Anh Thư Nguyễn Truyện Kiều (hay Đoạn Trường Tân Thanh) của Nguyễn Du là một tác phẩm văn học nổi tiếng trong kho tàng văn học dân tộc Việt Nam, được xem là một kiệt tác của văn học cổ điển Việt Nam. Để hiểu rõ hơn về tác phẩm, ta cần xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu khi nghiên cứu Truyện Kiều.
1. Đối tượng nghiên cứu "Truyện Kiều"
Đối tượng nghiên cứu "Truyện Kiều" có thể chia thành các khía cạnh sau:
- Nội dung tác phẩm: Nghiên cứu câu chuyện chính trong Truyện Kiều là cuộc đời đầy bi kịch của Thúy Kiều, một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, phải chịu đựng những đau khổ, trắc trở trong tình yêu và cuộc sống, đồng thời cũng phản ánh các tầng lớp xã hội, những mối quan hệ gia đình, tình bạn, tình yêu, đạo lý và số phận con người.
- Nhân vật trong Truyện Kiều: Các nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là nhân vật Thúy Kiều, được xây dựng rất công phu, với những nét đặc trưng về tính cách, tâm lý và số phận. Nghiên cứu các nhân vật như Thúy Kiều, Kim Trọng, Thúc Sinh, Hồ Tôn Hiến, Sở Khanh, Từ Hải, để làm rõ mối quan hệ giữa họ và sự phát triển của cốt truyện.
- Hình thức nghệ thuật: Truyện Kiều là một tác phẩm thơ lục bát (hình thức thơ truyền thống của Việt Nam), vì vậy, nghiên cứu về nghệ thuật ngôn từ, hình thức thơ lục bát, cấu trúc tác phẩm, các biện pháp nghệ thuật như điển tích, điển cố, sự sử dụng thành ngữ và các yếu tố dân gian trong thơ sẽ là một phần quan trọng.
- Tư tưởng và triết lý: Tư tưởng nhân văn, tư tưởng về số phận con người, về cuộc sống, tình yêu và đạo đức là những chủ đề lớn trong tác phẩm. Nghiên cứu về những giá trị tư tưởng, như vấn đề đạo đức, tình yêu, thói đời, số phận, sự báo ân, báo oán trong tác phẩm, sẽ giúp hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu xa của tác phẩm.
- Bối cảnh lịch sử và xã hội: Truyện Kiều phản ánh xã hội phong kiến Việt Nam thời bấy giờ, với những bất công, phân biệt giai cấp, sự suy đồi của xã hội. Việc nghiên cứu bối cảnh xã hội và lịch sử mà tác phẩm được viết ra sẽ giúp giải thích một số vấn đề về đạo đức, quan niệm về nữ giới và những vấn đề xã hội thời kỳ đó.
2. Phạm vi nghiên cứu "Truyện Kiều"
Phạm vi nghiên cứu "Truyện Kiều" có thể được xác định từ các góc độ khác nhau:
- Nghiên cứu về nội dung: Tập trung vào các chủ đề chính của tác phẩm, như câu chuyện tình yêu đầy bi kịch của Thúy Kiều, các giá trị nhân văn, đạo đức, sự đấu tranh giữa thiện và ác, sự phân định đúng sai trong xã hội phong kiến.
- Nghiên cứu về nghệ thuật: Phạm vi này sẽ nghiên cứu các đặc điểm nghệ thuật trong "Truyện Kiều", như hình thức lục bát, ngôn ngữ, từ ngữ, biện pháp tu từ (ẩn dụ, so sánh, nhân hóa...), cách xây dựng cốt truyện và hình tượng nhân vật. Cũng cần nghiên cứu cách Nguyễn Du sử dụng các yếu tố dân gian và điển tích điển cố để làm phong phú thêm nội dung.
- Nghiên cứu về tư tưởng và triết lý: Phạm vi này tập trung vào việc giải mã tư tưởng mà Nguyễn Du gửi gắm trong tác phẩm, từ những suy tư về số phận con người, tình yêu đến sự phản ánh xã hội. Đồng thời, cũng có thể tìm hiểu ảnh hưởng của triết lý Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo trong tác phẩm.
- Nghiên cứu ảnh hưởng và giá trị của "Truyện Kiều": Phạm vi này có thể nghiên cứu tác động của "Truyện Kiều" đối với văn học Việt Nam và văn hóa dân tộc, cũng như những ảnh hưởng của tác phẩm đối với các thế hệ văn nhân, nhà thơ, nhạc sĩ, và nghệ sĩ sau này. "Truyện Kiều" đã được chuyển thể thành nhạc, tuồng, chèo, cải lương, và cũng là nguồn cảm hứng cho rất nhiều tác phẩm nghệ thuật khác.
- Phân tích phê bình và lý luận văn học: Các nghiên cứu phê bình có thể tập trung vào việc phân tích và đánh giá sự phát triển của "Truyện Kiều" qua các thời kỳ, những quan điểm phê bình về nhân vật, nội dung, nghệ thuật của tác phẩm. Các trường phái phê bình có thể bao gồm phê bình văn hóa, phê bình cấu trúc, phê bình xã hội...