Phân tích bài khóc dương khuê và nêu từ ngữ ,hình ảnh , biện pháp nghệ thuột ,tác dụng

Trong lịch sử văn học Việt Nam, có những tác phẩm đã trở thành chứng nhân của thời đại. “Khóc Dương Khuê” của Nguyễn Khuyến là một trong số đó. Bài thơ được viết để bày tỏ nỗi đau xót trước sự ra đi của người bạn thân thiết - Dương Khuê. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng cũng không kém phần tinh tế để diễn tả cảm xúc chân thực của mình.
Mở đầu bài thơ, Nguyễn Khuyến đã thể hiện ngay tâm trạng đau buồn, tiếc nuối khi nghe tin bạn qua đời:
“Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.”
Câu thơ như tiếng nấc nghẹn ngào, đầy xót xa. Từ láy “man mác”, “ngậm ngùi” kết hợp với cách ngắt nhịp 4/3 đã tạo nên âm điệu trầm buồn, phù hợp với tâm trạng của nhà thơ. Hai câu tiếp theo, Nguyễn Khuyến nhớ lại những kỉ niệm đẹp đẽ giữa hai người:
“Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau.”
Kỉ niệm về ngày thi đỗ của Dương Khuê được nhắc đến đầu tiên. Đó là dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Nguyễn Khuyến nhớ lại khoảnh khắc hai người cùng chia sẻ niềm vui, hạnh phúc. Câu thơ “vẫn sớm hôm” gợi lên hình ảnh hai người luôn ở bên cạnh, đồng hành cùng nhau. Tình bạn ấy thật đáng trân trọng!
Từ nỗi đau mất mát, Nguyễn Khuyến chuyển sang suy ngẫm về cuộc đời:
“Kiếp sau nếu lại được cùng nhau,
Thì ta sẽ hết sức tránh cho khỏi điều phiền não ấy.”
Nhà thơ mong muốn kiếp sau vẫn được làm bạn với Dương Khuê. Nhưng ông cũng nhận ra rằng, tình bạn ấy chỉ có thể tồn tại trong cõi vô thường, không thể tránh khỏi những phiền muộn. Câu hỏi tu từ cuối bài thơ càng nhấn mạnh thêm ý nghĩa sâu sắc của tình bạn:
“Làm sao bác vội về ngay,
Chợt nghe tôi bỗng chân tay rụng rời.”
Nguyễn Khuyến tự trách mình vì đã không kịp nói lời tạm biệt cuối cùng với Dương Khuê. Ông cảm thấy hụt hẫng, trống trải khi phải đối diện với sự ra đi đột ngột của bạn.
Bài thơ “Khóc Dương Khuê” của Nguyễn Khuyến là một bức tranh chân thực về tình bạn. Qua bài thơ, chúng ta hiểu hơn về giá trị của tình bạn và biết trân trọng những người bạn quanh mình.