Vũ Quần Phương là một nhà thơ nổi tiếng với nhiều tác phẩm hay, giàu ý nghĩa. Trong đó, bài thơ "Sau giờ trực chiến" đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng vẫn mang đậm chất trữ tình. Mở đầu bài thơ, tác giả đã giới thiệu về hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
"Mẹ đi thăm nuôi con ở tiền tuyến
Trời mưa đường trơn như đổ mỡ
Con ôm súng đứng gác bên đồi
Nghe tiếng bước chân mẹ trên cao nguyên xa vắng".
Hình ảnh người mẹ hiện lên qua những dòng thơ đầu tiên thật đẹp đẽ và đáng trân trọng. Mẹ là người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó, luôn lo lắng cho con trai đang tham gia chiến đấu ngoài mặt trận. Mẹ không quản ngại khó khăn, gian khổ để đến thăm con, động viên con vượt qua mọi thử thách. Tiếp theo, tác giả đã miêu tả chi tiết hơn về hình dáng, cử chỉ của người mẹ:
"Mẹ khoác áo tơi lá che mưa
Đôi vai gầy gánh nặng trĩu vai
Lưng còng xuống vì sương gió dãi dầu
Mắt nhìn xa xăm, nhớ quê hương".
Người mẹ hiện lên với vẻ ngoài nhỏ bé, gầy guộc nhưng lại có sức mạnh phi thường. Mẹ khoác chiếc áo tơi lá, đôi vai gầy gánh nặng trĩu vai, lưng còng xuống vì sương gió dãi dầu. Nhưng dù vậy, mẹ vẫn luôn hướng về phía trước, mắt nhìn xa xăm, nhớ quê hương. Cuối cùng, tác giả đã bày tỏ niềm xúc động, kính phục đối với người mẹ:
"Con nghe tiếng mẹ gọi con ơi!
Ra đây với mẹ, con ơi!
Mẹ già rồi, không còn sống được bao lâu nữa
Con hãy gắng học tập, trở thành người có ích cho đất nước".
Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh để nhấn mạnh sự già yếu, mong manh của người mẹ. Mẹ đã già rồi, không còn sống được bao lâu nữa. Con hãy cố gắng học tập, trở thành người có ích cho đất nước để không phụ lòng mẹ. Hình ảnh người mẹ trong bài thơ "Sau giờ trực chiến" là một hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho những người mẹ Việt Nam anh hùng. Người mẹ ấy đã hy sinh cả tuổi thanh xuân, hạnh phúc cá nhân để cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Hình ảnh người mẹ trong bài thơ đã gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc sâu sắc, bồi hồi. Đó là nỗi xót xa, thương cảm trước số phận của người mẹ; là niềm tự hào, kính phục trước tấm gương sáng ngời của người mẹ; là lời nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay phải biết ơn, trân trọng những gì mà cha ông ta đã hi sinh để giành lấy độc lập, tự do cho Tổ quốc.