I.ĐỌC HIỂU. BỨC TRANH (Tác giả: Nguyễn Minh Châu) (Lược phần đầu: Nhân vật ông hoạ sĩ được anh lính trẻ giúp đỡ khi đi thực tế sáng tác, anh lính có nguyện vọng nhờ ông vẽ bức kí hoạ chân dung anh...

phần:
: Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Bức tranh
(Nguyễn Minh Châu)
i.Đọc hiểu
. Xác định ngôi kể của truyện ngắn Bức tranh?
A. Ngôi thứ nhất
B. Ngôi thứ hai
C. Ngôi thứ ba
D. Cả A, B, C đều sai
. Truyện ngắn Bức tranh sử dụng phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự kết hợp miêu tả ngoại hình
B. Tự sự kết hợp miêu tả nội tâm
C. Tự sự kết hợp lập luận
D. Lập luận kết hợp miêu tả ngoại hình
. Nhân vật chính trong truyện ngắn Bức tranh là ai?
A. Ông hoạ sĩ
B. Người chiến sĩ
C. Bà cụ
D. Anh thợ cắt tóc
. Trong đoạn trích, tại sao ông hoạ sĩ lại muốn vẽ bức kí hoạ cho người chiến sĩ?
A. Vì ông hoạ sĩ cảm động trước lòng vị tha của người chiến sĩ
B. Vì ông hoạ sĩ cảm động trước lòng dũng cảm của người chiến sĩ
C. Vì ông hoạ sĩ cảm động trước nỗi đau khổ của người chiến sĩ
D. Vì ông hoạ sĩ cảm động trước sự hi sinh thầm lặng của người chiến sĩ
. Tại sao người chiến sĩ lại từ chối lời đề nghị của ông hoạ sĩ?
A. Vì người chiến sĩ sợ ông hoạ sĩ sẽ thất vọng về mình
B. Vì người chiến sĩ cảm thấy mình không xứng đáng
C. Vì người chiến sĩ cảm thấy mình không đủ tư cách
D. Vì người chiến sĩ không thích được vẽ
. Câu văn “Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay ông” bộc lộ thái độ gì của người chiến sĩ?
A. Vui mừng, hạnh phúc
B. Ngờ vực, nghi hoặc
C. Sợ hãi, bất an
D. Đau đớn, tuyệt vọng
. Nhận định nào đúng nhất về ý nghĩa của bức tranh được nhắc tới trong đoạn trích?
A. Là bằng chứng về tội ác của kẻ thù
B. Là kỉ niệm đẹp đẽ về một thời cầm súng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc
C. Là món quà tinh thần quý giá mà ông hoạ sĩ dành tặng cho người chiến sĩ
D. Tất cả các đáp án trên
. Dòng nào sau đây khái quát được tính cách của nhân vật ông hoạ sĩ?
A. Hiền hậu, bao dung
B. Kiêu căng, ngạo mạn
C. Lạnh lùng, vô cảm
D. Vô tư, hồn nhiên
. Phân tích đặc điểm của người kể chuyện trong truyện ngắn Bức tranh (ngôi kể, mối quan hệ giữa người kể chuyện với nhà văn, tác dụng của người kể chuyện đó)?
. Suy nghĩ của anh/chị về thông điệp được rút ra từ truyện ngắn Bức tranh? Trả lời trong khoảng 7 – 10 dòng. [/INST] . Xác định ngôi kể của truyện ngắn Bức tranh?
→ Đáp án A
. Truyện ngắn Bức tranh sử dụng phương thức biểu đạt nào?
→ Đáp án B
. Nhân vật chính trong truyện ngắn Bức tranh là ai?
→ Đáp án D
. Trong đoạn trích, tại sao ông hoạ sĩ lại muốn vẽ bức kí hoạ cho người chiến sĩ?
→ Đáp án D
. Tại sao người chiến sĩ lại từ chối lời đề nghị của ông hoạ sĩ?
→ Đáp án B
. Câu văn “Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay ông” bộc lộ thái độ gì của người chiến sĩ?
→ Đáp án B
. Nhận định nào đúng nhất về ý nghĩa của bức tranh được nhắc tới trong đoạn trích?
→ Đáp án D
. Dòng nào sau đây khái quát được tính cách của nhân vật ông hoạ sĩ?
→ Đáp án A
. Phân tích đặc điểm của người kể chuyện trong truyện ngắn Bức tranh (ngôi kể, mối quan hệ giữa người kể chuyện với nhà văn, tác dụng của người kể chuyện đó)?
- Ngôi kể: ngôi thứ nhất
- Mối quan hệ giữa người kể chuyện với nhà văn: người kể chuyện xưng “tôi”, là hóa thân của tác giả vào trong tác phẩm
- Tác dụng: tạo tính chân thực cho câu chuyện; thể hiện trực tiếp suy nghĩ, tình cảm của tác giả…
. Suy nghĩ của anh/chị về thông điệp được rút ra từ truyện ngắn Bức tranh? Trả lời trong khoảng 7 – 10 dòng.
Thông điệp: Hãy luôn sống lương thiện, đừng bao giờ dối trá bởi nó sẽ gây ra những hậu quả khôn lường.


phần:
: : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận.
: Theo tác giả, "bức tranh" được tạo nên từ những mảnh vỡ của cuộc sống và tâm hồn con người. Những mảng màu sáng tối, những đường nét thô nhám hay mềm mại đều phản ánh một phần nào đó thực tại phức tạp và đa chiều mà chúng ta đang sống. Bức tranh ấy không chỉ đơn thuần là hình ảnh thị giác, mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc, suy nghĩ và trải nghiệm của con người. Nó giúp chúng ta nhìn nhận thế giới một cách toàn diện hơn, đồng thời khơi gợi những suy ngẫm sâu sắc về bản chất của cuộc sống.
: Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn "Bức tranh ấy giống như một tấm gương soi chiếu tâm hồn con người." là làm nổi bật mối quan hệ mật thiết giữa nghệ thuật và đời sống. Nghệ thuật không chỉ là sự thể hiện cái đẹp, mà còn là tấm gương phản chiếu chân thực nhất những khía cạnh sâu kín nhất của tâm hồn con người. Qua việc phân tích bức tranh, chúng ta có thể thấy được những khát vọng, ước mơ, nỗi đau khổ hay niềm hạnh phúc ẩn chứa bên trong mỗi cá nhân.
: Thông điệp ý nghĩa nhất đối với em qua đoạn trích trên là vai trò của nghệ thuật trong việc phản ánh cuộc sống và khám phá bản thân. Nghệ thuật không chỉ là sự sáng tạo mang tính thẩm mỹ, mà còn là công cụ hữu hiệu để con người hiểu rõ hơn về chính mình và thế giới xung quanh. Bằng cách phân tích các yếu tố nghệ thuật, chúng ta có thể khai thác được những giá trị tinh thần to lớn, góp phần nâng cao nhận thức và hoàn thiện bản thân.


phần:
câu 1: - Ngôi kể thứ ba

câu 2: Tình huống truyện trong truyện ngắn "Bức tranh": Anh chiến sĩ xin họa sĩ vẽ cho mình một bức chân dung nhưng bị từ chối vì anh ta có vết thẹo dài trên má. Tuy nhiên, sau khi nghe câu chuyện về người mẹ của anh chiến sĩ, họa sĩ đã nhận ra lỗi lầm của mình và quyết định vẽ lại bức tranh với hình ảnh người mẹ.

câu 3: - Lời dẫn trực tiếp thể hiện sự giận dữ, bực tức của nhân vật khi phát hiện ra mình bị lừa dối bởi chính người mà cô yêu thương nhất. Cô cảm thấy bị phản bội, đau khổ và thất vọng.
- Tác giả đã sử dụng lời dẫn trực tiếp để bộc lộ tâm trạng của nhân vật, giúp người đọc hiểu rõ hơn về suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật. Đồng thời, lời dẫn cũng góp phần tạo nên tính chân thực, sinh động cho câu chuyện.

câu 4: Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật Nguyễn Minh Châu rất tinh tế, sâu sắc. Nhà văn đã sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ để diễn tả tâm trạng của nhân vật. Ví dụ, "khuôn mặt" được ví như "một chiếc mặt nạ", "đôi mắt" được ví như "một vệt màu đen". Những hình ảnh này gợi lên sự che giấu, bí mật, uẩn khúc trong tâm hồn con người. Bên cạnh đó, Nguyễn Minh Châu còn sử dụng ngôn ngữ giàu tính biểu cảm, thể hiện rõ nét tâm trạng của nhân vật. Ví dụ, "khuôn mặt như vẫn đang được giấu kín dưới một cái mặt nạ: dưới cằm và hai bên mép phủ kín bọt xà phòng. không trông rõ miệng, chỉ thấy một vệt mầu đen lờ mờ nổi bồng bềnh trên những đám bọt xà phòng." Câu văn này cho thấy nhân vật đang cố gắng che giấu nỗi buồn, sự đau khổ của mình bằng cách rửa mặt.

câu 5: I. Yêu cầu về kĩ năng:
- Nắm vững phương pháp làm bài nghị luận xã hội.
- Bố cục và hệ thống ý sáng rõ.

- Biết vận dụng, phối hợp nhiều thao tác nghị luận (giải thích, chứng minh, bình luận, so sánh, bác bỏ,...).

- Văn chảy, giàu cảm xúc, có giọng điệu riêng.

- Không mắc lỗi diễn đạt; không sai lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp; trình bày bài rõ ràng.

II. Yêu cầu về kiến thức: học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
1. Giới thiệu vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của việc tự nhận thức bản thân trong cuộc sống.
2. Giải thích: Tự nhận thức bản thân là gì?

- Nhận thức bản thân là khả năng hiểu biết về giá trị, thái độ, hành động, suy nghĩ, cảm xúc, nhu cầu, động lực, mối quan hệ cá nhân,...của mình.

3. Bàn luận:
a. Biểu hiện của người có sự tự nhận thức bản thân cao:

- Người có sự tự nhận thức bản thân cao thường rất nhạy bén với phản ứng của mọi người đối với họ. Họ luôn cố gắng tìm kiếm thông tin về bản thân qua lời nói, cử chỉ, thái độ của người khác.

- Họ cũng dễ dàng chấp nhận khuyết điểm của bản thân và sẵn sàng thay đổi khi cần thiết.

b. Ý nghĩa của việc tự nhận thức bản thân:

- Giúp con người hiểu rõ hơn về bản thân, từ đó phát huy ưu điểm, hạn chế nhược điểm, hoàn thiện bản thân.

- Giúp con người đưa ra quyết định đúng đắn cho cuộc đời mình.

4. Bài học nhận thức và hành động:

- Mỗi người cần rèn luyện thói quen tự nhận thức bản thân.

- Cần kết hợp giữa tự nhận thức bản thân với việc lắng nghe góp ý của người khác để ngày càng hoàn thiện hơn.

5. Liên hệ bản thân:

- Rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.
III. Viết

* Giới thiệu chung:

- Giới thiệu khái quát về Nguyễn Minh Châu và truyện ngắn Bức tranh.

- Nêu vấn đề nghị luận: Hình ảnh người đàn bà trong đoạn trích.

* Phân tích hình ảnh người đàn bà trong đoạn trích:

- Ngoại hình: "khuôn mặt như quả chanh nhăn nheo đã ráo nước", "đôi mắt buồn thăm thẳm" - gợi lên vẻ đẹp mộc mạc, giản dị mà đằm thắm của người phụ nữ miền biển.

- Số phận bất hạnh:
+ Cuộc sống nghèo khổ, lam lũ, vất vả.

+ Phải chịu đựng nỗi đau mất mát do chiến tranh gây ra.

+ Bị chồng đánh đập tàn nhẫn.

- Vẻ đẹp tâm hồn:

+ Tình yêu thương con vô bờ bến.

+ Sự cam chịu, nhẫn nhục trước bạo lực gia đình.

=> Người đàn bà trong đoạn trích là đại diện tiêu biểu cho số phận của người phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Họ phải gánh chịu nhiều thiệt thòi, bất hạnh nhưng vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

* Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật:

- Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống.

- Nghệ thuật miêu tả ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói... để khắc họa chân dung nhân vật.

- Sử dụng biện pháp tương phản, đối lập để làm nổi bật số phận bất hạnh của người đàn bà.

* Đánh giá chung:

- Đoạn trích đã thể hiện thành công hình ảnh người đàn bà làng chài, đồng thời gửi gắm thông điệp về tình yêu thương, sự sẻ chia trong cuộc sống.

* Kết thúc vấn đề:

- Khẳng định lại giá trị của đoạn trích.
- Nêu cảm nhận của bản thân về hình ảnh người đàn bà trong đoạn trích.

câu 1: Truyện ngắn Bức tranh của Nguyễn Minh Châu đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật người chiến sĩ, qua đó gửi gắm thông điệp giá trị. Truyện ngắn Bức tranh kể về người họa sĩ sau khi chiến tranh kết thúc đã đi khắp nơi để vẽ tranh và triển lãm. Trong một lần tình cờ ông đã gặp lại người chiến sĩ năm xưa, người đã giúp đỡ ông rất nhiều trong thời gian kháng chiến. Giờ đây người chiến sĩ ấy làm nghề cắt tóc để kiếm sống nhưng mỗi khi nhắc đến chuyện cũ thì vô cùng vui mừng. Khi nghe người họa sĩ nói muốn vẽ chân dung của anh ta thì anh liền từ chối vì tự ý thức được bản thân mình không có điểm gì nổi bật. Nhưng suốt nửa tháng sau đó người họa sĩ vẫn đều đặn đến ngồi bên cạnh lắng nghe câu chuyện của anh. Cuối cùng người họa sĩ cũng hoàn thành tác phẩm của mình mang tên "bức tranh" rồi đem trưng bày. Khi người họa sĩ đi ngang qua tiệm cắt tóc thì thấy anh chàng kia đang ngồi khóc ròng, nước mắt tuôn rơi đầm đìa. Anh tiếc nuối vì bản thân mình đã hy sinh quá nhiều thứ cho đất nước nhưng cuối cùng chẳng có gì đáng giá. Lúc này người họa sĩ mới nhận ra bấy lâu nay mình đã hiểu nhầm về anh chàng kia.

Nhân vật anh thợ cắt tóc xuất hiện với ngoại hình khá đặc biệt, đó là chiếc đầu bị mất một mảng tóc. Theo lời kể của chính chủ, nguyên nhân khiến anh trở nên như vậy là do một lần bị trúng đạn của máy bay Mỹ khi đang làm nhiệm vụ. Từ đó đến nay đã mấy năm trời, mảng đầu ấy không mọc tóc được nữa. Cũng bởi ngoại hình có phần kì lạ, lại ít nói nên anh thợ cắt tóc sống khá khép kín, ít giao tiếp với mọi người xung quanh. Anh chỉ tập trung vào công việc hằng ngày đó là cắt tóc cho khách hàng. Công việc cứ lặp đi lặp lại như vậy nhưng anh chưa bao giờ cảm thấy nhàm chán. Bởi với anh được cầm chiếc kéo, tỉa tót từng kiểu tóc là niềm đam mê của bản thân. Khách hàng đến cửa hiệu của anh đều là những người dân lao động nghèo, bình dị. Đổi lại thái độ phục vụ tận tình, chu đáo thì tiền công sẽ không quá đắt. Có những vị khách trả tiền xong còn tip thêm cho anh vài ba ngàn. Anh không hề biết nói lời cảm ơn hay tỏ vẻ nịnh nọt để họ boa thêm. Bởi bản chất thật sự của anh là một người lương thiện, hiền lành và có chút khờ khạo.

Anh thợ cắt tóc tuy có phần khù khờ nhưng lại là người giàu lòng tốt bụng. Chính sự tử tế, chân thành của người họa sĩ đã khiến anh tin tưởng mà chia sẻ câu chuyện của bản thân. Đó là khoảng thời gian anh tham gia chiến đấu chống giặc ngoại xâm, chứng kiến đồng đội hi sinh anh dũng. Đến nay những hình ảnh ấy vẫn luôn in sâu trong tâm trí, khiến anh day dứt mãi không thôi. Muốn phần nào giảm bớt nỗi đau đó, anh đã nhờ người họa sĩ vẽ cho mình một bức chân dung thật đẹp. Tuy nhiên người họa sĩ đã không thực hiện yêu cầu của anh. Điều đó khiến anh cảm thấy thất vọng và buồn bã vô cùng,

Qua nhân vật anh thợ cắt tóc, nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm tới độc giả thông điệp giá trị về triết lý cuộc sống. Đó là đừng bao giờ đánh giá con người qua vẻ bề ngoài của họ. Bởi ẩn sâu trong đó có thể là một tâm hồn đẹp đẽ, giàu lòng trắc ẩn. Giống như anh thợ cắt tóc tuy có phần khờ khạo và làm công việc bình dân nhưng lại sở hữu tấm lòng cao thượng. Hay người họa sĩ dù đã trải qua nhiều năm tháng nhưng vẫn giữ được tâm huyết, nhiệt tình với nghề. Cả hai con người tưởng như đối lập ấy lại giống nhau ở chỗ đều có lòng nhân hậu, biết yêu thương và san sẻ khó khăn với người khác.

Có thể nói truyện ngắn Bức tranh là một tác phẩm hấp dẫn, gửi gắm thông điệp ý nghĩa. Các nhân vật được xây dựng với tính cách điển hình, đại diện cho tầng lớp, lứa tuổi trong xã hội Việt Nam những năm 80. Từ đó càng khẳng định tài năng bậc thầy của cây bút Nguyễn Minh Châu trong việc lựa chọn nhân vật.

câu 2: Kính gửi quý vị độc giả!

Trong thời gian gần đây, chúng ta đã chứng kiến nhiều thảm họa thiên nhiên khủng khiếp trên khắp thế giới. Những cơn bão mạnh mẽ, lũ lụt tàn phá, cháy rừng lan rộng và nhiệt độ trái đất tăng cao đều là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy môi trường đang gặp nguy hiểm. Trước tình hình này, tôi muốn nhấn mạnh rằng con người cần phải hành động ngay lập tức để đối phó với những thảm họa thiên nhiên này.

Trước hết, chúng ta cần tăng cường nhận thức và giáo dục về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Mọi người cần hiểu rõ hơn về tác động của hoạt động con người đến môi trường tự nhiên và nhận thức được rằng chúng ta có trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ hành tinh này. Việc giáo dục cộng đồng về biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và các biện pháp ứng phó sẽ giúp mọi người nhận ra vai trò cá nhân của mình trong việc giảm thiểu tác động xấu lên môi trường. Chúng ta cần tạo ra những chương trình giảng dạy và chiến dịch tuyên truyền rộng rãi để mọi người có thể nắm bắt được thông tin và thay đổi hành vi của mình.

Thứ hai, chúng ta cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ xanh. Các nhà khoa học và doanh nghiệp nên tập trung vào việc tìm kiếm và áp dụng các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường. Điều này bao gồm việc phát triển năng lượng tái tạo, quản lý tài nguyên hiệu quả và xây dựng hạ tầng chống chịu tốt hơn trước các thảm họa thiên nhiên. Chính phủ và các tổ chức quốc tế cần đóng vai trò lãnh đạo bằng cách cung cấp hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các nước đang phát triển nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Cuối cùng, chúng ta cần hợp tác quốc tế để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và thảm họa thiên nhiên. Đây là một thách thức toàn cầu mà không ai có thể đơn lẻ giải quyết được. Chúng ta cần tham gia vào các hiệp định quốc tế như Hiệp ước Paris và chia sẻ kinh nghiệm trong việc ứng phó với thảm họa thiên nhiên. Qua đó, chúng ta có thể xây dựng một mạng lưới liên kết giữa các quốc gia để cùng nhau tìm kiếm giải pháp chung và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình phục hồi sau thảm họa.

Trên cơ sở những gợi ý trên, tôi hy vọng rằng mỗi người chúng ta sẽ nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và hành động để đối phó với những thảm họa thiên nhiên. Chỉ khi tất cả chúng ta hành động cùng nhau, chúng ta mới có thể vượt qua thử thách này và đảm bảo tương lai tươi sáng cho thế hệ tới.

Trân trọng,
[Tên bạn]