Viết một bài luận ( khoảng 500 chữ ) phân tích cấu tứ và hình ảnh trong bài thơ Nắng mới ( Lưu Trọng Lư )

Trong cuốn Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh, nhà phê bình xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại, có những nhận xét sâu sắc về văn chương của chàng Lư rằng: Từ những kỳ niệm tưới sáng về người mẹ đã khuất, cho đến bao nhiêu buồn thương, bao nhiêu chán nản, biết bao nhiêu đau khổ vì tình...Lư đều kể cho ta nghe một cách rất cảm động". Có lẽ vì thế mà trong những vần thơ của Lưu Trọng Lư, người đọc cảm nhận được "tiếng lòng thổn thức cùng hoà theo tiếng thổn thức của lòng ta". Nắng mới trong tập thơ Tiếng thu là một bài thơ như thế. Bài thơ là nỗi thương nhớ sâu sắc của tác giả dành cho mẹ với cấu tứ và hình ảnh thơ gây được ấn tượng mạnh trong lòng độc giả.

Cấu tứ là một khâu then chốt, mang tính chất khởi đầu của hoạt động sáng tạo nghệ thuật nói chung và sáng tạo thơ nói riêng. Sản phẩm của hoạt động cấu tứ trong thơ là tứ thơ (thường được gọi đơn giản là tứ). Hiểu như thế thì cấu tứ trong bài Nắng mới của chàng thi sĩ họ Lưu rất giản đơn. Bài thơ có cấu tứ rất quen thuộc trong thơ ca Việt Nam. Đó là mô típ đi theo trình tự thời gian từ hiện tại nhớ về quá khứ, từ hình ảnh hiện tại hiện hữu nhớ về hình ảnh tương đồng trong quá khứ. Như tác phẩm Nhờ đồng của nhà thơ Tố Hữu cũng có mô típ cơ bản như thế.

Nhan đề của bài thơ cùng với cách tổ chức sắp xếp ở các khổ thơ tạo nên sự chặt chẽ trong tổng thể toàn bài. Mở đầu là một hình ảnh khơi gợi nguồn cảm hứng chọ tác giả để ông chấp bút đưa tâm tưởng của mình theo hình ảnh quen thuộc, gần gũi trôi theo dòng ký ức hoại niệm xưa cũ. "Năng mới", cách đặt nhan đề rất lạ, mới và sáng tạo của nhà thơ đã tạo được ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc. Về phương diện cấu trúc ngữ nghĩa, "nắng mới" khác với những sự kết hợp thường thấy: nắng sớm, nắng mai, nắng chiều, nắng trưa, nắng hanh, nắng ấm... Ta cũng có thể bắt gặp sự kết hợp độc đáo trong câu thơ của thi sĩ Hàn Mặc Tử: "Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên". Nắng mới trong câu thơ của Hàn Mặc Tử mang lại cảm giác vui tươi, đầy màu sắc. Còn nắng mới trong lời thơ của chàng Lư mang lại cảm giác hoài niệm.

Vậy nắng mới nên hiểu như thế nào mới đúng? Nắng mới là một tín hiệu thẩm mỹ độc đáo vừa ghi nhận một thời điểm của dòng chảy thời gian vừa khắc hoạ không gian. Đó có thể là cái nắng khởi đầu của một năm, khởi đầu của mùa hè hoặc cũng có thể hiểu là ánh nắng sau những chuỗi ngày ẩm ướt mưa gió, lạnh ẩm. Dù hiểu theo nghĩa nào thì hình ảnh nắng mới đều tạo được ấn tượng trong ký ức mỗi người và đặc biệt hơn cả là cho Lưu Trọng Lư. Vì nỗi niềm khởi phát trong bài thơ của nhà thơ cũng bắt đầu từ hình ảnh này. Ta dường như cảm thấy có một chút chênh chao, mông lung đến hư ảo giữa bờ thực và bờ ảo, không tách rời hình ảnh người mẹ. Có thể nói mẹ là tâm điểm của nỗi nhớ về tuổi thơ trong nắng mới, là nét son trong những ngày không đi suốt cuộc đời của người con. HÌnh ảnh người mẹ còn đọng mãi trong tâm trí người đọc khi bài thơ đã hết tạo nên một nỗi bùi ngùi, xúc động.

Nắng mới dẫn đến áo đỏ, áo đỏ dẫn đến nét cười đen nhánh mạch tâm trạng ấy dễ gợi sự đồng điệu ở người đọc. Người đọc từ những cảnh ngộ riêng

Xuyên suốt mạch cảm xúc của bài thơ, từ nắng mới được tác giả cố tình đặt để ở hai thời điểm khác nhau, đối lập tương phản với nhau: khổ thứ nhất từ năng mới là nắng của hiện tại, cái nắng buồn bã, não nùng khi nhà thơ con còn mẹ; ở khổ là nắng của quá khứ, cái nắng vui tươi, ấm áp khi còn mẹ. Kết cấu có chủ đích này làm cho người đọc lần theo cảm xúc của nhân vật trừ tình để rồi đắm chìm trong tâm tưởng thực thực hư hư cùng nhà thơ.

Mở đầu bài thơ là những kí hiệu đánh thức trong tâm tưởng của nhà thơ:
Mỗi lần nắng mới hắt bên song,
Xao xác gà truea gáy não nùng;
Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng,
Chập chờn sống lại những ngày không
Kí hiệu đầu tiên là một âm thanh quen thuộc trong ký ức tuổi thơ, tiếng gà trưa xao xác. Trong "Tiếng gà trưa" (Xuân Quỳnh), những câu thơ gắn liền với tuổi thơ tươi đẹp của mỗi người:

Tiếng gà truea
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng
Trong Nắng mới của LTL âm thanh của tiếng gà trưa cũng khơi gợi niềm cảm xúc quá khứ ùa về. Xao xác là từ láy tượng thanh, chỉ những âm thanh tiếp nối nhau làm cho không gian buổi trưa đang yên tĩnh, vắng vẻ trở nên xao động.