1. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40-43)
- Nguyên nhân: Do chính sách áp bức, bóc lột tàn bạo của nhà Hán.
- Diễn biến:
+ Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Hà Nội).
+ Nghĩa quân làm chủ Mê Linh, nhanh chóng tiến xuống Cổ Loa và Luy Lâu.
+ Thái thú Tô Định bỏ thành, chạy về nước.
- Kết quả: Khởi nghĩa thắng lợi
2. Khởi nghĩa Bà Triệu (248)
- Nguyên nhân: Do chính sách áp bức, bóc lột tàn bạo của nhà Ngô.
- Diễn biến:
+ Năm 248, từ căn cứ ở núi Nưa (Triệu Sơn, Thanh Hoá), khởi nghĩa bùng nổ.
+ Từ Thanh Hoá, nghĩa quân lan ra khắp Giao Châu.
+ Nhà Ngô cử tướng Lục Dận đem 6000 quân sang Giao Châu, chúng vừa đánh, vừa mua chuộc, tìm cách chia rẽ nghĩa quân.
+ Trước thế giặc mạnh, khởi nghĩa bị đàn áp, Bà Triệu anh dũng hi sinh trên núi Tùng (Phú Điền, Hậu Lộc, Thanh Hoá).
- Kết quả: Khởi nghĩa thất bại.
3. Khởi nghĩa Lý Bí (542 - 602)
- Nguyên nhân: Do chính sách cai trị tàn bạo của nhà Lương.
- Diễn biến:
+ Năm 542, Lý Bí lãnh đạo nhân dân nổi dậy khởi nghĩa.
+ Chưa đầy 3 tháng, nghĩa quân đã đánh chiếm được châu thành Long Biên (Bắc Ninh). Chính quyền đô hộ bị lật đổ.
+ Năm 544, Lý Bí lên ngôi Hoàng đế (Lý Nam Đế), đặt tên nước là Vạn Xuân.
+ Năm 545, nhà Lương đem quân sang xâm lược nước ta, Lý Nam Đế rút quân về Vĩnh Phúc rồi Phú Thọ và giao binh quyền cho Triệu Quang Phục.
+ Năm 550, cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi, Triệu Quang Phục lên ngôi vua (Triệu Việt Vương).
+ Năm 571, Lý Phật Tử (họ hàng với Lý Nam Đế), đem quân đánh úp Triệu Việt Vương, cướp ngôi.
+ Năm 603, nhà Tùy đem quân sang xâm lược, Lý Phật Tử bị bắt. Nhà nước Vạn Xuân kết thúc.
- Kết quả: Khởi nghĩa thất bại.
4. Khởi nghĩa Mai Thúc Loan (722)
- Nguyên nhân: Do chính sách áp bức, bóc lột tàn bạo của nhà Đường.
- Diễn biến:
+ Năm 722, Mai Thúc Loan kêu gọi nhân dân nổi dậy. Nghĩa quân nhanh chóng chiếm Hoan Châu. Nhân dân Ái Châu, Diễn Châu nổi dậy hưởng ứng. Mai Thúc Loan chọn vùng Sa Nam (Nam Đàn) để xây dựng căn cứ.
+ Sau đó, ông xưng đế (Mai Hắc Đế), xây dựng thành Vạn An làm quốc đô.
+ Mai Hắc Đế liên kết với nhân dân Giao Châu và Chăm-pa tấn công thành Tống Bình. Viên đô hộ Giao Châu là Quang Sở Khách phải chạy về Trung Quốc.
+ Năm 722, nhà Đường cử Dương Tư Húc đem 10 vạn quân sang đàn áp.
- Kết quả: Khởi nghĩa thất bại.
5. Khởi nghĩa Phùng Hưng (776 - 791)
- Nguyên nhân: Do chính sách áp bức, bóc lột tàn bạo của nhà Đường.
- Diễn biến:
+ Khoảng năm 776, anh em Phùng Hưng đã nổi dậy khởi nghĩa ở Đường Lâm (Ba Vì, Hà Tây).
+ Sau đó, nghĩa quân nhanh chóng làm chủ vùng đất Đường Lâm.
+ Nhân dân các vùng xung quanh nổi dậy hưởng ứng.
+ Nghĩa quân xây dựng căn cứ ở làng Đào Lân (Tam Nông, Phú Thọ), rồi nhanh chóng mở rộng cuộc khởi nghĩa, làm chủ vùng đất từ Đường Lâm đến Ninh Bình, Thanh Hoá.
+ Năm 791, nhà Đường đem quân sang đàn áp, Phùng An ra hàng.
- Kết quả: Khởi nghĩa thất bại.