Tố Hữu là một nhà thơ cách mạng tiêu biểu, trong các tác phẩm của ông, ta luôn bắt gặp hình ảnh những người lao động cần cù, chất phác, đặc biệt là những người mẹ Nam Bộ giàu đức hi sinh. Bài thơ Bà má Hậu Giang là một bài thơ như vậy.
Bài thơ kể về cuộc gặp gỡ giữa Tố Hữu và bà má Hậu Giang trên đường đi công tác. Tác giả đã khắc họa chân dung người phụ nữ Nam Bộ với vẻ đẹp bình dị, mộc mạc nhưng lại vô cùng cao quý. Đó là sự tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng vì chồng con. Má không xuất hiện trực tiếp mà chỉ qua lời kể của nhân vật tôi. Tuy nhiên, qua đó, ta vẫn có thể cảm nhận được tình yêu thương, kính trọng mà tác giả dành cho má.
Mở đầu bài thơ, tác giả giới thiệu về hoàn cảnh gặp gỡ giữa hai người:
Hôm nay má Hậu Giang
Tôi ghé thăm hỏi chuyện
Bà cụ già tóc bạc
Đang ngồi bên bến sông
Đó là một buổi chiều muộn, khi tác giả đang trên đường đi công tác thì bất chợt nhìn thấy bà cụ đang ngồi bên bờ sông. Cuộc trò chuyện diễn ra rất tự nhiên, thân mật. Nhân vật tôi đã kể cho má nghe về những ngày tháng chiến đấu gian khổ của quân dân ta ở miền Tây Nam Bộ. Trong câu chuyện ấy, hình ảnh người mẹ Nam Bộ hiện lên thật giản dị, mộc mạc nhưng cũng vô cùng kiên cường, bất khuất.
Người mẹ ấy đã phải trải qua biết bao nhiêu khó khăn, vất vả:
Chồng con đi đánh giặc
Một mình má nuôi đàn cháu
Nuôi cả bầy vịt chạy đồng
Lội ruộng cắt lúa mướn
Cày thuê cuốc mướn
Làm đủ mọi việc để kiếm sống
Má là trụ cột gia đình, gánh vác trên vai bao nhiêu trách nhiệm nặng nề. Chồng con đi đánh giặc, một mình má phải lo lắng, chăm sóc cho đàn cháu nhỏ. Không chỉ vậy, má còn phải làm lụng vất vả để kiếm tiền nuôi sống gia đình. Hình ảnh người mẹ lam lũ, tất bật ngược xuôi khiến chúng ta không khỏi xót xa.
Tuy cuộc sống vất vả là vậy nhưng má vẫn luôn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời:
Má cười bảo: "Khó gì mấy chuyện đó!
Mình ráng nuôi đàn cháu cho khôn lớn
Để sau này nó giúp nước giúp dân"
Má là một người phụ nữ giàu lòng yêu nước, thương dân. Má hiểu rằng, đất nước đang trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước nên mỗi người dân đều phải góp sức mình vào sự nghiệp chung. Vì vậy, má đã không quản ngại khó khăn, vất vả, một tay nuôi nấng, dạy dỗ đàn cháu nhỏ. Má chính là tấm gương sáng về tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của người phụ nữ Việt Nam.
Kết thúc bài thơ, tác giả đã bày tỏ niềm xúc động, khâm phục trước tấm lòng cao cả của bà má Hậu Giang:
Tôi cúi đầu chào má
Rồi vội vã bước đi
Trong lòng còn vương vấn
Hình bóng quê hương
Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng đã để lại trong lòng tác giả những ấn tượng sâu sắc. Hình ảnh người mẹ Hậu Giang sẽ mãi là một kỉ niệm đẹp trong tâm trí của tác giả.
Bài thơ Bà má Hậu Giang là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Qua bài thơ, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ Nam Bộ với những phẩm chất tốt đẹp. Đó là sự tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng vì chồng con. Đồng thời, bài thơ cũng thể hiện tình yêu thương, kính trọng mà tác giả dành cho những người mẹ Việt Nam anh hùng.