Hè đến mang theo bao nỗi vấn vương của học trò cùng những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng. Bên cạnh bằng lăng tím mộng mơ, ve sầu kêu râm ran báo hiệu mùa chia tay, phượng vĩ đã trở thành biểu tượng của tuổi học trò, của mùa hè nồng nàn.
Phượng vĩ còn có tên gọi khác là xoan tây hay điệp tây, thuộc họ Đậu. Loài cây này có nguồn gốc từ Madagascar. Tại Việt Nam, nó được du nhập vào để trồng phục vụ mục đích che bóng mát tại các thành phố lớn. Phượng vĩ được người Pháp du nhập vào Việt Nam vào những năm cuối thế kỷ 19. Đến ngày nay, nó đã trở thành loài cây gần gũi, quen thuộc với con người Việt Nam, đặc biệt là với lứa tuổi học trò.
Cây phượng vĩ có chiều cao khoảng 6 - 12 mét. Thân cây mọc thẳng, vanh cây sải rộng khoảng 8 - 10 mét. Vỏ cây màu xám trắng. Tán lá cây phượng rất rộng, xum xuê, gồm nhiều cành nhánh mảnh dẻ, uốn lượn, nhìn từ xa như đuôi con chim phượng hoàng. Lá cây là loại lá kép, màu lục sáng, nhạt đặc trưng. Mỗi ngọn lá dài từ 30 - 40cm, gồm 2 đến 8 lá chét sơ cấp, mỗi lá chét sơ cấp lại chia thành 10 - 20 lá chét thứ cấp. Lá chét có hình bầu dục, nhẵn, cuống lá có răng cưa. Vào mùa khô, lá phượng rơi rụng, chỉ còn lại những cành khẳng khiu trụi lá. Nhưng đến mùa mưa, phượng bắt đầu đâm chồi nảy lộc. Từ các cành cây mọc ra những lá nhỏ, dần dần phát triển to lên.
Rễ phượng thuộc loại rễ cọc, cắm sâu xuống lòng đất để hút chất dinh dưỡng, nuôi cây phát triển. Hoa phượng có năm cánh hoa xếp đều quanh nhị vàng. Cánh hoa phượng mỏng manh, mịn màng, mềm mại như nhung. Nhụy hoa màu đỏ thắm, chứa nhiều hạt nhỏ li ti. Hoa phượng nở thành từng chùm, mỗi chùm có từ bảy đến mười bông hoa. Hoa phượng có mùi thơm dịu dàng, thanh khiết. Khi nắng hè oi ả tràn ngập khắp ngóc ngách cũng là lúc phượng nở rộ. Màu đỏ của hoa phượng như thắp sáng cả một khoảng trời, xua tan đi cái nóng bức, ngột ngạt.
Sau khi hoa tàn, từ đài hoa mọc ra trái phượng. Trái phượng dài, bên trong chứa những hạt phượng. Hạt phượng sau khi phơi khô có thể ăn được. Một số nơi, người ta còn chế biến hạt phượng thành món ăn vặt thơm ngon.
Cây phượng vĩ không chỉ góp phần tô điểm cho vẻ đẹp thiên nhiên mà còn đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho cuộc sống con người. Cây phượng vĩ có tán lá rộng, xanh mát, giúp che bóng mát cho con người. Dưới gốc cây phượng, chúng ta có thể ngồi nghỉ ngơi, trò chuyện, đọc sách. Cây phượng vĩ còn được trồng để làm đẹp cho cảnh quan, tạo bóng mát cho đường phố, công viên,... Mùa hè, khi hoa phượng nở rộ, cả một vùng trời như được nhuộm đỏ bởi sắc hoa phượng. Sắc đỏ ấy khiến cho mùa hè thêm rực rỡ, sôi động. Không chỉ vậy, cây phượng vĩ còn có tác dụng thanh lọc không khí, giảm tiếng ồn, tạo cảm giác thư giãn, thoải mái cho con người.
Đối với những cô cậu học trò, cây phượng vĩ còn là biểu tượng của tuổi học trò ngây thơ, trong sáng. Nhìn những chùm hoa phượng đỏ rực, lòng ai cũng bồi hồi, xao xuyến nhớ về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi học trò.
Với những ý nghĩa và lợi ích đó, cây phượng vĩ xứng đáng là loài cây được yêu mến và trân trọng. Hãy cùng nhau gìn giữ và bảo vệ loài cây này nhé!