Ao thu lạnh lẽo nước trong veo, Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo. Sóng biếc theo làn hơi gợn tí, Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo. Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt, Ngõ trúc quanh co khách vắng teo. Tựa gối...

câu 1: - Bố cục: 2 phần
+ Phần 1 (6 câu đầu): Cảnh mùa thu ở vùng quê Bắc bộ.
+ Phần 2 (2 câu cuối): Hình ảnh, tâm trạng của nhân vật trữ tình.
- Ngắt nhịp: 4/3

câu 2: Bài thơ "Câu cá mùa thu" của Nguyễn Khuyến tuân thủ luật bằng trắc, gieo vần chân và sử dụng phép đối.

* Luật bằng trắc: Bài thơ tuân thủ luật bằng trắc, với các tiếng thứ hai, bốn, sáu, tám là thanh bằng (B) và các tiếng thứ nhất, ba, năm, bảy là thanh trắc (T). Ví dụ: BTBBTTB.
* Gieo vần chân: Các chữ cuối cùng của mỗi cặp câu lục bát đều có vần giống nhau hoặc gần giống nhau. Ví dụ: "lạnh lẽo - nước", "veo - bèo".
* Phép đối: Bài thơ sử dụng phép đối ở hai câu thực và hai câu luận. Hai câu thực đối về hình ảnh ("sóng biếc" - "lá vàng") và hai câu luận đối về ý nghĩa ("tầng mây" - "ngõ trúc").

Việc tuân thủ luật bằng trắc, gieo vần chân và sử dụng phép đối giúp tạo nên sự hài hòa, cân đối về âm điệu, nhịp nhàng và dễ nhớ cho bài thơ. Đồng thời, việc sử dụng phép đối còn góp phần làm tăng tính biểu cảm, gợi tả cảnh vật và tâm trạng nhân vật trữ tình.

câu 3: Cảm hứng chủ đạo: Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên và tâm trạng cô đơn, trống trải của tác giả khi sống ở quê hương.

câu 4: Trong bài thơ "Thu điếu" (Câu cá mùa thu), Nguyễn Khuyến đã vẽ nên bức tranh mùa thu làng quê Bắc Bộ với vẻ đẹp thanh sơ, dịu nhẹ nhưng vẫn có nét đặc trưng riêng biệt so với những bức tranh thu quen thuộc trong thơ ca truyền thống. Bức tranh mở ra với hình ảnh không gian hẹp của "ao thu": "Ao thu lạnh lẽo nước trong veo - Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo". Từ "lạnh lẽo" miêu tả cái lạnh của khí hậu vùng đồng bằng Bắc Bộ, còn từ "trong veo" diễn tả sự trong trẻo, tĩnh lặng của mặt nước ao. Hình ảnh "một chiếc thuyền câu bé tẻo teo" góp phần làm tăng thêm sự nhỏ bé, tĩnh lặng của khung cảnh. Sự xuất hiện của chiếc thuyền càng khiến cho không gian trở nên trống vắng hơn. Đến hai câu thực, bức tranh thu tiếp tục được khắc họa qua những nét vẽ cụ thể hơn: "Sóng biếc theo làn hơi gợn tí - Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo". Hình ảnh "sóng biếc" và "lá vàng" đều là những hình ảnh quen thuộc trong thơ ca cổ điển, tượng trưng cho mùa thu. Tuy nhiên, cách sử dụng từ ngữ của Nguyễn Khuyến đã tạo nên sự khác biệt. Từ "hơi gợn tí" miêu tả sự chuyển động nhẹ nhàng của sóng, còn từ "khẽ đưa vèo" lại diễn tả sự lay động nhẹ nhàng của lá vàng. Hai từ láy "tí", "vèo" kết hợp với nhau tạo nên nhịp điệu uyển chuyển, nhẹ nhàng cho câu thơ. Đến hai câu luận, bức tranh thu tiếp tục được mở rộng với hình ảnh bầu trời và ngõ trúc: "Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt - Ngõ trúc quanh co khách vắng teo". Hình ảnh "tầng mây lơ lửng" gợi lên sự bồng bềnh, nhẹ nhàng của bầu trời thu. Còn hình ảnh "ngõ trúc quanh co khách vắng teo" lại gợi lên sự yên tĩnh, vắng lặng của làng quê. Hai câu thơ cuối cùng khép lại bức tranh thu với hình ảnh người câu cá: "Tựa gối buông cần lâu chẳng được - Cá đâu đớp động dưới chân bèo". Hình ảnh "tựa gối buông cần" gợi lên tư thế nhàn tản, ung dung của người câu cá. Câu thơ "cá đâu đớp động dưới chân bèo" vừa tạo nên âm thanh của cuộc sống, vừa gợi lên sự chờ đợi, mong ngóng của người câu cá. Như vậy, sáu câu thơ đầu tiên của bài thơ "Thu điếu" đã vẽ nên một bức tranh thu làng quê Bắc Bộ với vẻ đẹp thanh sơ, dịu nhẹ nhưng vẫn có nét đặc trưng riêng biệt. Bức tranh ấy được khắc họa qua những hình ảnh quen thuộc, giản dị nhưng lại mang đậm chất thơ.