Phân tích 12 câu thơ đầu của bài thơ "Nỗi niềm chinh phụ" của tác giả Đặng Trần Côn: Tiếng nhạc ngựa lần chen tiếng trống, Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay. Hà lương chia rẽ đường này, Bên đường trông b...

Đặng Trần Côn là một trong những tác gia tiêu biểu của nền văn học trung đại Việt Nam. Ông sống vào thời kì đất nước loạn lạc, chế độ phong kiến đang trên đà suy thoái. Cuộc đời ông cũng phải trải qua nhiều biến cố và mất mát. Chính vì vậy mà ông thường viết về cuộc sống đau khổ của người dân, đặc biệt là thân phận người phụ nữ. Tác phẩm “Chinh phụ ngâm” được coi là kiệt tác văn chương của Đặng Trần Côn. Đặc biệt là đoạn trích “Nỗi niềm chinh phụ”. Đoạn trích đã khắc họa tâm trạng cô đơn, buồn tủi của người vợ trẻ khi tiễn chồng ra trận.
“Tiếng nhạc ngựa rùng chân bò xa xăm
Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay
Hà Lương chia rẽ đường nầy
Bên đường trông bóng cờ bay ngùi ngùi
Quân trước đã gần ngoài doanh liễu
Kỵ sau còn khuất nẻo tràng dương
Quân đưa chàng ruổi lên đường
Liễu Dương biết thiếp đoạn trường này chăng?”
Mở đầu đoạn trích là hình ảnh người chinh phụ với nỗi nhớ thương chồng khôn xiết. Nàng luôn mong ngóng tin tức từ nơi chiến trường xa xôi. Nhưng đáp lại chỉ có sự im lặng đến đáng sợ. Nỗi nhớ ấy khiến nàng cảm thấy như mình sắp phát điên. Tâm trạng ấy được thể hiện rõ nét qua hành động “giết trâu giết bò” để làm tiệc tiễn đưa chồng đi lính. Tuy nhiên, bữa tiệc diễn ra trong không khí ảm đạm, thê lương. Người vợ trẻ chỉ còn biết gửi gắm nỗi lòng vào tiếng nhạc ngựa xa vời vợi. Tiếng nhạc ngựa vang vọng giữa đêm khuya tĩnh mịch càng tô đậm thêm sự lẻ loi, cô độc của người chinh phụ.
“Tiếng nhạc ngựa lần chen tiếng trống
Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay
Hà Lương chia rẽ đường nầy
Bên đường trông bóng cờ bay ngùi ngùi.”
Người vợ trẻ bịn rịn không muốn rời xa chồng. Nàng níu kéo từng giây phút ngắn ngủi còn được ở bên cạnh chồng. Nhưng cuối cùng, họ vẫn phải nói lời tạm biệt nhau. Người chồng lên đường ra trận, bỏ lại người vợ trẻ ở nhà một mình vò võ ngóng trông. Hình ảnh “bóng cờ bay” tượng trưng cho chiến tranh, cho sự li biệt. Nó gợi lên trong lòng người chinh phụ nỗi buồn tê tái, xót xa.
“Quân trước đã gần ngoài doanh liễu
Kỵ sau còn khuất nẻo tràng dương
Quân đưa chàng ruổi lên đường
Liễu Dương biết thiếp đoạn trường này chăng?”
Khi tiễn chồng ra trận, người chinh phụ mang theo bao hi vọng, ước mơ. Nàng cầu mong chồng sẽ bình yên trở về. Thế nhưng, thực tế lại vô cùng tàn khốc. Chiến tranh đã cướp đi sinh mạng của biết bao nhiêu người. Người vợ trẻ giờ đây chỉ còn biết gửi gắm nỗi nhớ nhung vào cây liễu dương xanh mướt. Cây liễu dương là biểu tượng của sự vĩnh hằng, bất diệt. Nàng hi vọng rằng dù chồng có ra sao thì linh hồn của chàng vẫn sẽ mãi mãi ở bên cạnh nàng.
Như vậy, bằng cách sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc cùng những hình ảnh giàu sức gợi, đoạn trích “Nỗi niềm chinh phụ” đã khắc họa thành công tâm trạng cô đơn, buồn tủi của người vợ trẻ khi tiễn chồng ra trận. Đồng thời, đoạn trích cũng lên án chiến tranh phi nghĩa, gây ra bao đau thương, mất mát cho con người.