khi tháo đai ốc ở các thiết bị ng thợ cần dụng cụ là cờ lê . Hãy chỉ ra vật chịu lực tác dụng làm quay và lực làm quay trong trường hợp này là gì ? Nếu ốc quá chặt người thợ thường dùng thêm 1 đoạn ống...

Khi tháo đai ốc bằng **cờ lê**, người thợ cần tạo ra một **mô-men lực** để làm cho đai ốc xoay. Trong trường hợp này, ta có thể phân tích như sau:

### **1. Vật chịu lực tác dụng làm quay**
- Vật chịu lực tác dụng chính là **đai ốc** được vặn chặt trên bu-lông hoặc trục của thiết bị. Đai ốc chính là phần chịu mô-men lực tác động và sẽ quay dưới tác dụng của lực khi sử dụng cờ lê.

### **2. Lực làm quay**
- **Lực làm quay** là **lực tay** mà người thợ tác dụng lên cán của cờ lê. Khi người thợ cầm tay cờ lê và đẩy (hoặc kéo) nó, một lực được tạo ra tại đầu tay cầm của cờ lê, và lực này tạo ra mô-men xoắn xung quanh trục của đai ốc.
- **Mô-men lực (M)** được tính bằng công thức:
 \[
 M = F \times d
 \]
 Trong đó:
 - **M** là mô-men lực.
 - **F** là lực mà người thợ tác dụng lên cờ lê.
 - **d** là khoảng cách từ trục đai ốc đến vị trí mà người thợ tác dụng lực (hay còn gọi là **cánh tay đòn**).

### **3. Giải thích việc sử dụng đoạn ống nối dài thêm cán cờ lê**
- Khi **ốc quá chặt**, lực mà người thợ tác dụng lên cờ lê chưa đủ để tạo ra mô-men lực cần thiết để xoay đai ốc. Trong trường hợp này, người thợ thường dùng **đoạn ống** nối dài thêm cán cờ lê để **tăng độ dài cánh tay đòn** (**d**).
- **Lý do**: 
 - Khi độ dài **cánh tay đòn** tăng lên (tức **d** tăng), mô-men lực **M** sẽ tăng lên, mặc dù lực tác dụng **F** không thay đổi.
 - Với cùng một lực tay, nếu **d** tăng thì mô-men lực **M** tăng, giúp người thợ dễ dàng xoay được đai ốc chặt hơn mà không cần phải tác dụng thêm nhiều lực.

**Ví dụ**:
- Giả sử người thợ dùng lực **F** là 50 N, cánh tay đòn ban đầu (cán cờ lê) dài **d = 0,2 m**, thì mô-men lực sẽ là:
 \[
 M = F \times d = 50 \, \text{N} \times 0,2 \, \text{m} = 10 \, \text{Nm}
 \]
- Nếu người thợ sử dụng thêm một đoạn ống dài **0,5 m** nối vào cờ lê, tổng chiều dài cánh tay đòn sẽ là **0,7 m**. Khi đó, với cùng lực **F = 50 N**, mô-men lực sẽ là:
 \[
 M = 50 \, \text{N} \times 0,7 \, \text{m} = 35 \, \text{Nm}
 \]
- Như vậy, mô-men lực tăng lên đáng kể (từ **10 Nm** lên **35 Nm**), giúp tháo được đai ốc dễ dàng hơn.

### **Kết luận**:
Việc nối dài cán cờ lê bằng một đoạn ống giúp tăng cánh tay đòn, từ đó tăng mô-men lực mà không cần tăng lực tay. Đây là nguyên tắc đòn bẩy trong vật lý, giúp người thợ dễ dàng tháo những đai ốc chặt mà không cần phải dùng quá nhiều sức lực.