phân tích truyện ngắn 600 chữ

Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, Nguyễn Huy Thiệp là một cây bút nổi bật với phong cách trần thuật sắc sảo và khả năng phản ánh hiện thực giàu chiều sâu. Đoạn trích trong truyện ngắn Chảy đi sông ơi (1985) là một minh chứng tiêu biểu cho tài năng ấy khi tái hiện hành trình trưởng thành của một con người qua dòng hồi tưởng đầy ám ảnh và suy tư.

Đoạn trích kể lại cuộc sống của nhân vật “tôi” – một người đã rời xa quê hương Bến Cóc để lên thành phố sống và trưởng thành. Những ký ức tuổi thơ hiện về trong tâm trí khi anh trở lại quê cũ, gặp lại hình ảnh con đò, bát cháo cá mùa hè, và nghe lại những câu hò xưa. Qua dòng hoài niệm ấy, tác giả gợi mở một sự thay đổi không chỉ ở cảnh vật mà còn ở con người và ý nghĩa cuộc sống.

Điểm đặc sắc đầu tiên của đoạn trích là cách thể hiện sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại. Tuổi thơ ở Bến Cóc gắn với hình ảnh chị Thắm, với bát cháo cá, với con trâu đen – biểu tượng của cuộc sống thuần hậu, bình dị và nghĩa tình. Nhưng khi trưởng thành, nhân vật “tôi” nhận ra cuộc sống hiện tại đã bị cuốn vào guồng quay cơm áo, thành đạt, “một đàn con đông đúc”, khiến anh dần quên đi những giá trị giản dị xưa kia. Đặc biệt, khi nghe bà cụ lẩm bẩm: “Nhà Thắm chết đuối hai chục năm rồi”, nhân vật “tôi” như bị giật mình tỉnh thức. Quá khứ không chỉ là kỷ niệm, mà còn là phần hồn sâu thẳm trong mỗi con người – một khi bị đánh mất thì chính là đánh mất cội rễ của bản thân.

Tác giả sử dụng rất nhiều hình ảnh ẩn dụ và biểu tượng. Hình ảnh con trâu đen, con trâu đen trong thời thơ ấu không chỉ là hình ảnh thực mà còn là biểu tượng cho tuổi thơ trong sáng, hồn nhiên, đầy chất quê hương. Hình ảnh con sông – vừa thực vừa hư – lại trở thành dòng thời gian chảy trôi mang theo những ký ức, niềm đau và sự tiếc nuối. Câu hò "Chảy đi sông ơi…" là tiếng lòng khao khát quay về với bản ngã, với cội nguồn và những giá trị nhân văn chân thật.

Về nghệ thuật, đoạn trích thể hiện rõ phong cách văn chương của Nguyễn Huy Thiệp: kết hợp giữa hiện thực và trữ tình, giữa lời kể giản dị và chiều sâu triết lý. Giọng văn nhẹ nhàng mà day dứt, những chi tiết tưởng chừng như vụn vặt lại gợi nên cảm xúc mãnh liệt trong lòng người đọc. Đặc biệt, tác giả đã để cho nhân vật “tôi” kể chuyện bằng hồi tưởng – một hình thức tự sự tạo nên cảm giác gần gũi, chân thật và thấm đẫm chất suy tư.

Qua đoạn trích, Nguyễn Huy Thiệp không chỉ kể một câu chuyện cá nhân mà còn gửi gắm một thông điệp nhân văn sâu sắc: hãy biết trân trọng quá khứ, giữ gìn những giá trị căn cốt của con người trong hành trình sống. Cuộc sống hiện đại dễ khiến người ta lãng quên tuổi thơ, quên quê hương, quên cội nguồn. Nhưng chính những điều tưởng chừng nhỏ bé ấy lại là nền tảng của nhân cách, của hạnh phúc thật sự.

“Chảy đi sông ơi” không chỉ là tiếng gọi tha thiết của một con sông, mà còn là tiếng lòng của một con người khao khát tìm lại chính mình, tìm lại phần hồn đã lãng quên giữa đời sống xô bồ. Đó là một bài học sâu sắc về nhân sinh, đáng để mỗi người trẻ hôm nay suy ngẫm.