Mùa thu, mùa của sự lãng mạn, mùa của sự nhẹ nhàng, thư thái, chắc hẳn sẽ mang lại cảm hứng sáng tác cho rất nhiều nhà văn, nhà thơ. Và Hữu Thỉnh cũng không ngoại lệ. Ông đã vẽ lên một bức tranh thật đẹp về thời khắc giao mùa từ hạ sang thu qua bài “Sang Thu”. Đây là một áng thơ hay, nhẹ nhàng mà thấm thía, không tả cảnh mà dường như chỉ là những cảm nhận trong khoảnh khắc thời khắc giao mùa.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
Ở khổ thơ đầu tiên, ta bắt gặp những tín hiệu báo thu về. Tín hiệu ấy được gợi lên từ những hình ảnh quen thuộc: “hương ổi”, “gió se”, “sương chùng chình”,… Những hình ảnh này đều mang đậm nét đặc trưng của mùa thu miền Bắc. Hương ổi thơm nồng nàn, lan tỏa trong làn gió se nhè nhẹ, mát mẻ và hơi se lạnh. Sương cũng bắt đầu xuất hiện với mật độ dày hơn. Tất cả những điều này khiến con người phải ngạc nhiên thốt lên rằng: “Hình như thu đã về?”. Từ “bỗng”, “hình như” thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, xúc động khi nhà thơ bất ngờ phát hiện ra mùa thu đã đến.
Không gian mùa thu được mở rộng hơn ở khổ thơ tiếp theo:
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Những dấu hiệu của mùa thu vẫn đang tiếp diễn. Dòng sông không còn cuồn cuộn dữ dội như mùa hè mưa lũ mà trôi một cách “dềnh dàng”, thong thả. Những đàn chim sải cánh bay đi tránh rét. Đám mây trên trời “vắt nửa mình sang thu”, một nửa vẫn là của mùa hạ, nửa kia đã bắt đầu sang thu. Sự vật lúc này đang có sự chuyển giao giữa hai mùa. Mùa hè vẫn chưa hết và mùa thu đã bắt đầu xuất hiện.
Tiếp đến là khổ thơ thứ ba:
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”
Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn sáng nhưng dần nhạt phai. Mưa cũng bớt rơi, giông bão cũng giảm dần, chỉ còn những trận dông cuối mùa. Hai câu thơ cuối sử dụng hình ảnh nhân hóa đặc sắc “sấm cũng bớt bất ngờ/ Trên hàng cây đứng tuổi”. Sấm là tượng trưng của những cơn mưa rào vốn là đặc trưng của mùa hạ. Còn hàng cây đứng tuổi chính là hình ảnh của thế hệ những người trưởng thành, trải qua nhau những thăng trầm của cuộc đời. Qua đó, Hữu Thỉnh muốn khẳng định rằng khi con người đã từng trải thì sẽ không mất đi sức mạnh, bản lĩnh trước những biến cố của cuộc đời.
Cuối cùng là khổ thơ cuối cùng:
“Sầm sùi, gió thổi, đìu hiu
Độ thu về, huệ trắng nội
Từng loài hoa theo mùa nối tiếp nhau đua nở. Hoa huệ trắng tinh khôi, thanh khiết kết hợp với khung cảnh tĩnh lặng, đìu hiu tạo nên vẻ đẹp riêng của đồng nội quê hương.
Bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Bài thơ giúp ta cảm nhận được tín hiệu thu về và không khí cảnh sắc mùa thu ở vùng nông thôn Bắc Bộ.