PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO -------------------- Đề số: 02 ĐỀ ÔN TẬP THI VÀO LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2025 - 2026 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0...

i:
câu 1: Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương được viết theo thể thơ tự do. Thể thơ này không tuân thủ quy tắc về số lượng từ trong mỗi câu, nhịp điệu linh hoạt, tạo nên sự tự nhiên, gần gũi với ngôn ngữ đời thường. Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh để thể hiện tình cảm sâu sắc của người con đối với mẹ.

câu 2: Chủ đề của bài thơ "Mẹ" là tình mẫu tử thiêng liêng, sâu sắc. Bài thơ thể hiện sự biết ơn, kính trọng và lòng hiếu thảo của người con đối với mẹ. Tác giả sử dụng hình ảnh hoa sen để ẩn dụ cho vẻ đẹp tâm hồn cao quý, thuần khiết của mẹ. Mẹ được ví như đóa hoa sen tỏa hương thơm ngát giữa đầm lầy, dù phải chịu nhiều khó khăn, vất vả nhưng vẫn luôn giữ gìn phẩm chất tốt đẹp, hy sinh vì con cái. Hình ảnh "giọt máu hòa theo dòng lệ" thể hiện sự hi sinh, tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con. Câu thơ "Khi con thành đóa hoa thơm/ Đời mẹ lắt lay chiếc bóng" gợi lên nỗi buồn, tiếc nuối khi mẹ già yếu, còn con thì trưởng thành, rời xa vòng tay mẹ. Cuối cùng, hình ảnh "sen tàn rồi sen lại nở/ Mẹ thành ngôi sao trên trời" khẳng định sự bất tử của tình mẫu tử, dù mẹ đã ra đi thì tình yêu thương của mẹ vẫn mãi mãi tồn tại trong trái tim con.

câu 3: Trong hai câu thơ "Mẹ nghèo như đóa hoa sen tháng năm âm thầm lặng lẽ", tác giả Viễn Phương sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng để miêu tả hình ảnh người mẹ nghèo khổ nhưng vẫn tỏa sáng vẻ đẹp tâm hồn cao quý.

- So sánh: Tác giả so sánh mẹ với "đóa hoa sen" - loài hoa tượng trưng cho sự thanh tao, thuần khiết, bất khuất, kiên cường.
- Tương đồng: Cả mẹ và hoa sen đều mang nét đẹp giản dị, khiêm nhường, ẩn chứa sức mạnh nội tại phi thường. Mẹ dù nghèo khó nhưng vẫn giữ trọn vẹn phẩm chất tốt đẹp, giống như bông sen trắng tinh khôi vươn lên giữa bùn lầy.
- Khác biệt: Hoa sen chỉ đẹp khi còn tươi tắn, rực rỡ, còn mẹ thì khác, mẹ già đi theo năm tháng, nhưng vẻ đẹp tâm hồn của mẹ vẫn luôn tỏa sáng, rạng ngời.

Biện pháp so sánh này giúp tác giả khắc họa chân dung người mẹ một cách sâu sắc, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. Đồng thời, nó cũng thể hiện lòng biết ơn, kính trọng của tác giả đối với người mẹ hiền.

câu 4: Hai dòng thơ "Khi con thành đóa hoa thơm/ Đời mẹ lắt lay chiếc bóng" thể hiện sự hi sinh cao cả của người mẹ dành cho con cái. Hình ảnh "đóa hoa thơm" tượng trưng cho sự trưởng thành, phát triển của đứa con. Còn hình ảnh "lắt lay chiếc bóng" gợi lên sự yếu đuối, già nua của người mẹ khi tuổi xuân đã qua đi. Hai dòng thơ này tạo nên một bức tranh đối lập giữa sự tươi đẹp của con cái và sự già nua của mẹ, đồng thời nhấn mạnh công lao to lớn của người mẹ trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc con cái.

câu 5: Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương mang đến cho chúng ta những thông điệp sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng. Qua hình ảnh hoa sen và sự hy sinh cao cả của người mẹ, tác giả muốn nhắc nhở mỗi người con phải biết trân trọng công lao to lớn của cha mẹ.

Thông điệp đầu tiên mà bài thơ truyền tải chính là lòng hiếu thảo đối với đấng sinh thành. Mẹ được ví như đóa hoa sen trắng tinh khiết, tỏa hương thơm ngát giữa đầm lầy. Dù cuộc sống có khó khăn, vất vả, mẹ vẫn luôn âm thầm hi sinh, dành trọn tình yêu thương cho con cái. Hình ảnh "giọt máu hòa theo dòng lệ" thể hiện sự hy sinh thầm lặng của mẹ, để con được hưởng hạnh phúc, ấm no.

Thông điệp thứ hai là sự tri ân và báo đáp công ơn dưỡng dục của cha mẹ. Khi con trưởng thành, bước ra ngoài xã hội, mẹ vẫn luôn dõi theo từng bước chân của con. Mẹ là chỗ dựa vững chắc, là nguồn động lực giúp con vượt qua mọi khó khăn thử thách. Vì vậy, mỗi người con cần biết ơn, kính trọng và chăm sóc cha mẹ khi họ già yếu.

Cuối cùng, bài thơ còn nhắn nhủ rằng hãy sống xứng đáng với những gì cha mẹ đã trao tặng. Con cái cần nỗ lực học tập, rèn luyện đạo đức, trở thành người có ích cho xã hội. Đó chính là cách tốt nhất để đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.

Tóm lại, bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương đã khắc họa một cách chân thực và cảm động hình ảnh người mẹ tần tảo, hy sinh vì con cái. Thông qua đó, tác giả muốn gửi gắm những giá trị nhân văn sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng, đồng thời khơi gợi lòng biết ơn và trách nhiệm của mỗi người con đối với cha mẹ.


ii:
Bielinxki, một nhà phê bình văn học nổi tiếng, đã đưa ra một nhận định sâu sắc về vai trò của lý tưởng trong cuộc sống con người, đặc biệt là đối với tuổi trẻ: "Tuổi trẻ không có lý tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời". Câu nói này nhấn mạnh tầm quan trọng của lý tưởng trong việc định hướng và tạo động lực cho cuộc sống của mỗi cá nhân, đặc biệt là những người trẻ đang bước vào giai đoạn trưởng thành.

Lý tưởng được hiểu là mục tiêu cao đẹp, là niềm tin và khát vọng hướng tới những giá trị tốt đẹp nhất trong cuộc sống. Đối với tuổi trẻ, lý tưởng đóng vai trò vô cùng quan trọng bởi nó giúp họ xác định được hướng đi, mục tiêu phấn đấu và tạo động lực để vượt qua mọi khó khăn thử thách. Lý tưởng cũng là nguồn cảm hứng, là ánh sáng soi đường dẫn lối cho tuổi trẻ trên hành trình chinh phục ước mơ.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi mà thế giới thay đổi nhanh chóng và đầy biến động, việc có một lý tưởng rõ ràng càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Tuổi trẻ là thời kỳ của sự năng động, nhiệt huyết và khao khát khám phá. Tuy nhiên, nếu thiếu đi một lý tưởng vững chắc, tuổi trẻ dễ dàng bị lạc lối, mất phương hướng và rơi vào trạng thái chán nản, buông xuôi.

Một ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng của lý tưởng đối với tuổi trẻ chính là lịch sử dân tộc Việt Nam. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, hàng triệu thanh niên Việt Nam đã lên đường chiến đấu vì độc lập tự do của Tổ quốc. Họ sẵn sàng hy sinh tuổi xuân, thậm chí cả tính mạng của mình để bảo vệ quê hương đất nước. Tất cả đều xuất phát từ một lý tưởng chung: lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần bất khuất trước kẻ thù. Nhờ có lý tưởng ấy, dân tộc Việt Nam đã giành được thắng lợi vẻ vang, thống nhất đất nước và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những tấm gương sáng ngời về lý tưởng, vẫn còn tồn tại một bộ phận không nhỏ các bạn trẻ sống thiếu lý tưởng. Họ dễ dàng bị cuốn theo những cám dỗ vật chất, chạy theo lối sống hưởng thụ và quên đi trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Điều này thật đáng buồn và cần phải được khắc phục ngay từ bây giờ.

Để tuổi trẻ thực sự có ý nghĩa, mỗi người cần xác định cho mình một lý tưởng sống cao đẹp. Đó có thể là lý tưởng cống hiến cho đất nước, cho cộng đồng hoặc đơn giản chỉ là lý tưởng sống trọn vẹn, hạnh phúc với chính mình. Khi đã có lý tưởng, chúng ta sẽ có thêm động lực để học tập, rèn luyện, trau dồi kiến thức và kỹ năng, từ đó vươn tới thành công và góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Tóm lại, câu nói của Bielinxki "Tuổi trẻ không có lý tưởng giống như buổi sáng không có mặt trời" là một lời nhắc nhở sâu sắc về tầm quan trọng của lý tưởng đối với tuổi trẻ. Mỗi người trẻ cần xác định cho mình một lý tưởng sống cao đẹp và kiên trì theo đuổi nó để có một cuộc đời ý nghĩa và trọn vẹn.