a. Hiện trạng cơ cấu dân số theo độ tuổi của thành phố Đà Nẵng
Theo số liệu từ các báo cáo gần đây, Đà Nẵng đang trong giai đoạn cơ cấu "dân số vàng" với tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động cao so với người phụ thuộc (trẻ em và người già). Một số điểm nổi bật về cơ cấu dân số theo độ tuổi của Đà Nẵng:
Tỷ lệ người trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi): Đây là nhóm dân số chiếm phần lớn, tạo nên nguồn lao động dồi dào cho thành phố. Nhóm này đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, đóng góp vào sản xuất, tiêu dùng và tăng trưởng chung.
Tỷ lệ dân số trẻ (dưới 15 tuổi): Tỷ lệ này đã giảm trong những năm gần đây do xu hướng giảm sinh và sự chuyển dịch từ cơ cấu dân số trẻ sang dân số vàng. Điều này đồng nghĩa với việc gánh nặng nuôi dưỡng trẻ em đang giảm bớt đối với người lao động.
Tỷ lệ người già (trên 65 tuổi): Mặc dù hiện tại tỷ lệ người già tại Đà Nẵng chưa cao, nhưng đang có xu hướng tăng lên khi các nhóm dân số lớn tuổi hơn bước vào tuổi già. Đây là dấu hiệu sớm của xu hướng già hóa dân số trong tương lai.
b. Thách thức đặt ra khi dân số già hóa và đi qua thời kỳ cơ cấu "dân số vàng"
Khi Đà Nẵng dần đi qua thời kỳ cơ cấu dân số vàng và đối mặt với xu hướng già hóa dân số, thành phố sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về kinh tế, xã hội và cơ sở hạ tầng:
1. Suy giảm lực lượng lao động
- Thiếu hụt lao động trẻ: Khi tỷ lệ người già tăng lên, lực lượng lao động sẽ bị thu hẹp, dẫn đến thiếu hụt nhân lực trong các ngành kinh tế quan trọng. Điều này có thể làm giảm năng suất và tăng chi phí lao động.
- Áp lực tuyển dụng lao động thay thế: Thành phố cần phải thu hút và duy trì lao động, có thể thông qua di cư từ các khu vực khác hoặc tăng cường các chính sách hỗ trợ lao động dài hạn.
2. Gánh nặng tài chính cho hệ thống an sinh xã hội
- Tăng chi phí chăm sóc người già: Khi dân số già hóa, hệ thống y tế và chăm sóc người cao tuổi sẽ phải chịu áp lực lớn hơn. Các chi phí về y tế, chăm sóc dài hạn, và hỗ trợ tài chính cho người nghỉ hưu sẽ tăng cao.
- Áp lực về lương hưu và bảo hiểm xã hội: Tỷ lệ người nhận trợ cấp lương hưu và bảo hiểm xã hội sẽ tăng lên trong khi nguồn thu từ lực lượng lao động giảm, tạo áp lực lớn lên ngân sách nhà nước.
3. Chất lượng cuộc sống của người già
- Nhu cầu chăm sóc y tế: Người cao tuổi thường có nhu cầu chăm sóc y tế cao hơn, đòi hỏi Đà Nẵng phải đầu tư vào hệ thống y tế và cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là các dịch vụ chăm sóc dài hạn.
- Chăm sóc và hỗ trợ xã hội: Sự gia tăng người cao tuổi cũng đòi hỏi các dịch vụ xã hội phù hợp như nhà dưỡng lão, dịch vụ hỗ trợ tại nhà và các hoạt động cộng đồng cho người cao tuổi.
4. Giảm tiềm năng tăng trưởng kinh tế
- Suy giảm nguồn nhân lực trẻ và năng động: Khi tỷ lệ người trong độ tuổi lao động giảm, sự đổi mới và động lực phát triển kinh tế cũng sẽ bị ảnh hưởng. Nền kinh tế có thể trở nên ít năng động và ít linh hoạt hơn.
- Giảm mức tiêu dùng: Khi dân số già hóa, người cao tuổi có xu hướng tiêu dùng ít hơn, đặc biệt là đối với các sản phẩm và dịch vụ không thiết yếu. Điều này có thể làm giảm nhu cầu tiêu dùng và ảnh hưởng đến nền kinh tế tổng thể.
5. Đòi hỏi phải thay đổi chính sách
- Chính sách về dân số: Đà Nẵng cần triển khai các chính sách dân số bền vững, khuyến khích sinh con để giữ cho cơ cấu dân số không chuyển sang già hóa quá nhanh.
- Phát triển kỹ năng và đào tạo: Để đối phó với sự suy giảm lực lượng lao động, thành phố cần tập trung vào việc đào tạo và nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động hiện có, cũng như thu hút lao động có kỹ năng từ các khu vực khác.
- Ứng dụng công nghệ và tự động hóa: Công nghệ có thể thay thế một phần lao động trong các ngành sản xuất, giúp giảm áp lực lên lực lượng lao động và duy trì hiệu quả sản xuất.
Kết luận
Đà Nẵng đang tận dụng lợi thế của cơ cấu dân số vàng, nhưng cũng cần chuẩn bị kỹ lưỡng cho giai đoạn dân số già hóa. Để giảm thiểu những thách thức, thành phố cần đầu tư vào giáo dục, y tế, phát triển nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng xã hội nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và chất lượng cuộc sống tốt cho người dân.
4o