phân tích bài thơ khi con tu hú của Tố Hữu phân tích làm rõ nội dung nghệ thuật của bài thơ.Qua đó em hiểu gì về con người Tố Hữu

Tố Hữu là nhà thơ đã chọn con đường cách mạng từ thời thanh niên, trải qua những năm tháng tù đày, thơ của ông là tiêu biểu của quan niệm nghệ thuật cách mạng. Thơ văn của ông mang màu sắc chính trị lẫn cảm hứng ngọt ngào. Từ ngữ giản dị, trong sáng dễ đi vào lòng người đọc. “Khi con tu hú” là một sáng tác tiêu biểu của nhà thơ. Được chấm bút ngay khi ông đang bị tù đày ở nhà giam Thừa phủ. Bài thơ là niềm tin cuộc sống, khát khao mãnh liệt được tự do của người chiến sĩ.

Tiếng chim tu hú báo hiệu một mùa hè lại đến.

"Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào”

Tu hú đến và mùa hè cũng đến. Tiếng kêu của nó như một lời báo hiệu cho sự thay đổi của đất trời. Tố Hữu dường như cảm nhận được mùi thơm của “lúa chiêm” đang dần chín, những loại quả cũng đơm hoa kết trái. Tất cả nhưng một bức tranh thiên nhiên được điểm thêm nhiều họa tiết cầu kỳ bắt mắt. Một mùa bội thu. Tiếng chim tu hú đã đánh thức tâm hồn của nhà thơ.

Không chỉ khứu giác cảm nhận được hương thơm mùa hè mà còn là thính giác. “Tiếng ve ngân” đây chẳng phải là thứ tiếng âm vang vào mỗi buổi trưa hè đây sao. m thanh vang vọng càng khiến cho tâm trạng nhà thơ thêm thao thức. Màu vàng của lúa, bắp, màu hồng của nắng, màu xanh của trời tạo nên những mảng màu sắc lung linh, rực rỡ của bức tranh quê. Thoang thoảng đâu đây hương lúa, hương thơm trái chín đầu mùa. Xa xa, tiếng chim tu hú lảnh lót, tiếng ve ngân ra rả trong vòm lá. Nhưng chính Tố Hữu cũng biết thời gian đang dần trôi qua quá nhanh. Dường như mùa hè đang đến dần, nhà thơ muốn nó đừng trôi qua nhanh mà hãy chậm rãi, muốn níu giữ từng chút một thời gian. Tố Hữu đã dùng những giác quan, sự cảm nhận của mình để cảm nhận thế giới ngoài kia.

Tâm hồn của Tố Hữu đã chắp cánh đến tận bầu trời.

“Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...”

Khung trời xanh biếc rộng lớn, đâu đó là những chú chim “diều sáo” sải cánh bay lượn.

Phải gắn bó, yêu mến quê hương sâu đậm đến độ nào thì nhà thơ mới hình dung ra một bức tranh mùa hè xứ Huế sống động đến như vậy. Thiên nhiên hiện lên tuyệt đẹp và thơ mộng kia không phải được nhìn từ con mắt của nhà thơ mà được tưởng tượng qua hình ảnh con tu tú kêu gọi bầy.

Mùa hè hiện lên trong tâm trí Tố Hữu rất chân thật. Hình ảnh màu sắc sinh động hài hòa đã khắc họa nên một cảnh trời hè rạo rực. Đó là cánh đồng một màu vàng ươm trải dài vô tận, màu sắc bắt mắt của những loại quả trong mùa chín tới, sắc màu rực rỡ của bắp rây ngoài sân, ánh nắng rực rỡ cùng cảnh trời xanh mướt, bát ngát mênh mông tất cả đều thật xinh đẹp. Cộng hưởng thêm đó là mùi hương của lúa chín, quả ngọt cùng với âm thanh của những con tu hú, con ve sầu tất cả nhưng một bản giao hưởng. Đó chính là tuyệt tác mà nếu không phải là một người có tâm hồn tinh tế, khao khát tự do mãnh liệt và trí tưởng tượng phong phú sẽ không đặt bút mà viết được.

Trở về thực tại nghiệt ngã của người chiến sĩ cách mạng.

“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”

Khi hướng mình ra bên ngoài nhà thơ tả cảnh nom có vẻ vui tươi, rực rỡ nhưng khi trở về thực tại thì hoàn toàn ngược lại. Tưởng chừng 6 câu thơ đầu và 4 câu thơ cuối không liên tục và chặt chẽ. Nhưng thực chất đây là sự liên kết vô cùng tinh tế và khéo léo. Sợi dây liên kết ấy chính là tiếng chim tu hú. Tiếng tu hú kêu bầy gọi đàn là cả một âm thanh vang vọng khắp đất trời rộng lớn. Nhưng thế giới càng rộng lớn, càng rực rỡ biết bao thì người tù - người bị tách biệt khỏi thế giới càng ngột ngạt và khát vọng tự do, khao khát đạp tung chốn ngục tù tâm tối.

Nếu như lúc đầu tiếng chim tu hú mở ra một khung trời thiên nhiên rộng lớn bao la với đủ màu sắc âm thanh hình ảnh của cuộc sống thường nhật khi mùa hè đến trên khắp quê hương Việt Nam nhưng tiếng chim tu hú sau đó lại khiến cho tâm trạng nhà thơ cảm thấy ngột ngạt khó chịu chỉ muốn thoát ra khỏi thế giới ngục tù ấy một cách nhanh chóng. Nhưng hiện thực lại không thể thoát khỏi chốn lao tù đã khiến tâm trạng nhà thơ càng trở nên bực dọc khó chịu. Thế giới bên ngoài được Tố Hữu tái hiện hết sức sống động, giàu sức sống, mọi vật căng đầy sức sống, tự do, tự tại, khác hẳn với cảnh tù ngục trong này của ông.

“Ngột làm sao chết uất thôi” bài thơ đã khép lại nhưng tiếng chim tu hú cứ kêu hoài, kêu mãi... Đến nỗi chính tác giả hay chúng ta đều bị âm vang của nó đè ép. Như là chứa chất một điều gì bức bối đến tột cùng, muốn được “tháo cũi sổ lồng", muốn được đập phá tất cả để tự giải thoát, để được hòa vào thiên nhiên, vào cuộc đời, để được là mình, được sống hết mình cho cách mạng. Đó là tâm trạng đau đớn, nói chẳng nên lời của một cánh chim non đang tràn trề sinh lực, càng khát khao bay lên lại càng bị kéo xuống giam hãm trong bốn bức tường!

“Khi con tu hú” sử dụng thể thơ lục bát thuần dân tộc. Từ ngữ đơn thuần, bình dị khắc sâu vào trong lòng người đọc. Bài thơ là bức tranh thiên nhiên mùa hè được nhìn qua ngưỡng cửa ngục tù ở xứ Huế. Xuyên suốt bài thơ là khát vọng được tự do của người cách mạng cũng như tự do của dân tộc, quê hương, đất nước.