CaCO3 + H2O + CO2 → Ca(HCO3)2 | CaCO3 ra CaS | CaCO3 ra CO2 | H2S ra CaS

Phản ứng CaCO₃ + H₂O + CO₂ hay CaCO₃ ra CaS hoặc CaCO₃ ra CO₂ hoặc H₂S ra CaS thuộc loại phản ứng trao đổi đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về CaCO₃ có lời giải, mời các bạn đón xem:

CaCO₃ + H₂O + CO₂ → Ca(HCO₃)₂

1. Phương trình phản ứng CaCO₃ tác dụng với HCl

CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca(HCO₃)₂

Phản ứng trên thuộc loại phản ứng hóa hợp.

2. Hiện tượng khi đá vôi CaCO₃ phản ứng với CO₂ và H₂O

- Đá vôi tan dần tạo dung dịch không màu.

3. Cách tiến hành phản ứng CaCO₃ tác dụng với HCl

- Cho 1 mẩu đá vôi CaCO₃ vào ống nghiệm, sau đó thêm vào 3-4 ml H₂O sau đó sục khí CO₂ vào.

4. Cách viết phương trình ion thu gọn của phản ứng CaCO₃ tác dụng với dung dịch HCl

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca(HCO₃)₂

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ bằng cách: chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất điện li yếu, chất kết tủa, chất khí để nguyên dưới dạng phân tử:

CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca²⁺ + 2HCO₃^-

Bước 3: Viết phương trình ion thu gọn từ phương trình ion đầy đủ bằng cách lược bỏ đi các ion giống nhau ở cả hai vế:

CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca²⁺ + 2HCO₃^-

5. Tính chất của muối cacbonat

Là muối của axit cacbonic (gồm muối  $C{O}_3^{2-}$ và $HC{O}_3^{-}$).

5.1. Tính tan

- Muối cacbonat của các kim loại kiềm, amoni và đa số muối hiđrocacbonat dễ tan trong nước.

- Muối cacbonat của kim loại khác thì không tan.

5.2. Tính chất hóa học

a) Tác dụng với axit

Thí dụ:

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂↑ + H₂O

$HC{O}_3^{-}$ + H⁺ → CO₂↑ + H₂O

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

$C{O}_3^{2-}$ + 2H⁺ → CO₂↑ + H₂O

b) Tác dụng với dung dịch kiềm

- Các muối hiđrocacbonat tác dụng dễ dàng với dung dịch kiềm.

Thí dụ:

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

$HC{O}_3^{-}+O{H}^{-}\to C{O}_3^{2-}+H_{2}O$

c) Phản ứng nhiệt phân

- Muối cacbonat tan không bị nhiệt phân (trừ muối amoni), muối cacbonat không tan bị nhiệt phân:

MgCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ MgO + CO₂↑

- Tất cả các muối hiđrocacbonat đều bị nhiệt phân:

2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂↑ + H₂O

Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ + H₂O + CO₂↑

5.3. Ứng dụng

- Canxi cacbonat (CaCO₃) tinh khiết là chất bột nhẹ, màu trắng, dùng làm chất độn trong cao su và 1 số ngành công nghiệp.

- Natri cacbonat (Na₂CO₃) khan (sođa khan) là chất bột màu trắng, tan nhiều trong nước. Dùng trong công ngiệp thủy tinh, đồ gốm, bột giặt, …

- Natri hiđrocacbonat (NaHCO₃) là chất tinh thể màu trắng, hơi ít tan trong nước; dùng trong công nghiệp thực phẩm, trong y học dùng làm thuốc giảm đau dạ dày.

6. Một số bài tập liên quan.

Câu 1: Phương trình hóa học nào sau đây dùng để điều chế canxi oxit (CaO)?

A. CaCO_{3 (r)} → CaO _(r) + CO_{2 (k)}

B. Ca(OH)_{2 (dd)} → CaO _(r) + H₂O _(h)

C. CaSO_{4 (r)} → CaO _(r) + SO_{2 (k)}

D. CaSO_{4 (r)} → CaO _(r) + SO_{2 (k)}

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Phương trình hóa học dùng để điều chế CaO là: CaCO_{3 (r)} → CaO _(r) + CO_{2 (k)}

Câu 2: Muối nào có thể điều chế bằng phản ứng của dung dịch muối cacbonat với dung dịch axit clohidric?

A. KNO₃

B. ZnSO₄

C. CaCO₃

D. NaCl

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Muối có thể điều chế bằng phản ứng của dung dịch muối cacbonat với dung dịch axit clohidric là NaCl.

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ + H₂O

Câu 3: Nhỏ từ từ dung dịch axit clohiđric vào cốc đựng một mẩu đá vôi cho đến dư axit. Hiện tượng nào sau đây xảy ra?

A. Sủi bọt khí, đá vôi tan dần

B. Không sủi bọt khí, đá vôi không tan

C. Sủi bọt khí, đá vôi không tan

D. Đá vôi tan dần, không sủi bọt khí

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Nhỏ từ từ dung dịch axit clohiđric vào cốc đựng một mẩu đá vôi cho đến dư axit. Hiện tượng xảy ra: Sủi bọt khí (khí CO₂), đá vôi tan dần

Phương trình phản ứng:

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

Câu 4: Hợp chất nào sau đây bị nhiệt phân hủy tạo ra hợp chất oxit và một chất khí làm đục nước vôi trong?

A. Muối nitrat

B. Muối sunfat

C. Muối clorua

D. Muối cacbonat không tan

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Muối cacbonat không tan bị nhiệt phân hủy tạo ra hợp chất oxit và một chất khí làm đục nước vôi trong.

Ví dụ:

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂

Khí CO₂ sinh ra làm đục nước vôi trong:

CO₂ + Ca(OH)₂ →CaCO₃ ↓ + H₂O

Câu 5: Dẫn từ từ CO₂ đến dư vào dung dịch Ca(OH)₂, hiện tượng quan sát được là

A. có kết tủa, lượng kết tủa tăng dần, kết tủa không tan.

B. không có hiện tượng gì trong suốt quá trình thực hiện.

C. lúc đầu không thấy hiện tượng, sau đó có kết tủa xuất hiện.

D. có kết tủa, lượng kết tủa tăng dần, sau đó kết tủa tan.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Dẫn từ từ CO₂ đến dư vào dung dịch Ca(OH)₂ xảy ra phản ứng:

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

CO₂ + CaCO₃ + H₂O → Ca(HCO₃)₂

Hiện tượng quan sát được: Dung dịch xuất hiện kết tủa trắng tăng dần đến cực đại, sau đó kết tủa tan dần đến hết.

Câu 6: Phương trình hóa học nào sau đây dùng để điều chế canxi oxit (CaO)?

A. CaCO_{3 (r)} → CaO _(r) + CO_{2 (k)}

B. Ca(OH)_{2 (dd)} → CaO _(r) + H₂O _(h)

C. CaSO_{4 (r)} → CaO _(r) + SO_{2 (k)}

D. CaSO_{4 (r)} → CaO _(r) + SO_{2 (k)}

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Phương trình hóa học dùng để điều chế CaO là: CaCO_{3 (r)} → CaO _(r) + CO_{2 (k)}

Câu 7: Cho 35 gam CaCO₃ vào dung dịch HCl dư, kết thúc phản ứng thu được bao nhiêu lít khí CO₂ ở đktc?

A. 7,84 lít

B. 6,72 lít

C. 5,56 lít

D. 4,90 lít

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Số mol của CaCO₃ là: $n_{CaC{O}_3}=\frac{35}{100}$= 0,35 mol

Phương trình phản ứng:

$\begin{array}{l}CaC{O}_3+2HCl\to CaC{l}_2+C{O}_2\uparrow +H_{2}O\\ \mathrm{0,35}\text{ 0,35 (mol)}\end{array}$

Theo phương trình phản ứng ta có: $n_{C{O}_2}$= 0,35 mol

Thể tích khí CO₂ ở đktc là: $V_{C{O}_2}$= 0,35.22,4 = 7,84 lít.

Câu 8: Hấp thụ toàn bộ 0,3 mol CO₂ vào dung dịch chứa 0,25 mol Ca(OH)₂. Khối lượng dung dịch sau phản ứng tăng hay giảm bao nhiêu gam?

A. tăng 13,2g.

B. tăng 20g.   

C. giảm 6,8g. 

D. giảm 16,8g.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Ta có: $1<\frac{n_{C{O}_2}}{n_{Ca{\left(OH\right)}_2}}=\mathrm{1,2}<2$

→ Sau phản ứng thu được hai muối CaCO₃ và Ca(HCO­₃)₂

$\to n_{CaC{O}_3}=n_{O{H}^{-}}-n_{C{O}_2}=\mathrm{0,25.2}-\mathrm{0,3}=\mathrm{0,2}mol$

$\begin{array}{l}{m}_{C{O}_2}=\mathrm{0,3.44}=\mathrm{13,2}gam\\ m_{\downarrow }=\mathrm{0,2.100}=20gam>m_{C{O}_2}\end{array}$

→ Khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 6,8 gam.

Câu 9: Hòa tan hết hỗn hợp gồm CaO và CaCO₃ cần vừa đủ 100 ml dung dịch HCl 3M. Khối lượng muối có trong dung dịch thu được là

A. 16,65 g              B. 15,56 g                       C. 166,5 g                     D. 155,6g

Hướng dẫn giải

Đáp án : A

Số mol HCl = 0,1.3 = 0,3 mol

Gọi số mol CaO là x mol;  số mol CaCO₃ là y mol

Ta có phương trình hóa học:

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

x → 2x                 x        mol

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ ↑ + H₂O

y →       2y            y        mol

Theo PTHH có: n_HCl = 2x + 2y = 0,3 mol → x + y = 0,15 mol

Muối thu được là CaCl₂: (x + y) mol

→ m_muối = (x + y).(40 + 71) = 0,15.111=16,65 gam.

Câu 10: Hòa tan hoàn toàn 4 gam hỗn hợp A_2­CO₃ và BCO₃ vào dung dịch HCl vừa đủ thu được dung dịch chứa 5,1g muối và V lít khí ở đktc. Giá trị của V là:

A. 1,68.         

B. 2,24.         

C. 3,36.         

D. 11,2.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

A₂CO₃ + 2HCl → 2ACl + CO₂↑ + H₂O

BCO₃ + 2HCl → BCl₂ + CO₂↑+ H₂O

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• Phản ứng nhiệt phân: CaCO₃ → CaO + CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2HCl → H₂O + CO₂ ↑ + CaCl₂
• CaCO₃ + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂ ↑
• CaCO₃ + H₂SO₄ → H₂O + CO₂ ↑ + CaSO₂ ↓
• CaCO₃ + H₂CO₃ → Ca(HCO₃)₂
• 3CaCO₃ + 2H₃PO₄ → Ca₃(PO₄)2 ↓ + 3H₂O + 3CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2HBr → H₂O + CO₂ ↑ + CaBr₂
• CaCO₃ + 2HF → H₂O + CO₂ ↑ + CaF₂
• CaCO₃ + 2HI → H₂O + CO₂ ↑ + CaI₂
• CaCO₃ + H₂S → H₂O + CaS + CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2HCOOH → (HCOO)₂Ca + H₂O + CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2CH₃COOH → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂ ↑
• CaCO₃ + 2NH₃ → 3H₂O + CaCN₂
• CaCO₃ + SiO₂ → CO₂ + CaSiO₃
• CaCO₃ + Na₂CO₃ + 6SiO₂ → 2CO₂ ↑ + Na₂O.CaO.6SiO₂
• CaCO₃ + Na₂S → Na2CO₃ + CaS
• C + CaCO₃ → CaO + 2CO ↑
• 4C + CaCO₃ → CaC₂ + 3CO ↑
• 2CaCO₃ + O₂ + 2SO₂ → 2CO₂ ↑ + 2CaSO₄ ↓