Văn bản "Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng" đề cập đến ba giọng điệu chính trong thơ trào phúng: giọng điệu mỉa mai - châm biếm, giọng điệu đả kích - phê phán và giọng điệu tự trào.
- Giọng điệu mỉa mai - châm biếm: Tác giả sử dụng các từ ngữ mang tính chất mỉa mai, châm chọc như "lắm", "nhiều", "thật là",... để thể hiện sự khinh thường đối với đối tượng được miêu tả. Ví dụ: "Lắm thầy thối ma!/ Nhiều thợ nát nghề!" (Tú Xương). Dấu hiệu nhận biết: Sử dụng các từ ngữ mang tính chất mỉa mai, châm chọc; Thể hiện thái độ khinh thường, coi thường đối tượng được miêu tả. Dẫn chứng: Tú Xương, Nguyễn Khuyến,...
- Giọng điệu đả kích - phê phán: Tác giả sử dụng các câu hỏi tu từ, các hình ảnh ẩn dụ, so sánh để tạo nên sự tương phản, đối lập giữa cái xấu xa, tiêu cực và cái đẹp đẽ, tích cực. Ví dụ: "Thương ôi! Bậc thánh minh/ Sao không sớm ra tay phá tan lâu đài của bọn chúng?" (Nguyễn Khuyến). Dấu hiệu nhận biết: Sử dụng câu hỏi tu từ, hình ảnh ẩn dụ, so sánh; Tạo nên sự tương phản, đối lập giữa cái xấu xa, tiêu cực và cái đẹp đẽ, tích cực. Dẫn chứng: Nguyễn Khuyến, Hồ Xuân Hương,...
- Giọng điệu tự trào: Tác giả sử dụng ngôn ngữ hài hước, dí dỏm để tự giễu mình hoặc chế nhạo một cách nhẹ nhàng, hóm hỉnh. Ví dụ: "Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ/ Người khôn người đến chốn lao xao" (Nguyễn Bỉnh Khiêm). Dấu hiệu nhận biết: Ngôn ngữ hài hước, dí dỏm; Tự giễu mình hoặc chế nhạo một cách nhẹ nhàng, hóm hỉnh. Dẫn chứng: Nguyễn Bỉnh Khiêm, Trần Tế Xương,...
Kết luận:
Văn bản "Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng" đã phân tích một cách sâu sắc về các giọng điệu phổ biến trong thơ trào phúng, giúp người đọc hiểu rõ hơn về nghệ thuật trào phúng và giá trị của nó trong việc phản ánh xã hội.