phân tích bài thơ khổ1 và khổ 2 Tôi đi trên những con đường rừng cũ của "Hoàng Phủ Ngọc Tường"

Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn chuyên về bút kí, tùy bút của văn học Việt Nam thời kì hiện đại. Nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn chất trí tuệ và tính trữ tình, nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lí,... Tất cả được thể hiện qua lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa. Bài kí Ai đã đặt tên cho dòng sông? Là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác ấy của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Trong bài kí, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nhìn sông Hương như con người có tính cách, cuộc đời với tình yêu cả một đời dành cho Huế. Tình yêu ấy ngày càng trở nên đằm thắm và sâu sắc hơn trước. Đặc biệt, tình yêu ấy được thể hiện rõ nét qua đoạn trích sau:

"Tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay trên sông Hương, tôi đã xuyên qua rừng dừa xanh bát ngát ngoài Cửu Đê để mặt bến Hải Vân, ngồi đây lắng nghe tiếng sóng biển Thái Bình Dượng vỗ vào ghềnh đá và đọc cuốn sách của anh mà nghe trong lòng vẫn còn thấy bồi hồi. Nhưng suốt đời người, tôi chưa bao giờ thấy cái đẹp dịu dàng, duyên dáng của dòng sông, mà cứ mỗi lần bắt gặp, lại thanh lọc khỏi tâm hồn ta những gì xấu xa, để cho lòng người thêm trong sạch, thêm yêu thương."

Đoạn trích trên nằm ở phần cuối của bài kí, thể hiện tình cảm sâu nặng của tác giả đối với sông Hương, với xứ Huế và với quê hương đất nước. Đoạn trích gồm hai khổ, mỗi khổ đều bắt đầu bằng cụm từ "tôi đã nhìn", diễn tả những ấn tượng, kỉ niệm sâu đậm của tác giả về sông Hương.

Khổ thơ thứ nhất mở đầu bằng hình ảnh "tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay trên sông Hương". Làn mây mùa xuân là hình ảnh ẩn dụ cho vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng của dòng sông. Làn mây ấy bay lượn trên sông Hương, mang theo hơi thở của mùa xuân, khiến cho dòng sông thêm phần tươi trẻ, tràn đầy sức sống. Tác giả đã sử dụng biện pháp so sánh "như làn mây mùa xuân" để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương. Sông Hương giống như một thiếu nữ đang độ xuân thì, tràn đầy sức sống, rạng rỡ và xinh đẹp.

Hình ảnh "tôi đã xuyên qua rừng dừa xanh bát ngát ngoài Cửu Đê để mặt bến Hải Vân" tiếp tục khẳng định vẻ đẹp của sông Hương. Rừng dừa xanh bát ngát là hình ảnh ẩn dụ cho khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ của xứ Huế. Rừng dừa ấy trải dài bất tận, ôm lấy dòng sông Hương, tạo nên một bức tranh sơn thủy hữu tình. Tác giả đã sử dụng biện pháp đảo ngữ "xuyên qua" để nhấn mạnh hành trình của mình. Hành trình ấy không chỉ là hành trình về mặt địa lý, mà còn là hành trình về mặt tinh thần, giúp tác giả khám phá và thấu hiểu vẻ đẹp của sông Hương.

Câu văn "ngồi đây lắng nghe tiếng sóng biển Thái Bình Dương vỗ vào ghềnh đá và đọc cuốn sách của anh" là một câu văn giàu chất thơ, gợi lên không khí yên bình, tĩnh lặng của xứ Huế. Tiếng sóng biển Thái Bình Dương vỗ vào ghềnh đá là âm thanh quen thuộc của xứ Huế, mang theo hơi thở của biển cả, tạo nên một không gian thơ mộng, trữ tình. Đọc cuốn sách của anh là hoạt động tinh thần, giúp tác giả thư giãn, giải tỏa căng thẳng, đồng thời cũng giúp tác giả tiếp thu tri thức, nâng cao hiểu biết.

Khổ thơ thứ hai tiếp tục khẳng định tình cảm sâu nặng của tác giả đối với sông Hương. Cụm từ "nhưng suốt đời người, tôi chưa bao giờ thấy cái đẹp dịu dàng, duyên dáng của dòng sông, mà cứ mỗi lần bắt gặp, lại thanh lọc khỏi tâm hồn ta những gì xấu xa, để cho lòng người thêm trong sạch, thêm yêu thương" là một câu văn giàu ý nghĩa. Cái đẹp dịu dàng, duyên dáng của sông Hương là vẻ đẹp thuần khiết, trong trẻo, không vướng bận bụi trần. Vẻ đẹp ấy có khả năng thanh lọc tâm hồn con người, giúp con người trở nên trong sạch, tốt đẹp hơn.

Tác giả đã sử dụng biện pháp so sánh "cái đẹp dịu dàng, duyên dáng của dòng sông" để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương. Sông Hương giống như một thiếu nữ hiền dịu, e ấp, toát lên vẻ đẹp thuần khiết, trong trẻo. Vẻ đẹp ấy khiến cho lòng người thêm trong sạch, thêm yêu thương.

Bằng việc sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giọng điệu trữ tình, kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc họa thành công vẻ đẹp của sông Hương. Sông Hương không chỉ là một dòng sông đẹp, mà còn là biểu tượng của xứ Huế, của quê hương đất nước.

Bài kí "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" là một minh chứng cho tài năng và tâm huyết của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Qua bài kí, tác giả đã thể hiện tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc, đồng thời cũng góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học Việt Nam.