Trong nền văn học Việt Nam, nếu Xuân Diệu được mệnh danh là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”, thì Vũ Quần Phương lại được coi là gương mặt tiêu biểu cho lớp nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Thơ ông nhỏ nhẹ, êm ái, đằm thắm và rất giàu chất suy tư, triết lí. Nói với em là một bài thơ khá tiêu biểu cho phong cách ấy. Tác phẩm như một lời tâm sự, trò chuyện của nhà thơ với em - hình bóng yêu thương trong trái tim ông. Qua đó, Vũ Quần Phương muốn bộc bạch những suy nghĩ, cảm xúc về quê hương đất nước, về con người và thời gian.
Bài thơ mở đầu bằng những hình ảnh miêu tả khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, thanh bình của làng quê Việt Nam. Đó là cánh đồng lúa xanh mướt trải dài tít tắp, là dòng sông trắng uốn lượn chảy quanh, là bông hoa tím biếc nở rộ giữa trời chiều. Tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một bức tranh thiên nhiên vô cùng tươi đẹp, tràn đầy sức sống.
“Vườn xưa cây cối đượm màu xanh
Dòng sông trắng chảy quanh làng
Bông hoa tím nở giữa trời quang
Chim hót trên cành cao chót vót”
Trong bức tranh ấy, con người hiện lên thật đáng yêu, đáng quý. Họ là những người nông dân cần cù, chịu khó, luôn hăng say lao động, sản xuất. Hình ảnh “người xới cà, ngô rộn rã” đã gợi lên nhịp sống sôi động, nhộn nhịp của làng quê. Bên cạnh đó, hình ảnh “cô gái hứng nắng trong lòng tay” cũng thể hiện được vẻ đẹp hồn nhiên, trong sáng của tuổi trẻ.
“Người xới cà, ngô rộn rã
Cô gái hứng nắng trong lòng tay”
Giọng điệu của bài thơ nhẹ nhàng, thủ thỉ, tâm tình. Cách sử dụng từ ngữ giản dị, mộc mạc nhưng lại rất giàu sức gợi. Đặc biệt, việc sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa… càng góp phần làm tăng thêm vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên và con người.
Có thể nói, bài thơ “Nói với em” là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã thể hiện được tình yêu quê hương, đất nước tha thiết của nhà thơ Vũ Quần Phương. Đồng thời, bài thơ cũng là lời nhắn nhủ chân thành, tha thiết của ông tới thế hệ trẻ hôm nay về trách nhiệm gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp của cha ông.
Tóm lại, bài thơ “Nói với em” là một tác phẩm hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.