...............

câu 1: Hai phương thức biểu đạt trong đoạn trích là tự sự và biểu cảm

câu 2: Những lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích là:
- "Dầu cho chước quỷ mưu thần"
- "Chữ tài liền với chữ tai một vần."
- "Anh chớ ưu phiền, khoa này chẳng gặp ta nguyền khoa sau."

câu 3: Câu thơ "Gió mưa đâu phút gãy cành thiên hương" sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để tạo nên hình ảnh ẩn dụ về cuộc đời đầy gian nan, thử thách.

- Hình ảnh ẩn dụ: "cành thiên hương" là ẩn dụ cho con người, đặc biệt là những người có tài năng, phẩm chất cao quý.
- Sự tương đồng: Cành thiên hương tượng trưng cho vẻ đẹp, sự thanh tao, nhưng cũng dễ bị tổn thương bởi gió mưa, giống như con người trước những khó khăn, thử thách của cuộc sống.
- Tác dụng: Ẩn dụ giúp tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, khiến người đọc dễ dàng liên tưởng đến số phận bất hạnh của những người tài hoa, phải đối mặt với nhiều sóng gió cuộc đời. Đồng thời, nó còn thể hiện sự xót xa, tiếc nuối của tác giả dành cho những con người ấy.

Phản ánh:

Qua việc phân tích biện pháp tu từ ẩn dụ trong câu thơ trên, chúng ta thấy được vai trò quan trọng của ẩn dụ trong việc tạo nên chiều sâu ý nghĩa cho lời văn. Ẩn dụ không chỉ đơn thuần là thay thế tên gọi, mà còn góp phần làm nổi bật chủ đề, tư tưởng, tình cảm của tác phẩm. Việc hiểu rõ bản chất của ẩn dụ sẽ giúp học sinh phân tích tác phẩm một cách chính xác và sâu sắc hơn.

câu 4: Cách sử dụng ngôn ngữ trong đoạn trích là sự kết hợp giữa ngôn ngữ bình dân và ngôn ngữ bác học. Ngôn ngữ bình dân được thể hiện qua những từ ngữ giản dị, mộc mạc, dễ hiểu như "phong trần", "ai cũng phong trần như ai", "éo le", "chữ tài liền với chữ tai một vần". Ngôn ngữ bác học được thể hiện qua những từ ngữ Hán Việt như "phương danh", "báo hiếu", "lập thân", "quỷ", "thần", "tài", "tai"... Sự kết hợp này tạo nên nét đặc trưng riêng của văn chương Nguyễn Đình Chiểu, vừa mang tính chất bình dân, dễ tiếp cận, vừa mang tính chất bác học, uyên thâm.

câu 5: a. Theo em, tác giả cho rằng "chữ tài liền với chữ tai một vần" vì những người có tài thường bị ghen ghét, đố kị và hãm hại. Họ phải trải qua nhiều khó khăn, thử thách để chứng minh bản lĩnh của mình. Một số nhân vật có cùng cảnh ngộ đó trong các tác phẩm truyện thơ trung đại mà em biết là:
- Lục Vân Tiên: Là một chàng trai tài giỏi nhưng lại bị kẻ xấu hãm hại, suýt nữa thì mất mạng.
- Kiều: Là một cô gái xinh đẹp, tài sắc vẹn toàn nhưng lại bị lừa bán vào lầu xanh, chịu nhiều khổ đau, tủi nhục.

câu 5: Thông điệp ý nghĩa qua đoạn trích là sự trân trọng tình cảm gia đình, lòng hiếu thảo đối với cha mẹ. Đoạn thơ nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc chăm sóc và tôn trọng người đã sinh thành và nuôi dưỡng mình. Lòng hiếu thảo không chỉ thể hiện bằng lời nói mà còn phải được thể hiện bằng hành động cụ thể. Chúng ta cần dành thời gian để ở bên cạnh cha mẹ, lắng nghe những câu chuyện của họ và giúp đỡ họ trong cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra, đoạn thơ cũng nhấn mạnh đến giá trị của sự kiên nhẫn và nỗ lực trong cuộc sống. Cuộc đời có nhiều khó khăn và thử thách, nhưng nếu chúng ta luôn cố gắng vượt qua mọi trở ngại thì sẽ đạt được mục tiêu của mình.