CaCO3 → CaO + CO2 ↑ | CaCO3 ra CaO | CaCO3 ra CO2

Phản ứng CaCO₃ hay CaCO₃ ra CaO hoặc CaCO₃ ra CO₂ thuộc loại phản ứng phân hủy đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về CaCO₃ có lời giải, mời các bạn đón xem:

Nhiệt phân: CaCO₃ → CaO + CO₂ ↑

1. Phương trình nhiệt phân CaCO₃

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂

Phản ứng trên thuộc loại phản ứng phân hủy

2. Hiện tượng của phản ứng nung CaCO₃ ở nhiệt độ cao

- Phản ứng nung đá vôi CaCO₃ là phản ứng tỏa nhiệt, sinh ra chất rắn màu trắng, tan trong nước và có khí không màu, không mùi thoát ra.

3. Cách tiến hành phản ứng CaCO₃

- Cho 1 mẩu nhỏ đá vôi CaCO₃ vào ống nghiệm rồi đem nung dưới ngọn lửa đèn cồn đến khi phản ứng hoàn toàn và không thấy có khí thoát ra.

4. Mở rộng tính chất của CaCO₃

- Canxi cacbonat (CaCO₃) tinh khiết có tên thường gọi là đá vôi, là chất bột nhẹ, màu trắng, dùng làm chất độn trong cao su và 1 số ngành công nghiệp.

4.1. Tính chất hóa học

CaCO₃ có tính chất hóa học của 1 muối cacbonat.

a) Tác dụng với axit

CaCO₃ + 2HCl → 2CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

$C{O}_3^{2-}$+ 2H⁺ → CO₂↑ + H₂O

b) Tác dụng với dung dịch kiềm

- Các muối hiđrocacbonat tác dụng dễ dàng với dung dịch kiềm.

Thí dụ:

CaCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + Ca(OH)₂

$HC{O}_3^{-}+O{H}^{-}\to C{O}_3^{2-}+H_{2}O$

c) Phản ứng nhiệt phân

- Muối cacbonat tan không bị nhiệt phân (trừ muối amoni), muối cacbonat không tan bị nhiệt phân:

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂↑

CaCO_{3 (r)} $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO _(r) + CO_{2 (k)}

4.2. Một số bài tập liên quan.

Câu 1: Muối nào có thể điều chế bằng phản ứng của dung dịch muối cacbonat với dung dịch axit clohidric?

A. KNO₃

B. ZnSO₄

C. CaCO₃

D. NaCl

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Muối có thể điều chế bằng phản ứng của dung dịch muối cacbonat với dung dịch axit clohidric là NaCl.

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ + H₂O

Câu 2: Hợp chất nào sau đây bị nhiệt phân hủy tạo ra hợp chất oxit và một chất khí làm đục nước vôi trong?

A. Muối nitrat

B. Muối sunfat

C. Muối clorua

D. Muối cacbonat không tan

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Muối cacbonat không tan bị nhiệt phân hủy tạo ra hợp chất oxit và một chất khí làm đục nước vôi trong.

Ví dụ:

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂

Khí CO₂ sinh ra làm đục nước vôi trong:

CO₂ + Ca(OH)₂ →CaCO₃ ↓ + H₂O

Câu 3: Phương trình hóa học nào sau đây dùng để điều chế canxi oxit (CaO)?

A. CaCO_{3 (r)} → CaO _(r) + CO_{2 (k)}

B. Ca(OH)_{2 (dd)} → CaO _(r) + H₂O _(h)

C. CaSO_{4 (r)} → CaO _(r) + SO_{2 (k)}

D. CaSO_{4 (r)} → CaO _(r) + SO_{2 (k)}

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Phương trình hóa học dùng để điều chế CaO là: CaCO_{3 (r)} → CaO _(r) + CO_{2 (k)}

Câu 4: Ứng dụng nào sau đây không phải của canxi oxit?

A. Khử chua cho đất

B. Khử độc môi trường

C. Sát trùng diệt nấm

D. Sản xuất cao su

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Ứng dụng không phải của canxi oxit là sản xuất cao su.

Câu 5: Để thu được 5,6 tấn vôi sống với hiệu suất phản ứng đạt 95% thì lượng CaCO₃ cần dùng  là

A. 9,5 tấn                      B. 10,5 tấn                  C. 10 tấn                        D. 9,0 tấn

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂

100 g →      56g

10 tấn ←     5,6 tấn

Do hiệu suất phản ứng là 95% nên lượng CaCO₃ cần dùng là

$H\%=\frac{m_{lt}}{m_{tt}}.100\%\to m_{tt}=\frac{m_{lt}.100\%}{H\%}=\frac{10.100\%}{95\%}=\mathrm{10,5}$tấn.

Câu 6: Trong phòng thí nghiệm, oxit nào được dùng làm chất hút ẩm (chất làm khô)?

A. MgO

B. CuO

C. CaO

D. ZnO

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Trong phòng thí nghiệm, oxit được dùng làm chất hút ẩm (chất làm khô) là: CaO

Vì nó tác dụng với nước tạo thành Ca(OH)₂

Phương trình phản ứng: CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Câu 7: Nhỏ từ từ dung dịch axit clohiđric vào cốc đựng một mẩu đá vôi cho đến dư axit. Hiện tượng nào sau đây xảy ra?

A. Sủi bọt khí, đá vôi tan dần

B. Không sủi bọt khí, đá vôi không tan

C. Sủi bọt khí, đá vôi không tan

D. Đá vôi tan dần, không sủi bọt khí

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Nhỏ từ từ dung dịch axit clohiđric vào cốc đựng một mẩu đá vôi cho đến dư axit. Hiện tượng xảy ra: Sủi bọt khí (khí CO₂), đá vôi tan dần

Phương trình phản ứng:

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

Câu 8: Hòa tan hết hỗn hợp gồm CaO và CaCO₃ cần vừa đủ 100 ml dung dịch HCl 3M. Khối lượng muối có trong dung dịch thu được là

A. 16,65 g              B. 15,56 g                       C. 166,5 g                     D. 155,6g

Hướng dẫn giải

Đáp án : A

Số mol HCl = 0,1.3 = 0,3 mol

Gọi số mol CaO là x mol;  số mol CaCO₃ là y mol

Ta có phương trình hóa học:

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

x → 2x                 x        mol

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ ↑ + H₂O

y →       2y            y        mol

Theo PTHH có: n_HCl = 2x + 2y = 0,3 mol → x + y = 0,15 mol

Muối thu được là CaCl₂: (x + y) mol

→ m_muối = (x + y).(40 + 71) = 0,15.111=16,65 gam.

Câu 10: Cho 35 gam CaCO₃ vào dung dịch HCl dư, kết thúc phản ứng thu được bao nhiêu lít khí CO₂ ở đktc?

A. 7,84 lít

B. 6,72 lít

C. 5,56 lít

D. 4,90 lít

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Số mol của CaCO₃ là: $n_{CaC{O}_3}=\frac{35}{100}$= 0,35 mol

Phương trình phản ứng:

$\begin{array}{l}CaC{O}_3+2HCl\to CaC{l}_2+C{O}_2\uparrow +H_{2}O\\ \mathrm{0,35}\text{ 0,35 (mol)}\end{array}$

Theo phương trình phản ứng ta có: $n_{C{O}_2}$= 0,35 mol

Thể tích khí CO₂ ở đktc là: $V_{C{O}_2}$= 0,35.22,4 = 7,84 lít.

Câu 11: Nhiệt phân hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm CaCO₃ và Na₂CO₃ thu được 11,6 gam chất rắn và 2,24 lít khí (đktc). Hàm lượng % của CaCO₃ trong X là
A. 6,25%.      

B. 8,62%.      

C. 50,2%.      

D. 62,5%.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Na₂CO₃ bền với nhiệt nên không bị nhiệt phân.

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂

$\begin{array}{l}{n}_{C{O}_2}=\mathrm{0,1}mol\to n_{CaC{O}_3}=\mathrm{0,1}mol\\ \to m_{CaC{O}_3}=\mathrm{0,1.100}=10gam\end{array}$

Bảo toàn khối lượng ta có :

m = m_{chất rắn} + m_khí = 11,6 + 0,1.44 = 16 gam

$\to \%m_{CaC{O}_3}=\frac{10}{16}.100=\mathrm{62,5}\%$

Câu 12: Hòa tan hoàn toàn 4 gam hỗn hợp A_2­CO₃ và BCO₃ vào dung dịch HCl vừa đủ thu được dung dịch chứa 5,1g muối và V lít khí ở đktc. Giá trị của V là:

A. 1,68.         

B. 2,24.         

C. 3,36.         

D. 11,2.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

A₂CO₃ + 2HCl → 2ACl + CO₂↑ + H₂O

BCO₃ + 2HCl → BCl₂ + CO₂↑+ H₂O

Nhận thấy: Nếu đặt $n_{C{O}_2}=xmol$$\to n_{HCl}=2xmol;n_{H_{2}O}=xmol$

Bảo toàn khối lượng:

m_{muối cacbonat} + m_HCl = m_{muối clorua} + $m_{C{O}_2}+m_{H_{2}O}$

→ 4 + 2x.36,5 = 5,1 + 44x + 18x

→ x = 0,1mol

→ V = 0,1.22,4 = 2,24 lít.

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• CaCO₃ + 2HCl → H₂O + CO₂ ↑ + CaCl₂
• CaCO₃ + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂ ↑
• CaCO₃ + H₂SO₄ → H₂O + CO₂ ↑ + CaSO₂ ↓
• CaCO₃ + H₂CO₃ → Ca(HCO₃)₂
• 3CaCO₃ + 2H₃PO₄ → Ca₃(PO₄)2 ↓ + 3H₂O + 3CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2HBr → H₂O + CO₂ ↑ + CaBr₂
• CaCO₃ + 2HF → H₂O + CO₂ ↑ + CaF₂
• CaCO₃ + 2HI → H₂O + CO₂ ↑ + CaI₂
• CaCO₃ + H₂S → H₂O + CaS + CO₂ ↑
• CaCO₃ + H₂O + CO₂ → Ca(HCO₃)₂
• CaCO₃ + 2HCOOH → (HCOO)₂Ca + H₂O + CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2CH₃COOH → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2NH₃ → 3H₂O + CaCN₂
• CaCO₃ + SiO₂ → CO₂ + CaSiO₃
• CaCO₃ + Na₂CO₃ + 6SiO₂ → 2CO₂ ↑ + Na₂O.CaO.6SiO₂
• CaCO₃ + Na₂S → Na2CO₃ + CaS
• C + CaCO₃ → CaO + 2CO ↑
• 4C + CaCO₃ → CaC₂ + 3CO ↑
• 2CaCO₃ + O₂ + 2SO₂ → 2CO₂ ↑ + 2CaSO₄ ↓