10/10/2023
10/10/2023
Có lẽ thể loại truyện để lại dấu ấn và sự liên tưởng cho thiếu nhi cùng những độc giả khác là thần thoại. Thần thoại Việt Nam đã tạo nên vô vàn thành công đến thời điểm hiện tại, nhiều sự vật hiện tượng cùng những chi tiết lý thú kì ảo đã được tiếp xúc với người đọc qua hình thức gián tiếp nhưng giá trị nội dung lại được truyền tải một cách tích cực đến mọi người. Một độc giả nổi tiếng từng nói rằng: “Thành công của một thể loại tác phẩm được xuất phát từ nhan đề mà ra”, đúng vậy! Truyện thần Biển đã mang từ ngữ chỉ đặc trưng của thể loại truyện thần thoại. Vì vậy thần Biển là một trong những thành công mang ý nghĩa nhân văn tích cực cho độc giả trên toàn nhân loại, điều đó được thể hiện rõ qua giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Truyện kể về một vị thần Biển đội lốt một con Rùa khổng lồ, công việc chỉ xoay quanh việc thở ra nước và hít nước vào để làm mức thủy triều lên xuống. Được biệt vị thần Biển này từng là một thiếu nữ, luôn dành trọn tình cảm cho những người anh em trong gia đình. Nàng có bốn người anh em sinh sống bằng nghề chài lưới. Một hôm nọ đi ra biển cô gái đột nhiên ngã khụy rồi ra đi, mọi người ai nấy đều tưởng cô bị ngộ gió chết nên đổ thuốc cho tỉnh lại, nhưng nào ngờ nàng vẫn không hề có động tĩnh tỉnh lại. Sau khi cô rời xa vùng biển với cái chết vô cùng huyền bí và lạ lùng, liên tục là những điềm lành tin tốt được kéo đến với người dân nơi này. Nàng cứu những người anh em của mình thoát khỏi tai nạn hiểm nghèo, nàng làm mưa cứu mùa màng bị hạn nắng, nàng cứu những thủy thủ bị tai nạn nơi vùng biển,… tất cả những hành động đó đã được Ngọc Hoàng ghi nhận từ đó người phong cô làm thần Biển và được mọi người tôn sùng cho đến ngày nay.
Nội dung là tiền đề để quyết định sự sống còn của tác phẩm. Ta thấy rằng thần thoại là thể loại truyện còn rất sơ sài đơn giản, tuy được gọi là truyện nhưng thật ra đến nay nó vẫn là những mẩu truyện xây dựng tình huống một cách hữu hạn. Thần Biển cũng vậy câu chuyện chỉ xuất phát những nội dung xoay quanh hình dáng, công việc và những sai sót được vị thần này giải quyết dưới trần gian. Nhưng không vì quy mô phát triển truyện chưa lớn ta không thể không nhận định rằng nội dung truyện cũng là một trong những thông điệp ý nghĩa mà nhân văn. Vị nữ thần Biển ở trên được coi là một biểu tượng sức mạnh cho người phụ nữ, chắc hẳn ít khi chúng ta thấy một thiếu nữ được đặt vai trò chính trong cốt truyện mà còn đảm nhiệm vị trí của một vị thần. Đó cũng là lí do khiến thần Biển được đông đảo sự đón nhận như vậy. Ý nghĩa về mặt thiên thần Biển cũng là một giá trị được đề cập đến trong truyện này. Thần Biển đại diện cho những điều mưa thuận gió hòa, những bình yên an nhiên cho cuộc sống của người dân vùng ven biển.
Ngoài ra nghệ thuật cũng là một yếu tố cốt lõi để tạo nên hấp dẫn cho câu truyện này. Bởi cốt truyện luôn tồn tại yếu tố kì ảo song song với đó là những vấn đề chưa được giải đáp điều đó khiến độc giả đều phải truy tìm và đề cập đến những giả đáp cho thắc mắc đó. Đồng thời tạo hình nhân vật chủ yếu xoay quanh những vị “thần, thánh” và hơn hết những nhân vật đó chủ yếu sẽ được tự nhiên hóa, thần thánh hóa theo trí tưởng tượng của con người thời bấy giờ. Cũng như nàng thiếu nữ trong truyện “thần Biển” nàng đã được con người thời bấy giờ tôn sùng thành thần Biển vì những đóng góp của nàng với việc sông nước. Hơn hết yếu tố tưởng tượng trong thần thoại là một trong những nghệ thuật tạo nên linh hồn của câu chuyện, tưởng tượng trong thần Biển được thể hiện qua chi tiết tất cả người dân gặp nạn được giải cứu và cho rằng thần Biển đã hiện hồn để hỗ trợ, từ quy luật nhất định của thiên nhiên cũng được hiện tượng quá khi mọi người cho rằng chuyện mưa gió là xuất phát từ thần Biển. Bởi vậy tất cả các yếu tố nghệ thuật là tiền đề cũng như là yếu tố cốt lõi để tạo nên thành công nhất định cho truyện “thần Biển”.
Thần thoại là thể loại được đông đảo mọi người biết đến và đón nhận, yếu tố chủ quan chính xuất phát từ những giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật tồn tại trong mỗi tác phẩm. Thần biển cũng vậy nhờ có nội dung văn minh và nghệ thuật hấp dẫn nên câu chuyện đã tận dụng sức mạnh đó để vươn lên vị trí dẫn đầu cho những câu chuyện thần thoại thú vị nhất của Việt Nam và toàn nhân loại.
28/08/2025
Trong kho tàng thần thoại Việt Nam, những câu chuyện lí giải hiện tượng tự nhiên thường gắn liền với hình tượng các vị thần, phản ánh trí tưởng tượng phong phú và niềm tin của người xưa. Truyện về Thần Biển – vị thần đội lốt rùa khổng lồ, làm dâng thủy triều và tạo sóng thần – là một minh chứng tiêu biểu. Câu chuyện không chỉ giải thích hiện tượng tự nhiên mà còn gửi gắm những quan niệm nhân sinh, tình cảm sâu nặng của người Việt cổ.
Trước hết, xét về nội dung, truyện đã xây dựng hai phương diện của nhân vật thần Biển. Ở một mặt, thần là lực lượng siêu nhiên đội lốt rùa khổng lồ, có chức năng tạo nên thủy triều và sóng thần – những hiện tượng gắn bó mật thiết với đời sống cư dân miền biển. Mỗi hơi thở ra, hít vào của thần chính là cách dân gian giải thích hiện tượng lên xuống của mực nước biển, thể hiện óc quan sát tự nhiên rất tinh tế. Mặt khác, truyện kể rằng trước khi thành thần, nhân vật này là một thiếu nữ giàu tình thương. Tình cảm gắn bó với bốn người anh chài lưới đã khiến cô không quản hi sinh, hiện hồn cứu giúp anh em giữa cơn bão tố. Tuy không kịp cứu được người anh thứ tư vì bị gọi tỉnh khỏi cơn đồng thiếp, nhưng chính sự kiện ấy đã khắc họa sâu sắc tấm lòng thương yêu và khát vọng cứu giúp. Sau khi mất, cô tiếp tục hiện linh cứu thủy thủ, chống cướp biển, làm mưa cứu hạn. Nhờ những công lao ấy mà được Ngọc Hoàng phong làm thần Biển. Như vậy, cốt lõi của câu chuyện là quá trình hóa thần của một con người bình dị, giàu lòng nhân ái, trở thành vị thần che chở cuộc sống cộng đồng.
Về nghệ thuật, truyện thần Biển thể hiện nhiều đặc sắc của thể loại thần thoại. Không gian mở ra là biển cả bao la – môi trường sống gắn bó mật thiết với người dân ven biển. Thời gian mang tính phiếm chỉ, phi thực, thể hiện sự vĩnh hằng của tự nhiên và thế giới thần linh. Cốt truyện có kết cấu khá chặt chẽ, đan xen giữa yếu tố kì ảo (rùa khổng lồ thở tạo thủy triều, cô gái hiện hồn cứu anh em giữa bão tố) với những chi tiết mang tính hiện thực (đời sống chài lưới, hiểm họa sóng gió, nạn cướp biển, hạn hán). Ngôi kể thường ở dạng kể gián tiếp, trang trọng, khái quát, gợi chất sử thi và tạo niềm tin cho người nghe. Đặc biệt, chi tiết nhân vật thần mang hình hài thiếu nữ đội mũ triều thiên, cầm hốt ngọc, ngồi trên ngọn sóng vừa tô đậm vẻ đẹp quyền uy vừa phản ánh sự nhân hóa thiên nhiên theo lối dân gian.
Về giá trị nội dung, truyện thần Biển không chỉ lí giải hiện tượng tự nhiên như thủy triều, sóng thần mà còn bộc lộ quan niệm nhân văn của người Việt cổ: thần linh thường xuất phát từ những con người bình thường giàu tình thương, nhờ công đức mà được hóa thần. Qua hình tượng cô gái, tác phẩm ngợi ca tình cảm gia đình sâu nặng, tinh thần cứu giúp cộng đồng và ước vọng cuộc sống bình yên của cư dân miền biển. Đồng thời, truyện còn phản ánh thái độ kính sợ và tri ân đối với biển cả – nguồn sống vừa giàu có vừa đầy hiểm nguy.
Có thể thấy, thần thoại về thần Biển vừa độc đáo về nghệ thuật vừa giàu giá trị tư tưởng. Nó giúp ta hiểu thêm tâm thức của cha ông khi lí giải tự nhiên bằng trí tưởng tượng kì ảo, đồng thời gửi gắm bài học về tình người và sự gắn bó giữa con người với biển cả. Chính vì vậy, truyện không chỉ có ý nghĩa trong việc nghiên cứu văn hóa dân gian mà còn bồi đắp cho thế hệ hôm nay tình yêu thiên nhiên, tình cảm gia đình và trách nhiệm với cộng đồng.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
3 giờ trước
4 giờ trước
Top thành viên trả lời