ii:
Nguyễn Dữ là nhà văn nổi tiếng với những sáng tác mang đậm dấu ấn thời đại. Trong đó, "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất cho phong cách nghệ thuật của ông. Truyện đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn với tinh thần khẳng khái, cương trực và giàu lòng dũng cảm. Đặc biệt, để làm nổi bật nội dung tư tưởng của tác phẩm, Nguyễn Dữ đã vận dụng tài tình các yếu tố kì ảo.
Trước hết, ta có thể thấy "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" là một câu chuyện đan xen giữa những yếu tố thực và ảo. Mở đầu tác phẩm, tác giả giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn với những đặc điểm rất thực tế như tên tuổi, quê quán, tính cách. Tuy nhiên, ngay sau đó, hàng loạt sự kiện kì lạ bắt đầu xảy ra. Hồn ma tên tướng giặc họ Thôi từ cõi âm trở về chiếm xác Tử Văn, khiến mọi người sợ hãi không dám đến gần. Thổ công phải đến nhờ cậy Tử Văn giúp đỡ. Tử Văn chết đi rồi sống lại, được nhận chức Phán sự ở đền Tản Viên. Tất cả những điều trên đều thuộc về thế giới tâm linh, không ai có thể chứng minh hay bác bỏ.
Sự xuất hiện của các nhân vật kì ảo như hồn ma tên tướng giặc họ Thôi, Diêm Vương, Thổ công,... cũng góp phần tạo nên màu sắc hoang đường, li kì cho câu chuyện. Đặc biệt, cuộc đấu tranh giữa Ngô Tử Văn và hồn ma tên tướng giặc họ Thôi diễn ra ở dưới âm phủ, với sự chứng kiến của Diêm Vương càng tăng thêm tính hấp dẫn cho cốt truyện.
Việc Nguyễn Dữ đưa vào câu chuyện những yếu tố kì ảo đã đem đến nhiều tác dụng tích cực. Trước hết, nó gợi lên một không khí huyền bí, linh thiêng, khiến người đọc bị cuốn hút vào câu chuyện. Đồng thời, qua những sự kiện kì ảo, tác giả còn muốn thể hiện niềm tin vào công lí, chính nghĩa sẽ luôn chiến thắng tà ác.
Ngoài ra, yếu tố kì ảo còn đóng vai trò quan trọng trong việc khắc họa tính cách nhân vật. Ngô Tử Văn là một người ngay thẳng, chính trực, không sợ hãi trước những thế lực hắc ám. Hành động đốt đền của chàng là minh chứng rõ ràng cho bản lĩnh kiên cường, dám đứng lên bảo vệ lẽ phải. Khi đối mặt với hồn ma tên tướng giặc họ Thôi, Tử Văn vẫn giữ vững lập trường, không hề nao núng. Chàng dũng cảm vạch trần tội ác của kẻ thù, đòi lại công bằng cho thổ công. Cuối cùng, nhờ sự giúp sức của các yếu tố kì ảo, Nguyễn Dữ đã gửi gắm thông điệp về một xã hội công bằng, nơi cái thiện luôn chiến thắng cái ác.
Như vậy, yếu tố kì ảo trong "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm. Nó không chỉ tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện mà còn góp phần làm nổi bật tính cách nhân vật và khẳng định niềm tin vào công lí, chính nghĩa.