Phân tích Bài thơ Nửa đêm tỉnh giấc Của tác giả Trần đăng Khoa Nửa Đêm Em tỉnh giấc Bước Ra hè em nghe Nghe Tiếng xương đọng mật Đọng mật Trên cành tre

Nhắc tới nhà thơ Trần Đăng Khoa, chúng ta sẽ nhớ ngay đến một giọng thơ trẻ trung, hồn nhiên, tươi vui và giàu cảm xúc. Thơ của ông thấm đượm hơi thở của làng quê Việt Nam mộc mạc và giản dị. Trong số những tác phẩm nổi tiếng của ông, tôi cảm thấy ấn tượng nhất với bài thơ “Nửa đêm tỉnh giấc”. Đây là một tác phẩm được viết theo lối thơ tự sự, kể về câu chuyện của một lần tác giả chợt tỉnh giấc lúc nửa đêm. Từ đó, ông đã phát hiện ra rất nhiều điều thú vị diễn ra xung quanh mình. Đọc bài thơ, tôi cảm thấy vô cùng thích thú bởi những hình ảnh gần gũi, quen thuộc cùng giọng điệu nhẹ nhàng, êm ái.
Bài thơ mở đầu bằng không gian tĩnh lặng, yên bình của làng quê Việt Nam vào ban đêm. Lúc này, vạn vật đều đã chìm vào giấc ngủ say. Vậy mà tác giả bỗng nhiên tỉnh giấc, không thể ngủ lại được nữa. Ông bèn ngồi dậy, ra ngoài hiên nhà lắng nghe tiếng gió và tiếng lá cây xào xạc. Dưới ánh trăng sáng vằng vặc, ông thấy từng nhịp thở của đất trời, từng bước đi của lũ chuột đang rón rén bên hàng xóm. Chúng tưởng rằng đêm tối sẽ che giấu được hành động sai trái của mình. Nhưng thật không may là ở đây vẫn có người đang thức chờ bắt chúng.
Sau một hồi quan sát, tác giả ném con mèo già xuống bếp. Con mèo giật mình nhưng rồi liền đứng dậy, nhảy phóc xuống đất. Nó tiến lại gần hang ổ của lũ chuột, giương mắt nhìn trừng trừng. Với đôi mắt sắc bén ấy, mèo ta dễ dàng phát hiện ra từng cử động, từng bước chân nhỏ của lũ chuột. Khi thấy con mồi đã nằm trọn trong tầm ngắm, mèo ta nhe nanh, giơ vuốt chuẩn bị vồ lấy bọn chuột. Tuy nhiên, lũ chuột cũng chẳng hề nao núng. Chúng biết hôm nay sẽ không thể nào yên ổn rút lui. Thế là một cuộc chiến nảy lửa đã xảy ra ngay tại đây. Từng chiêu trò xảo quyệt, mưu mô của lũ chuột nhằm đánh lừa mèo ta đều trở nên vô nghĩa. Cuối cùng, chúng đành chấp nhận cái kết đắng là bị mèo ta ăn thịt hết cả.
Dưới góc nhìn của tác giả, cuộc rượt đuổi giữa hai nhân vật này giống như một trận chiến thực sự vậy. Dù kẻ thù vô cùng nguy hiểm và đã gây ra cho ngôi làng bao nhiêu nỗi ám ảnh, sợ hãi thì giờ đây cũng phải khuất phục trước sự nhanh nhẹn, dũng mãnh của chú mèo đáng yêu. Qua đây, tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta bài học về sự cần cù lao động và kiên trì bền bỉ. Chỉ khi chăm chỉ làm việc mới có thể đạt được thành quả xứng đáng.
Như vậy, với ngòi bút tài hoa của mình, Trần Đăng Khoa đã mang đến cho người đọc một câu chuyện thú vị. Ngoài ra, ông còn khắc họa rõ nét từng hình ảnh, từng âm thanh của khung cảnh làng quê lúc nửa đêm. Đồng thời, lồng ghép vào đó những bài học bổ ích cho con người.
Trần Đăng Khoa sinh năm 1958. Từ thuở ấu thơ, ông đã say mê làm thơ. Năm 8 tuổi, ông đã có một số bài thơ đăng báo. Nhiều bài thơ trong tập Góc sân và khoảng trời được ông viết từ lúc lên mười. Có những bài làm trong những ngày xa nhà đi sơ tán, trên những trạm gác cây đa ven đường, bên những bãi cỏ, bụi chuối.
Góc sân và Khoảng trời là một tập thơ thiếu nhi do Nhà xuất bản Kim Đồng in năm 1968 và được tái bản nhiều lần. Tập thơ gồm 51 bài thơ, trong đó có nhiều bài đã được phổ nhạc và lưu truyền rộng rãi như: Mẹ ốm, Hạt gạo làng ta, Thầy giáo của tôi, Mưa,...
Thơ của Trần Đăng Khoa có nét đặc biệt là cách nhìn, cách nghĩ độc đáo, trong sáng, tinh tế; giàu cảm xúc, hình ảnh, nhịp điệu.
Trong bài thơ “Nửa đêm tỉnh giấc”, tác giả đã miêu tả một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của làng quê Việt Nam vào ban đêm. Đó là một đêm mùa hạ mát mẻ, gió thổi nhè nhẹ, trăng sáng vằng vặc, tiếng ếch nhái kêu râm ran. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh so sánh, nhân hóa để làm cho bức tranh thêm sinh động và hấp dẫn. Ví dụ, tác giả so sánh tiếng ếch nhái kêu như tiếng đàn cầm, tiếng dế mèn kêu như tiếng sáo, tiếng ve sầu kêu như tiếng hát ru. Tác giả còn nhân hóa mặt trăng, gọi trăng là “chị Hằng Nga” và nói chuyện với trăng như với một người bạn.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng những từ láy, từ ngữ gợi cảm để tăng thêm vẻ đẹp của bức tranh. Ví dụ, tác giả dùng từ láy “lung linh”, “lấp lánh”, “rì rào” để miêu tả ánh trăng, tiếng suối, tiếng lá cây. Tác giả cũng dùng những từ ngữ gợi cảm như “trong vắt”, “long lanh”, “xanh ngắt” để miêu tả bầu trời, dòng sông, biển cả.
Nhìn chung, bài thơ “Nửa đêm tỉnh giấc” là một bài thơ hay, thể hiện được tài năng và tâm hồn nhạy cảm của Trần Đăng Khoa. Bài thơ đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng thơ ca Việt Nam.