Viết bài văn nghị luận phân tích đánh giá về bài thơ "một tiếng đờn " của Tố Hữu

Tố Hữu là một nhà thơ cách mạng tiêu biểu, là lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Thơ ông mang đậm tính sử thi, cảm hứng lãng mạn và có sự kết hợp hài hòa giữa cổ điển với hiện đại. Một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Tố Hữu phải kể đến tập thơ “Việt Bắc”. Bài thơ đã ghi lại không khí hào hùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp cũng như thể hiện tình quân dân thắm thiết. Đặc biệt, đoạn trích “Một tiếng đàn” đã khắc họa thành công hình ảnh người nghệ sĩ tài hoa, tâm hồn thanh cao, yêu nước sâu sắc.
Đoạn trích nằm ở phần đầu tiên của bài thơ “Việt Bắc”, được sáng tác vào tháng 10 năm 1954 khi trung ương Đảng và chính phủ rời khỏi Việt Bắc để trở về Hà Nội sau chiến thắng Điện Biên Phủ. Đoạn trích đã tái hiện khung cảnh chia tay đầy lưu luyến giữa nhân dân Việt Bắc và cán bộ miền xuôi. Trong đó, hình tượng người nghệ sĩ được miêu tả qua tiếng đàn tha thiết, da diết.
Mở đầu đoạn trích là lời hỏi thăm chân tình của người dân Việt Bắc dành cho các cán bộ miền xuôi:
“Cây còn đứng bên sông mấy độ
Người xưa đâu? - Tiếng vọng ba trời”
Câu hỏi tu từ “người xưa đâu?” vang lên như một lời than thở, tiếc nuối trước sự ra đi đột ngột của đoàn cán bộ. Từ láy “ba trời” gợi nên âm vang xa xôi, rộng lớn, lan tỏa khắp núi rừng Việt Bắc. Câu hỏi ấy như xoáy sâu vào lòng người, khiến họ càng thêm nhớ nhung, mong mỏi những người con của đất nước.
Trước nỗi niềm thương nhớ ấy, người nghệ sĩ đã cất lên tiếng đàn du dương, trầm bổng:
“Nghe khúc nhạc rừng chiều
Lòng ai dợn dợn vời con nước
Không dám nhìn theo bóng ngã
Mà nghe tình riêng chung cả trong lời”
Âm thanh của tiếng đàn đã khơi dậy biết bao cảm xúc trong lòng người. Đó là nỗi buồn man mác, bâng khuâng, xao xuyến; là nỗi nhớ quê hương, đồng đội, đồng chí; là khát khao được cống hiến hết mình cho Tổ quốc. Tất cả những cung bậc cảm xúc ấy đều được gói gọn trong câu thơ “dợn dợn vời con nước”. Biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác đã diễn tả một cách tinh tế những rung động trong tâm hồn con người.
Hình ảnh “lời chung” và “tình riêng” cũng góp phần làm rõ hơn những cảm nhận của người chiến sĩ. Lời chung là lời nói chung của toàn dân tộc, là lời kêu gọi toàn dân kháng chiến. Còn tình riêng là tình cảm cá nhân, là nỗi nhớ quê hương, gia đình, bạn bè. Hai khái niệm tưởng chừng đối lập nhưng lại thống nhất với nhau, bổ sung ý nghĩa cho nhau. Tình cảm riêng tư sẽ góp phần tạo nên sức mạnh to lớn cho tình yêu nước, yêu dân tộc.
Bên cạnh đó, biện pháp so sánh “như tơ” cũng giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về tiếng đàn. Âm thanh ấy nhẹ nhàng, êm ái tựa như sợi tơ mềm mại, uyển chuyển. Nó len lỏi vào từng ngóc ngách của tâm hồn, khiến người ta không khỏi bồi hồi, xúc động.
Như vậy, bằng việc sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi cùng những biện pháp tu từ đặc sắc, Tố Hữu đã khắc họa thành công hình ảnh người nghệ sĩ tài hoa, tâm hồn thanh cao, yêu nước sâu sắc. Đồng thời, đoạn trích cũng thể hiện tấm lòng tri ân, trân trọng của tác giả đối với những người nghệ sĩ đã đóng góp cho nền nghệ thuật nước nhà.