1. Bộ luật Hình thư (năm 1042, thời Lý Thái Tông)
- Đây là bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta.
- Nội dung: Bao gồm các điều khoản quy định về hình phạt, bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc, phân biệt giai cấp, bảo vệ tài sản và quyền lợi của người sản xuất nhỏ.
- Ý nghĩa: Góp phần quản lý đất nước bằng pháp luật thay cho lệ làng, thể hiện bước tiến lớn của nhà nước phong kiến thời Lý.
2. Quốc triều hình luật (còn gọi là Luật Hồng Đức, ban hành thời Lê Thánh Tông – TK XV)
- Bộ luật tiêu biểu và đầy đủ nhất của thời phong kiến Việt Nam.
- Nội dung:
- Bảo vệ quyền lợi của vua, quan lại, địa chủ.
- Bảo vệ sản xuất nông nghiệp, tài sản của nhân dân.
- Có nhiều điều luật thể hiện sự tiến bộ: bảo vệ phụ nữ, trẻ em, người già, khuyến khích học hành.
- Ý nghĩa: Thể hiện sự phát triển về pháp luật và tư duy quản lý xã hội của triều Lê Sơ.
3. Hoàng triều luật lệ (Luật Gia Long – thời Nguyễn, ban hành năm 1815)
- Soạn thảo dựa trên luật nhà Thanh (Trung Quốc) nhưng có chỉnh sửa phù hợp với Việt Nam.
- Nội dung:
- Khẳng định quyền lực tuyệt đối của vua.
- Hình phạt rất nặng, nhiều hình thức tra tấn hà khắc.
- Thể hiện rõ sự phân biệt đẳng cấp.
- Ý nghĩa: Góp phần củng cố chế độ quân chủ chuyên chế dưới triều Nguyễn nhưng cũng bộc lộ sự bảo thủ và hà khắc của luật pháp thời kỳ này.