Dưới đây là gợi ý đáp án và giải thích cho từng câu hỏi:
──────────────────────────────
I. Phần Trắc nghiệm (Đúng/Sai):
1. Về khả năng của vi sinh vật xử lí nước thải:
a. "Tổng hợp các chất khí đốt từ các chất vô cơ trong nước thải ô nhiễm."
→ Sai.
(Giải thích: Trong xử lí nước thải, vi sinh vật chủ yếu phân giải chất hữu cơ để tạo ra các sản phẩm như CO₂, H₂O, hoặc trong điều kiện kỵ khí tạo ra khí CH₄. Quá trình này chủ yếu dựa vào phân giải chất hữu cơ chứ không phải “tổng hợp” các khí từ chất vô cơ.)
b. "Phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất vô cơ, các chất khí và nước."
→ Đúng.
(Giải thích: Đây chính là quá trình khoáng hoá – quá trình chuyển đổi chất hữu cơ phức tạp thành các dạng dẫn xuất vô cơ như CO₂, NH₃, H₂O,… nhờ hoạt động của vi sinh vật.)
c. "Tổng hợp các chất dinh dưỡng cho cây trồng từ các chất hữu cơ trong nước thải."
→ Đúng.
(Giải thích: Các quá trình phân giải của vi sinh vật không chỉ loại bỏ chất ô nhiễm mà còn chuyển hoá các chất hữu cơ thành các dạng dinh dưỡng (như nitrat, phosphate) có thể được cây trồng hấp thụ. Ngoài ra, bùn sinh học sau xử lý cũng có thể sử dụng làm phân bón.)
d. "Phân giải các chất hữu cơ phức tạp gây ô nhiễm thành các chất hữu cơ đơn giản."
→ Đúng.
(Giải thích: Một trong những chức năng chính của vi sinh vật là chuyển hoá các hợp chất hữu cơ phức tạp thành các hợp chất giản đơn, từ đó giảm tải chất ô nhiễm và tạo điều kiện cho việc xử lý tiếp theo.)
──────────────────────────────
2. Về ưu điểm của thuốc trừ sâu sinh học:
a. "An toàn với sức khoẻ con người."
→ Đúng.
(Giải thích: Thuốc trừ sâu sinh học thường được sản xuất từ các vi sinh vật, enzyme hoặc các chất có nguồn gốc thiên nhiên, do đó thường mang tính an toàn cao cho sức khỏe người sử dụng so với thuốc hoá học.)
b. "Không ô nhiễm môi trường và không ảnh hưởng đa dạng sinh học."
→ Đúng.
(Giải thích: Sản phẩm sinh học thường có khả năng phân hủy sinh học, ít tích tụ trong môi trường và có tính chọn lọc cao, từ đó hạn chế tác động phụ đến đa dạng sinh học.)
c. "Hiệu lực nhanh, phổ tác động rộng."
→ Sai.
(Giải thích: Thuốc trừ sâu sinh học thường có hiệu quả làm chậm hơn so với thuốc hoá học và có phổ tác động hẹp, chủ yếu nhắm vào một số loại đối tượng ký sinh cụ thể, không có tác dụng “phổ” trên nhiều loài.)
d. "Không ảnh hưởng đến chất lượng nông sản."
→ Đúng.
(Giải thích: Vì có nguồn gốc tự nhiên và được phân hủy nhanh nên thuốc trừ sâu sinh học thường không gây dư lượng độc hại, giúp bảo đảm chất lượng của nông sản.)
──────────────────────────────
3. Về các nhận định liên quan đến virus:
a. "HIV lây lan qua 2 con đường chính là: máu và từ mẹ sang con."
→ Sai.
(Giải thích: Ngoài đường máu và truyền từ mẹ sang con, HIV còn lây qua quan hệ tình dục trực tiếp. Do đó, nói chỉ “2 con đường chính” không đầy đủ.)
b. "Hiện nay vẫn chưa có vaccine phòng sởi, sarv-cov-2."
→ Sai.
(Giải thích: Vaccine phòng sởi đã được phát triển và ứng dụng rộng rãi từ lâu. Còn đối với SARS-CoV-2, nhiều loại vaccine phòng COVID-19 đã được cho phép sử dụng và phổ biến trên toàn cầu.)
c. "Virus có khả năng nhân lên rất nhanh."
→ Đúng.
(Giải thích: Virus không có cơ chế tự nhân lên mà phải “làm móng” vào tế bào chủ; khi vào tế bào, chúng sử dụng máy móc của tế bào để nhân bản rất nhanh chóng.)
d. "Virus kí sinh ở thực vật lan sang các tế bào khác thông qua cấu trúc cầu sinh chất."
→ Sai.
(Giải thích: Virus thực vật thường lan truyền từ tế bào này sang tế bào khác qua màng liên kết (plasmodesmata) được điều chỉnh bởi protein chuyển động của virus chứ không thông qua “cầu sinh chất” như trong một số vi sinh vật khác.)
──────────────────────────────
II. Phần Tự luận (2 câu, 3,0 điểm):
Ở phần tự luận, bạn có thể được yêu cầu trình bày mở rộng về một số vấn đề liên quan đến:
• Cơ chế xử lí nước thải nhờ vi sinh vật (các giai đoạn, quá trình phân giải hữu cơ, vai trò của các loại vi sinh vật…).
• Các ưu điểm và hạn chế của việc sử dụng thuốc trừ sâu sinh học so với thuốc hoá học trong nông nghiệp.
• Cơ chế nhân lên và lan truyền của virus, cũng như các biện pháp phòng chống và ngăn chặn dịch bệnh do virus gây ra.
Khi trả lời bài tự luận, bạn nên:
1. Trình bày ý một cách mạch lạc, logic và có căn cứ lý thuyết.
2. Dẫn chứng vào các ví dụ thực tiễn hoặc nghiên cứu đã có để cụ thể hóa nhận định.
3. Nhấn mạnh các khía cạnh an toàn sinh thái, môi trường và sức khoẻ con người trong các biện pháp ứng dụng công nghệ sinh học.
──────────────────────────────
Tóm lại, đáp án trắc nghiệm như sau:
Câu 1:
a. Sai
b. Đúng
c. Đúng
d. Đúng
Câu 2:
a. Đúng
b. Đúng
c. Sai
d. Đúng
Câu 3:
a. Sai
b. Sai
c. Đúng
d. Sai
Hy vọng các gợi ý trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các khái niệm được hỏi và có thể phát triển bài tự luận một cách logic và đầy đủ. Nếu cần thêm giải thích hoặc hỗ trợ gì, bạn cứ hỏi nhé!