Phần I. Đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc văn bản sau:  RỒI NGÀY MAI CON ĐI Rồi ngày mai con xuống núi Ngỡ ngàng Đất rộng, trời thấp Bước đầu tiên Con vấp gót chân mình. Rồi ngày mai con xuống núi Gặp phố...

i:
câu 1. Đối tượng trữ tình trong bài thơ là "con" - người học trò đang chuẩn bị rời xa mái trường để bước vào cuộc sống mới.

câu 2. * :

Những điều "ngày mai con xuống núi" con sẽ gặp:

- Đất rộng, trời thấp: ám chỉ cuộc sống mới ở thành thị, khác biệt hoàn toàn so với quê hương miền núi.
- Ngã ba, ngã bảy: tượng trưng cho sự đa dạng và phức tạp của xã hội đô thị.
- Lòng người đỏ, vàng, đen, trắng: thể hiện sự đa dạng trong tính cách, tâm lý của con người nơi thành thị.

Phân tích:

Các hình ảnh này đều mang ý nghĩa ẩn dụ, phản ánh sự thay đổi môi trường sống từ miền núi đến thành thị. Sự "ngỡ ngàng" của nhân vật chính trước những gì anh ta sắp trải nghiệm cho thấy sự bỡ ngỡ, lạ lẫm ban đầu. Những hình ảnh tiếp theo như "đất rộng", "trời thấp", "ngã ba", "ngã bảy", "lòng người đỏ, vàng, đen, trắng" tạo nên bức tranh sinh động về cuộc sống thành thị đầy màu sắc, đa dạng và phức tạp.

* :

Hình ảnh "người thầy trên núi" được nhắc đến nhiều lần trong bài thơ, thể hiện vai trò quan trọng của người thầy đối với nhân vật chính. Người thầy là chỗ dựa tinh thần vững chắc, là người truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm sống, đồng thời cũng là tấm gương đạo đức để học trò noi theo. Hình ảnh "áo cổ lông", "sương khuya", "giáo án", "nụ cười" thể hiện sự tận tụy, hy sinh của người thầy, luôn dành trọn tình cảm và sự quan tâm cho học trò.

Phân tích:

Người thầy là biểu tượng của tri thức, đạo đức, và sự hi sinh thầm lặng. Qua những chi tiết miêu tả, tác giả đã khắc họa rõ nét hình ảnh người thầy, vừa gần gũi, thân thương, vừa vĩ đại, đáng kính.

* :

Tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong đoạn trích:

- Nhấn mạnh sự phong phú, đa dạng của cuộc sống thành thị.
- Tạo nhịp điệu nhanh, dồn dập, gợi sự chuyển biến đột ngột từ cuộc sống yên bình, thanh bình của vùng núi sang cuộc sống sôi động, náo nhiệt của thành thị.
- Thể hiện sự ngỡ ngàng, bỡ ngỡ của nhân vật chính trước những gì anh ta sắp trải nghiệm.

Phân tích:

Biện pháp tu từ liệt kê giúp tác giả diễn tả một cách cụ thể, sinh động những điều mà nhân vật chính sẽ gặp phải khi xuống núi. Đồng thời, nó còn góp phần làm tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm cho đoạn thơ, khiến người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được tâm trạng của nhân vật chính.

câu 3. Phép ẩn dụ "sương khuya" và "rét rừng" thể hiện hoàn cảnh sống khắc nghiệt của người thầy ở vùng núi cao. Người thầy phải đối mặt với những khó khăn, gian khổ do thời tiết lạnh giá mang lại. Tuy nhiên, ông vẫn kiên trì, miệt mài giảng dạy, truyền đạt kiến thức cho các em học sinh. Phép ẩn dụ này giúp tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, đồng thời làm nổi bật phẩm chất cao quý của người thầy.

câu 4. Đoạn thơ "Ngày mai con xuống núi..." thể hiện tình cảm sâu sắc và lời khuyên nhủ của người cha đối với con trai trước khi rời khỏi quê hương để bắt đầu cuộc sống mới. Người cha mong muốn con trai luôn ghi nhớ những giá trị truyền thống, những bài học từ quá khứ và những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Lời dặn dò này mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy những giá trị tinh thần quý báu mà thế hệ trước đã truyền lại.

Phân tích chi tiết:

* "Ngày mai con xuống núi...": Câu thơ mở đầu bằng hình ảnh con trai chuẩn bị rời bỏ quê hương, bước vào một môi trường mới. Hình ảnh "xuống núi" tượng trưng cho sự khởi đầu của một chặng đường mới, đầy thử thách và cơ hội.
* "Cùng tay nải hành trang đầu tiên...": Tay nải hành trang là biểu tượng cho những kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng mà con trai cần mang theo trong hành trình sắp tới. Đây là những hành trang cần thiết để con trai tự tin bước vào cuộc sống.
* "Đi như suối chảy về với biển...": Hình ảnh so sánh "suối chảy về với biển" gợi lên sự liên kết giữa cá nhân và cộng đồng, giữa cái riêng và cái chung. Con trai phải hòa nhập vào xã hội, cống hiến sức lực và trí tuệ cho sự phát triển của đất nước.
* "Chớ quên mạch đá cội nguồn.": Mạch đá cội nguồn là biểu tượng cho những giá trị truyền thống, những bài học từ quá khứ, những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Người cha mong muốn con trai dù có đi đâu, làm gì cũng không nên quên đi nguồn cội, nơi đã nuôi dưỡng và dạy dỗ mình trưởng thành.

Lời dặn dò của người cha chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa. Nó không chỉ đơn thuần là lời khuyên bảo mà còn là lời nhắn nhủ về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với gia đình, quê hương và đất nước. Người cha mong muốn con trai sẽ tiếp tục kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc, góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng hơn.

câu 5. Bài học cuộc sống từ nội dung của dòng thơ "Mỗi lần vấp, một bước đi" có thể là:

* Sự kiên trì và bền bỉ: Vấp ngã là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Tuy nhiên, thay vì nản chí, chúng ta cần phải đứng dậy, tiếp tục cố gắng và học hỏi từ những sai lầm để tiến bộ hơn. Mỗi lần vấp ngã đều mang lại kinh nghiệm quý giá giúp chúng ta trưởng thành và mạnh mẽ hơn.
* Tự tin và dũng cảm: Vấp ngã đôi khi cũng là cơ hội để chúng ta khám phá khả năng tiềm ẩn bên trong bản thân. Thay vì sợ hãi hay tự ti, chúng ta nên dám thử thách bản thân, vượt qua giới hạn và đối mặt với khó khăn. Sự tự tin và dũng cảm sẽ giúp chúng ta đạt được mục tiêu và vươn tới thành công.
* Học hỏi và phát triển: Vấp ngã là cơ hội để chúng ta nhìn nhận lại bản thân, đánh giá lại cách làm việc và suy nghĩ của mình. Từ đó, chúng ta có thể rút ra những bài học quý báu, cải thiện kỹ năng và nâng cao kiến thức. Vấp ngã không phải là thất bại mà là bước đệm để chúng ta tiến gần hơn đến thành công.

Kết luận: Bài học cuộc sống từ dòng thơ "Mỗi lần vấp, một bước đi" là rất quan trọng. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, dù vấp ngã, chúng ta vẫn luôn có thể đứng lên và tiếp tục hành trình của mình. Bằng sự kiên trì, tự tin và tinh thần học hỏi, chúng ta sẽ vượt qua mọi khó khăn và đạt được thành công.