NaOH + NaHCO3 → Na2CO3 + H2O

Phản ứng NaOH + NaHCO₃ tạo ra Na₂CO₃ hoặc NaHCO₃ ra Na₂CO₃ thuộc loại phản ứng trao đổi đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về NaOH có lời giải, mời các bạn đón xem:

NaOH + NaHCO₃ → Na₂CO₃ + H₂O

1. Phương trình hoá học của phản ứng NaOH tác dụng với NaHCO₃

NaOH + NaHCO₃ → Na₂CO₃ + H₂O

2. Điều kiện phản ứng NaOH tác dụng với NaHCO₃

- Phản ứng diễn ra ngay điều kiện thường.

3. Phương trình ion thu gọn của phản ứng NaOH tác dụng với NaHCO₃

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

NaOH + NaHCO₃ → Na₂CO₃ + H₂O

Bước 2: Chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất kết tủa, chất khí, chất điện li yếu để nguyên dưới dạng phân tử ta được phương trình ion đầy đủ:

2Na⁺ + OH^- + HCO₃^- → 2Na⁺ + CO₃^2- + H₂O

Bước 3: Lược bỏ đi các ion giống nhau ở 2 vế ta được phương trình ion thu gọn:

OH^- + HCO₃^- → CO₃^2- + H₂O

4. Mở rộng kiến thức về natri hiđroxit, NaOH

4.1. Tính chất vật lí

+ NaOH là chất rắn, không màu, dễ nóng chảy, hút ẩm mạnh (dễ chảy rữa).

+ NaOH tan nhiều trong nước và tỏa ra một lượng nhiệt lớn nên cần tuyệt đối cẩn thận khi hòa tan NaOH trong nước.

4.2. Tính chất hóa học

- Khi tan trong nước, NaOH phân li hoàn toàn thành ion:

NaOH → Na⁺ + OH^-

- NaOH là bazơ mạnh, mang đầy đủ tính chất của một bazơ tan:

+ Dung dịch NaOH làm quỳ tím chuyển sang màu xanh, phenolphtalein chuyển sang màu hồng.

+ Tác dụng với axit, oxit axit tạo thành muối và nước:

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Chú ý: Khi tác dụng với axit và oxit axit trung bình, yếu thì tùy theo tỉ lệ mol các chất tham gia mà muối thu được có thể là muối axit, muối trung hòa hay cả hai loại muối.

2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

NaOH + CO₂ → NaHCO₃

+ Tác dụng với dung dịch muối tạo thành muối mới và bazơ mới:

CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄

4.3. Ứng dụng

NaOH là hóa chất quan trọng, đứng hàng thứ hai sau H₂SO₄.

NaOH được dùng để nấu xà phòng, chế phẩm nhuộm, tơ nhân tạo, tinh chế quặng nhôm trong công nghiệp luyện nhôm và dùng trong công nghiệp chế biến dầu mỏ.

5. Mở rộng kiến thức về natri hiđrocacbonat (NaHCO₃)

5.1. Tính chất

- NaHCO₃ là chất rắn, màu trắng, dễ tan trong nước.

- NaHCO₃ dễ bị nhiệt phân hủy tạo thành Na₂CO₃ và khí CO₂:

2NaHCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

- NaHCO₃ có tính lưỡng tính (vừa tác dụng với dung dịch axit, vừa tác dụng với dung dịch bazơ)

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂ ↑ + H₂O

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

5.2. Ứng dụng

NaHCO₃ được dùng trong công nghiệp dược phẩm (chế tạo thuốc đau dạ dày …) và công nghiệp thực phẩm (làm bột nở …).

6. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1: Đặt một mẩu nhỏ natri lên một tờ giấy thấm gấp thành dạng thuyền. Đặt chiếc thuyền giấy này lên một chậu nước có nhỏ sẵn vài giọt phenolphtalein.

Dự đoán hiện tượng có thể quan sát được ở thí nghiệm như sau:

(a) Chiếc thuyền chạy vòng quanh chậu nước.

(b) Thuyền bốc cháy.

(c) Nước chuyển màu hồng.

(d) Mẩu natri nóng chảy.

Trong các dự đoán trên, số dự đoán đúng là

A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Cả 4 dự đoán đều đúng.

- Chiếc thuyền làm bằng giấy thấm nước làm cho mẩu Na phản ứng với nước.

Phương trình phản ứng:

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂

- Khí H₂ sinh ra đẩy mẩu Na cũng như đẩy chiếc thuyền chạy vòng quanh chậu nước.

- Phản ứng trên tỏa nhiều nhiệt khiến cho chiếc thuyền bốc cháy, mẩu Na nóng chảy và vo tròn lại (do sức căng bề mặt).

- Vì NaOH là dung dịch bazơ → Nhỏ phenolphtalein làm dung dịch chuyển màu hồng.

Câu 2: Có thể dùng NaOH (ở thể rắn) để làm khô các chất khí nào?

A. NH₃, SO₂, CO, Cl₂

B. N₂, NO₂, CO₂, CH₄, H₂

C. NH₃, O₂, N₂, CH₄, H₂.

D. N₂, Cl₂, O₂, CO₂, H₂

Hướng dẫn giải

Đáp án C

NaOH rắn là chất hút nước. NaOH có thể làm khô các khí không có phản ứng với nó ở điều kiện thường.

Câu 3: Cho 3,36 gam hỗn hợp gồm K và một kim loại kiềm A vào nước thấy thoát ra 1,792 lít H₂. Thành phần phần trăm về khối lượng của A là

A. 18,75 %. B. 10,09%.

C. 13,13%. D. 55,33%.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

$n_{H_2}$ = 0,08 mol

Gọi công thức chung của hai kim loại kiềm là M

2M + 2H₂O → 2MOH + H₂

n_M = 2.$n_{H_2}$ = 2.0,08 = 0,16 mol

→ M_M = $\frac{M_M}{n_M}=\frac{\mathrm{3,36}}{\mathrm{0,16}}$ = 21

→ Li (M_Li = 7) < 21 < K (M_K = 39)

→ Kim loại A là Li

$\left(\begin{array}{c}{n}_K+n_{Li}=\mathrm{0,16}\\ 39.n_K+7.n_{Li}=\mathrm{3,36}\end{array}\right)$$\left(\begin{array}{c}{n}_K=\mathrm{0,07}\\ n_{Li}=\mathrm{0,09}\end{array}\right)$

%m_Li = $\frac{\mathrm{7.0,09}}{\mathrm{3,36}}.100=\mathrm{18,75}\%$

Câu 4: Thực hiện các thí nghiệm sau:

(I) Cho dung dịch NaCl vào dung dịch KOH.

(II) Cho dung dịch Na₂CO₃ vào dung dịch Ca(OH)₂.

(III) Điện phân dung dịch NaCl với điện cực trơ có màng ngăn.

(IV) Cho Cu(OH)₂ vào dung dịch NaNO₃.

(V) Sục khí NH₃ vào dung dịch Na₂CO₃.

(VI) Cho dung dịch Na₂SO₄ vào dung dịch Ba(OH)₂.

Các thí nghiệm điều chế được NaOH là:

A. II, III và VI B. I, II và III

C. I, IV và V D. II, V và VI

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Thí nghiệm (II), (III), (VI) điều chế được NaOH

(II) Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ → 2NaOH + CaCO₃

(III) 2NaCl + 2H₂O $\underset{cmn}{\overset{dp\text{dd}}{\to }}$2NaOH + Cl₂ + H₂

(VI) Na₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄ + 2NaOH

Câu 5:Nhỏ từ từ từng giọt đến hết 30 ml dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch chứa Na₂CO₃ 0,2M và NaHCO₃ 0,2M, sau phản ứng thu được số mol CO₂ là

A.0,020.B.0,030.C.0,015.D.0,010.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Phản ứng xảy ra theo thứ tự sau

$\begin{array}{c}HCl+N{a}_{2}C{O}_3\to NaHC{O}_3+NaCl\left(1\right)\\ \mathrm{0,02}\mathrm{0,020,02}\end{array}$

$\begin{array}{c}HCl+NaHC{O}_3\to C{O}_2+NaCl+H_{2}O\left(2\right)\\ (\mathrm{0,03}-\mathrm{0,02})(\mathrm{0,02}+\mathrm{0,02})\to \mathrm{0,01}\end{array}$

Phản ứng (2) NaHCO₃ dư nên số mol CO₂ được tính theo HCl

→$n_{C{O}_2}$ = 0,010 mol

Câu 6:Natri hiđroxit (còn gọi là xút ăn da) có công thức hóa học là

A. Na₂SO₄. B. NaOH. C. NaHCO₃. D. Na₂CO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Natri hiđroxit (còn gọi là xút ăn da)có công thức hóa học là NaOH.

Câu 7: Cho từ từ dung dịch chứa a mol HCl vào dung dịch X chứa b mol Na₂CO₃ đồng thời khuấy đều, thu dược V lít khí (đktc) và dung dịch Y. Khi cho dư nước vôi trong vào dung dịch Y thấy xuất hiện kết tủa. Biểu thức liên hệ giữa V với a và b là?

A. V = 22,4(a – b) B. V = 11,2(a – b)

C. V = 11,2(a + b) D. V = 22,4( a + b)

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Phản ứng xảy ra theo thứ tự sau

$\begin{array}{c}HCl+N{a}_{2}C{O}_3\to NaHC{O}_3+NaCl\left(1\right)\\ b\leftarrow b\to b\end{array}$

$\begin{array}{c}HCl+NaHC{O}_3\to C{O}_2+NaCl+H_{2}O\left(2\right)\\ a-bb\to a-b\end{array}$

Dung dịch Y phản ứng với nước vôi trong dư tạo kết tủa nên NaHCO₃ dư ở phản ứng (2), HCl phản ứng hết.

2NaHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO_3↓+ Na₂CO₃ + H₂O

→$n_{C{O}_2}$ = n_HCl (2)

→$\frac{V}{\mathrm{22,4}}$ = a – b

→ V = 22,4(a – b)

Câu 8: Cho hỗn hợp các kim loại kiềm Na, K hòa tan hết vào nước được dung dịch A và 0,672 lít khí H₂ (đktc). Thể tích dung dịch HCl 0,1M cần để trung hòa hết một phần ba dung dịch A là

A. 100 ml. B. 200 ml.

C. 300 ml. D. 600 ml.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

$n_{H_2}=n_{O{H}^{-}}$ = 0,03 mol

$n_{H^{+}}=\frac{1}{3}{n}_{O{H}^{-}}=\frac{1}{3}\mathrm{.0,03}=\mathrm{0,01}$ mol

→ V_HCl = $\frac{\mathrm{0,01}}{\mathrm{0,1}}=\mathrm{0,1}$ lít = 100 ml

Câu 9: Muối được dùng để chế thuốc chữa đau dạ dày do thừa axit trong dạ dày là

A. Na₂CO₃. B. NaHCO₃. C. NH₄HCO₃. D. NaF.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Muối NaHCO₃ có khả năng trung hòa axit trong dạ dày

NaHCO₃ + HCl → NaCl + H₂O + CO₂<![if !vml]><![endif]>

Câu 10: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về 2 muối NaHCO₃ và Na₂CO₃?

A. Cả 2 muối đều dễ bị nhiệt phân.

B. Cả 2 muối đều tác dụng với axit mạnh giải phóng khí CO_2.

C. Cả 2 muối đều bị thủy phân tạo mỗi trường kiềm yếu.

D. Cả 2 muối đểu có thể tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂ tạo kết tủa.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Muối Na₂CO₃ không bị nhiệt phân

Câu 11: Trung hoà V ml dung dịch NaOH 1M bằng 100 ml dung dịch HCl 1M. Giá trị của V là

A. 400. B. 200. C. 100. D. 300.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

n_NaOH = n_HCl = 0,1 mol

→ V_NaOH = 100 ml

Câu 12: Nung nóng 100 gam hỗn hợp gồm Na₂CO₃ và NaHCO₃ cho đến khối lượng không thay đổi còn lại 69 gam chất rắn. Thành phần % khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp đầu là

A. 63% và 37%. B. 16% và 84%. C. 42% và 58%. D. 21% và 79%.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Đặt số mol Na₂CO₃, NaHCO₃ lần lượt là x, y mol

→ 106x + 84y= 100 gam (1)

2NaHCO₃ → Na₂CO₃+ CO₂+ H₂O

ymol $\frac{y}{2}$ mol

→$m_{N{a}_{2}C{O}_3}$ = (x+ $\frac{y}{2}$).106= 69 gam (2)

Giải hệ (1) và (2) ta có x= $\frac{8}{53}$ mol; y= 1mol

→ %$m_{N{a}_{2}C{O}_3}$ = 16%; %$m_{NaHC{O}_3}$= 84%

Câu 13: Trong các cặp chất sau đây, cặp chất nào cùng tồn tại trong dung dịch?

A. KNO₃ và BaCl₂. B. NaHCO₃ và KOH.

C. Na₂CO₃ và NaHSO₄. D. Na₂CO₃ và CaCl₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Cặp chất có các ion không phản ứng với nhau sẽ cùng tồn tại trong dung dịch

B. $HC{O_3}^{-}$ + OH^- → CO₂ + H₂O

C. $C{O_3}^{2-}$ + 2H⁺ → CO₂ + H₂O

D. $C{O_3}^{2-}$ + Ca²⁺ → CaCO₃

Câu 14:Để thu được dung dịch NaOH 16% thì cần thêm bao nhiêu gam H₂O vào 200 gam dung dịch NaOH 20% ?

A. 50 gam. B. 100 gam . C. 200 gam. D. 250 gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Gọi khối lượng nước thêm vào a gam.

Khối lượng NaOH trong 200 gam dung dịch là: 200.20% = 40 gam.

Nồng độ NaOH sau khi thêm nước:

$C\%=\frac{40}{200+a}.100=16\%$

→ a = 50 gam.

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• 2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O
• NaOH + CO₂ → NaHCO₃
• 2NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O
• NaOH + SO₂ → NaHSO₃
• NaOH + HCl → NaCl + H₂O
• NaOH + HNO₃ → NaNO₃ + H₂O
• 2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄+ 2H₂O
• 2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄+ Cu(OH)₂ ↓
• 2NaOH + FeSO₄ → Na₂SO₄ + Fe(OH)₂ ↓
• 3NaOH + FeCl₃ → 3NaCl+ Fe(OH)₃ ↓
• 2NaOH + Mg(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + Mg(OH)₂ ↓
• NaOH + Al(OH)₃ → NaAlO₂+ 2H₂O
• NaOH + Cr(OH)₃ → NaCrO₂+ 2H₂O
• 2NaOH + Zn(OH)₂ ↓ → Na₂ZnO_{2 (dd)}+ 2H₂O
• NaOH + NaHSO₃ → Na₂SO₃ + H₂O
• 2NaOH + Ba(HSO₃)₂ → Na₂SO₃ + BaSO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ba(HCO₃)₂ → Na₂CO₃ + BaCO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ca(HCO₃)₂ → Na₂CO₃ + CaCO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ca(HSO₃)₂ → Na₂SO₃ + CaSO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Cl₂ → NaCl + NaClO + H₂O
• 6NaOH + 3Cl₂ -^90oC→ 5NaCl + NaClO₃ + 3H₂O
• 2NaOH + Al₂O₃ → 2NaAlO₂ + H₂O
• 2NaOH + ZnO → Na₂ZnO₂ + H₂O
• 2NaOH + H₂S → Na₂S + 2H₂O
• NaOH + H₂S → NaHS + H₂O
• NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O
• NaOH + NH₄Cl -^to→ NaCl+ NH₃ ↑ + H₂O
• NaOH + NH₄NO₃ -^to→ NaNO₃+ NH₃ ↑ + H₂O
• 2NaOH + (NH₄)₂SO₄ -^to→ Na₂SO₄+ 2NH₃ ↑ + 2H₂O
• CH₃COOCH₃ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + CH₃OH
• CH₃COOC₂H₅ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + C₂H₅OH
• C₂H₅Cl + NaOH -^to→ NaCl + C₂H₅OH
• C₂H₅Br + NaOH -^to→ NaBr + C₂H₅OH
• C₂H₅Br + NaOH -^toC₂H₅OH→ NaBr + C₂H₄ ↑ + H₂O
• C₂H₅Cl + NaOH -^toC₂H₅OH→ NaCl + C₂H₄ ↑ + H₂O
• C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O
• 2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂ ↑
• Zn + 2NaOH -^to→ Na₂ZnO₂ + H₂ ↑
• NaOH + NaHS → Na₂S + H₂O
• 2NaOH + 2KHS → K₂S + Na₂S + 2H₂O
• 2NaOH + 2KHSO₃ → K₂SO₃ + Na₂SO₃ + 2H₂O
• 2NaOH + 2KHCO₃ → K₂CO₃ + Na₂CO₃ + 2H₂O
• CH₃COONa + NaOH -^CaO,to→ CH₄ ↑ + Na₂CO₃
• H₂N-CH₂-COOH + NaOH → H₂N-CH₂-COONa + H₂O
• AlCl₃ + 3NaOH → Al(OH)₃ ↓ + 3NaCl
• ZnCl₂ + 2NaOH → Zn(OH)₂ ↓ + 2NaCl
• Si + 2NaOH + H₂O → Na₂SiO₃ + 2H₂ ↑
• SiO₂ + 2NaOH -^to→ Na₂SiO₃ + H₂O