Trình bày nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền? Tư bản độc quyền thường xuất hiện trong các lĩnh vực nào?

Sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền có nguyên nhân chính là do sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh sang chủ nghĩa tư bản độc quyền. Điều này diễn ra vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX do nhiều yếu tố như sự tập trung sản xuất, sự phát triển của tư bản tài chính và đầu sỏ tài chính, cũng như xuất khẩu tư bản.

Trước hết, sự tập trung sản xuất là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến chủ nghĩa tư bản độc quyền. Các xí nghiệp lớn, trình độ kỹ thuật cao cạnh tranh gay gắt khó đánh bại nhau nên đã liên kết với nhau để nắm độc quyền. Điều này dẫn đến sự ra đời của các tổ chức độc quyền, là sự liên minh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung vào tay mình phần lớn việc sản xuất hoặc tiêu thụ một số hàng hóa nhằm thu lại lợi nhuận cao.

Ngoài ra, sự phát triển của tư bản tài chính và đầu sỏ tài chính cũng góp phần vào sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền. Sự phát triển của các tổ chức tín dụng và ngân hàng đã dẫn đến sự hình thành các tổ chức độc quyền ngân hàng. Các tổ chức độc quyền tham gia vào ngân hàng bằng cách mua cổ phần để chi phối hoạt động của ngân hàng, tạo ra tư bản tài chính. Sự phát triển của tư bản tài chính đã dẫn đến sự hình thành một nhóm nhỏ độc quyền chi phối toàn bộ đời sống kinh tế và chính trị của toàn xã hội, gọi là bọn đầu sỏ tài chính.

Cuối cùng, xuất khẩu tư bản cũng đóng vai trò quan trọng trong sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền. Xuất khẩu tư bản là việc xuất khẩu giá trị ra nước ngoài nhằm chiếm đoạt giá trí thặng dư và các nguồn lợi nhuận khác ở các nước nhập khẩu tư bản. Điều này cũng góp phần vào sự tập trung và độc quyền của các tổ chức tư bản trong lĩnh vực xuất khẩu.

Những lĩnh vực mà chủ nghĩa tư bản độc quyền thường xuất hiện bao gồm tập trung sản xuất, tư bản tài chính và đầu sỏ tài chính, cũng như trong lĩnh vực xuất khẩu tư bản. Đây là những lĩnh vực mà sự tập trung và độc quyền của các tổ chức tư bản trở nên rõ rệt và ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế.