" để ám chỉ những hành động tiêu cực, thiếu suy nghĩ, thậm chí là độc ác, nhẫn tâm. Việc sử dụng ẩn dụ này nhằm nhấn mạnh tác hại của sự tức giận, giúp người đọc nhận thức rõ ràng hơn về hậu quả của việc mất kiểm soát cảm xúc.

: Trong đoạn trích, nhân vật Thanh là người kể chuyện. Anh ta đóng vai trò là người chứng kiến toàn bộ câu chuyện, từ việc bắt xe tay, gặp gỡ người phu xe Dư, đến việc tìm đến nhà họ và chứng kiến cảnh tượng bi thảm. Qua lời kể của Thanh, tác giả Thạch Lam muốn gửi gắm thông điệp về sự cần thiết của lòng vị tha, bao dung và sự thấu hiểu đối với những người xung quanh.

: Nhân vật Thanh là một người giàu lòng trắc ẩn, biết nhận lỗi và sửa chữa sai lầm. Khi chứng kiến hoàn cảnh khốn khổ của gia đình người phu xe Dư, anh ta đã vô cùng ân hận về hành động nóng nảy của mình. Hành động đưa tiền chuộc lỗi và rời đi một cách âm thầm, không muốn người khác biết, cho thấy sự khiêm tốn và lòng vị tha của Thanh.

câu 3. 1. Xác định phương thức biểu đạt chính: Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là tự sự. Đoạn trích tập trung vào việc thuật lại câu chuyện về cuộc đời của nhân vật Thanh, đặc biệt là câu chuyện về gia đình phu xe Dư.

2. Nội dung chính của đoạn trích: Đoạn trích kể về câu chuyện của nhân vật Thanh, một người giàu có nhưng lại mắc phải thói quen giận dữ vô cớ. Một lần, Thanh bắt xe tay ra về sau khi rời khỏi tòa soạn. Do tâm trạng đã buồn bực, Thanh càng thêm khó chịu bởi sự tồi tàn của chiếc xe, sự cãi lại của người phu xe. Cuối cùng, Thanh quyết định không nói giúp, dẫn đến việc người phu xe bị Đội xếp (cảnh sát) bắt và phạt tiền do ở ngoại ô đón khách. Dù ban đầu Thanh thấy hả cơn giận, nhưng sau đó anh hối hận về việc làm của mình. Vài ngày sau, Thanh đem tiền đến nhà Dư để chuộc lỗi. Nơi ở của Dư là một căn nhà lụp xụp, nghèo khổ, nơi Dư sống cùng bà cụ già, vợ và đứa con ốm yếu. Câu chuyện này đã khiến Thanh nhận ra sự tàn nhẫn của bản thân và hối hận về hành động của mình.

3. Phân tích chủ đề của đoạn trích: Chủ đề chính của đoạn trích là phê phán thói xấu giận dữ vô cớ và nhấn mạnh tầm quan trọng của lòng vị tha, sự bao dung. Tác giả Thạch Lam sử dụng câu chuyện của Thanh để phản ánh thực tế xã hội thời bấy giờ, nơi mà sự ích kỷ, hẹp hòi có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Đồng thời, tác phẩm cũng ca ngợi lòng vị tha, sự bao dung, sẵn sàng tha thứ cho lỗi lầm của người khác.

4. Phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật Thanh được khắc họa khá tinh tế, thể hiện rõ nét tính cách phức tạp của con người. Anh là một người giàu có nhưng lại mang trong mình thói quen giận dữ vô cớ. Sự thay đổi trong suy nghĩ và hành động của Thanh sau khi chứng kiến hoàn cảnh bi đát của gia đình phu xe Dư đã tạo nên chiều sâu cho nhân vật. Bên cạnh đó, tác giả cũng khéo léo miêu tả những chi tiết nhỏ nhặt trong cuộc sống thường nhật, góp phần làm nổi bật tính cách và tâm lý của nhân vật.

5. Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ: Trong đoạn trích, tác giả sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, liệt kê,... nhằm tăng cường sức gợi hình, gợi cảm cho lời văn. Ví dụ, câu "sự giận dữ có thể sai khiến ta làm những việc nhỏ nhen không ai ngờ tới" sử dụng phép so sánh ngầm giữa "sự giận dữ" và "những việc nhỏ nhen", tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về sự nguy hiểm của thói xấu này. Hay câu "cái cảnh đau thương ấy làm tôi rơm rớm nước mắt" sử dụng phép ẩn dụ, ví von nỗi đau của gia đình phu xe Dư như giọt nước mắt rơi xuống, khiến người đọc cảm nhận được sự xót xa, thương cảm.

câu 4. 1. Xác định biện pháp tu từ: Câu "và mỗi lần tôi nghĩ đến anh phu xe ngoại ô kia, tôi lại thấy đau đớn trong lòng như có một vết thương chưa khỏi" sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng.
2. Phân tích nghĩa:
* Nghĩa đen: Mỗi khi tác giả nghĩ đến anh phu xe ngoại ô, nỗi đau đớn trong lòng họ giống như một vết thương chưa lành.
* Nghĩa bóng: Nỗi đau đớn, day dứt, ám ảnh trong lòng tác giả khi nhớ về anh phu xe ngoại ô, hậu quả của hành động thiếu suy nghĩ của chính bản thân tác giả.
3. Phân tích hiệu quả nghệ thuật:
* Gợi hình: Hình ảnh "vết thương chưa khỏi" gợi lên sự đau đớn, tổn thương, ám ảnh dai dẳng, không thể quên.
* Gợi cảm: Thể hiện sự day dứt, ân hận, tiếc nuối của tác giả đối với hành động của mình. Đồng thời, câu văn cũng nhấn mạnh sự nghiêm trọng của lỗi lầm, tạo ấn tượng mạnh mẽ về sự cần thiết phải sửa chữa lỗi lầm.

Kết luận: Biện pháp tu từ so sánh "như có một vết thương chưa khỏi" trong câu văn đã góp phần làm nổi bật chủ đề của tác phẩm, đó là sự day dứt, ân hận, tiếc nuối của nhân vật Thanh khi nhận thức được hậu quả của hành động thiếu suy nghĩ của mình. Nó cũng khẳng định sức mạnh của sự hối hận, sự thay đổi tích cực của con người sau khi nhận ra lỗi lầm của bản thân.

câu 5. 1. Đọc hiểu:
* : Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là tự sự.
* : Đoạn trích sử dụng ngôi thứ nhất, nhân vật xưng "tôi".
* : Các phương tiện liên kết giữa các câu trong đoạn trích bao gồm: phép nối ("rồi", "và"), phép lặp ("cái", "đứa bé").
* : Trong đoạn trích, tác giả miêu tả chi tiết về hoàn cảnh sống nghèo khổ của gia đình người phụ nữ bán hàng rong. Bà cụ già yếu, người phụ nữ nuôi con nhỏ bị ốm nặng, thiếu thốn đủ bề. Điều này tạo nên bức tranh bi thảm về cuộc sống khốn khó của họ.
* : Nhân vật Thanh là một người giàu tình cảm, biết nhận lỗi và sửa chữa sai lầm. Anh ta ân hận về hành động nóng nảy của mình, sẵn sàng giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn.
* : Tác phẩm "Một Cơn Giận" mang chủ đề về sự giận dữ và hậu quả của nó đối với con người. Qua câu chuyện của Thanh, tác giả muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát cảm xúc, tránh những hành động nông nổi, thiếu suy nghĩ.
* : Chi tiết ấn tượng nhất là hình ảnh người phụ nữ bán hàng rong bế đứa con ốm yếu, gầy gò, xanh xao. Hình ảnh này gợi lên sự thương cảm, xót xa cho số phận bất hạnh của họ.
* : Bài học rút ra từ đoạn trích là cần phải kiềm chế sự tức giận, suy nghĩ thấu đáo trước khi hành động. Sự giận dữ có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, gây tổn hại cho bản thân và người khác.

Phản ánh:

Qua quá trình giải quyết bài tập, tôi nhận thấy việc phân tích chi tiết từng câu hỏi giúp học sinh nắm vững nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Việc mở rộng vấn đề sang dạng chung giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tế, nâng cao khả năng tư duy độc lập và sáng tạo.