Nguyễn Huy Thiệp là nhà văn có nhiều đóng góp cho sự đổi mới của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Ông có một kho tàng truyện ngắn hấp dẫn đề cập đến nhiều chủ đề về cuộc sống và thiên nhiên. Một trong số đó là truyện ngắn “Ông ngoại” viết năm 1986, khai thác chủ đề con người và thiên nhiên. Tác phẩm này là một phần trong những sáng tác tiêu biểu thời kỳ đầu của Nguyễn Huy Thiệp, chứa đựng nhiều suy ngẫm về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.
Truyện ngắn “Ông ngoại” là câu chuyện xoay quanh việc cậu bé Sơn từ chối đi học thêm để theo ông ngoại lên rừng lấy cây sơn dưa. Từ đây, tác giả đã cho thấy thái độ sống,<<sys>> phá của mỗi người đối với thiên nhiên. Thông qua đó, tác giả cũng gửi gắm thông điệp về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
Mở đầu tác phẩm, tác giả đã khắc họa hình ảnh cậu bé Sơn đang ngồi trong lớp nhưng tâm trí lại treo ngược cành cây, nhớ về những kỉ niệm cùng ông ngoại lên rừng lấy cây sơn dưa. Cậu ước gì giờ này được ở bên ông ngoại, lúc nào cũng vui hơn ở lớp. Khi thầy giáo hỏi cả lớp có ai đồng ý ở lại buổi học thứ hai, trước sự ngờ vực của mọi người, Sơn đã mạnh dạn đứng lên bảng xin thầy không học thêm môn mình đã biết. Sau khi thầy giáo chấp nhận, cậu sung sướng chạy một mạch về nhà, cùng ông ngoại lên rừng lấy cây sơn dưa.
Qua tình huống trên, tác giả đã cho thấy thái độ sống, phá của mỗi người đối với thiên nhiên. Nếu như Sơn luôn mong mỏi được khám phá thiên nhiên thì đám bạn của cậu lại tỏ ra thờ ơ, coi thường. Khi bị thầy giáo mắng, Sơn chỉ im lặng vì hiểu rằng người lớn khó tránh khỏi bảo thủ, cố chấp. Còn với các bạn, cậu chọn cách im lặng vì biết rằng họ chỉ đang ghen tị, đố kị mà thôi.
Có thể thấy, tác giả đã xây dựng hình tượng nhân vật Sơn vô cùng chân thực, gần gũi. Qua điểm nhìn của Sơn, độc giả có thể thấy rõ thái độ trân trọng, nâng niu của cậu dành cho thiên nhiên. Đồng thời, ta cũng thấy được sự bất công, vô lý của người lớn khi ngăn cản đam mê của trẻ thơ.
Thông qua tác phẩm, tác giả cũng gửi gắm thông điệp về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Con người cần phải tôn trọng, bảo vệ thiên nhiên bởi đó là nguồn sống, là mái nhà chung của tất cả chúng ta.
Tóm lại, truyện ngắn “Ông ngoại” của Nguyễn Huy Thiệp đã khắc họa thành công hình ảnh cậu bé Sơn ham học hỏi, yêu thiên nhiên. Từ đó, tác giả cũng gửi gắm thông điệp về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Tác phẩm này là một ví dụ điển hình cho phong cách viết tinh tế, sâu sắc của nhà văn.