Hẹhdhbdhbrhgbdbd

Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ tiêu biểu nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng nói của một tâm hồn phụ nữ giàu lòng trắc ẩn và khao khát hạnh phúc bình dị đời thường. Bà làm thơ từ rất sớm, và ngay từ những tập thơ đầu tay, ta đã thấy rõ phong cách thơ riêng biệt của bà. Trong đó, Hoa Cỏ May là một trong số ít những bài thơ mang đậm chất triết lí sâu sắc, nhưng vẫn giữ được nét trữ tình đặc trưng của Xuân Quỳnh.

Bài thơ được sáng tác năm 1969, in trong tập Hoa dọc chiến hào. Đây là giai đoạn đất nước ta đang trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước vô cùng ác liệt. Những chàng trai, cô gái trẻ đã tạm xa mái trường, sách vở để lên đường chiến đấu vì tương lai của dân tộc. Chính vì vậy, bên cạnh chủ đề chung về tình yêu đôi lứa, tình yêu cuộc sống, bài thơ còn mang hơi thở của thời đại, ca ngợi vẻ đẹp của con người Việt Nam trong kháng chiến.

Trước hết, vẻ đẹp của thiên nhiên được khắc họa qua những hình ảnh giản dị, mộc mạc mà chan chứa xúc cảm:

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa
Tên mình ai gọi sau vòm lá
Lối cũ em về nay đã thu.

Bức tranh thiên nhiên hiện ra thật đẹp đẽ, sống động. Cát vàng trải dài, sông đầy nước, cây cối im lặng đứng nhìn. Tất cả đều gợi lên vẻ tĩnh lặng, êm đềm của khung cảnh. Đặc biệt, câu thơ "cây ngẩn ngơ" khiến ta liên tưởng đến trạng thái bàng hoàng, sững sờ của cây cối trước sự thay đổi của thời gian, của không gian. Đồng thời, nó cũng gợi lên sự rung động, xao xuyến của con người trước khoảnh khắc giao mùa. Mùa hạ vơi dần, mùa thu đến gần, tiếng gọi của mùa thu như vang lên trong lòng người, vang cả trong vòm lá. Con đường cũ nay đã bước sang thu, liệu rằng em có còn về lối cũ?

Thiên nhiên càng thêm tươi đẹp, sinh động khi xuất hiện thêm âm thanh của tiếng chim:

Chim nghe trời rộng giang thêm cánh
Hoa lạnh chiều thưa sương xuống dần.

Hình ảnh "chim nghe trời rộng giang thêm cánh" gợi ra sự tự do, phóng khoáng. Cánh chim giang rộng, chao liệng giữa bầu trời bao la, dường như cũng là khát vọng được tung bay của con người. Còn loài hoa kia, dường như đã cảm nhận được chút se lạnh của tiết trời lúc chiều tà, nên khẽ khàng "đương sương xuống dần". Hai câu thơ đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên thật tươi đẹp, sống động.

Và rồi, hình ảnh con người xuất hiện, soi bóng vào thiên nhiên:

Ai hay tuy lặng bước thu êm
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ
Đắng cay gửi lại bao mùa cũ
Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Con người xuất hiện với dáng vẻ "lặng bước", thong thả, ung dung. Bước thu êm nhẹ nâng đỡ đôi chân người, để họ tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của trời thu. Đứng trước khung cảnh ấy, trái tim người thi sĩ như được trải dài theo vạn vật, cảm giác bồi hồi, rạo rực khó tả. Nó giống như "lòng như trời biếc lúc nguyên sơ". Đó là một so sánh thú vị và độc đáo. Nhà thơ ví lòng mình như bầu trời xanh trong, mát mẻ và tinh khôi của buổi sơ khai. Qua đó, ta cảm nhận được khát vọng hòa nhập với thiên nhiên, được trở về với cõi bình yên, vô vi. Tuy nhiên, dù lòng người thanh thản, nhưng cuộc đời vẫn chất chứa những ưu tư, phiền muộn. Nhân vật trữ tình giãi bày những "đắng cay" của cuộc sống, gửi lại tất cả ở "bao mùa cũ", chỉ mong ước được sống thoải mái, tự do trong mùa thu mới. Và rồi, nhà thơ muốn gửi gắm tâm trạng, nỗi niềm của mình theo những cánh thư "theo gió xa".

Như vậy, qua khổ thơ này, ta thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên, cũng như khát khao mãnh liệt của con người.

Khép lại bài thơ là hình ảnh thiên nhiên:
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Đoàn thuyền đã đỗ ở xóm ngoài
Còn riêng ta - ta cứ đi về
Kể chi người ơi muôn dặm bể

Dù cho sóng đã ngừng lay, màn đêm đã buông xuống, đoàn thuyền đã cập bến, nhưng "ta" vẫn tiếp tục hành trình của mình. Ta không quản ngại khó khăn, gian nan, vẫn "cứ đi về". Câu thơ cuối cất lên như một câu hỏi, nhưng lại mang hàm ý khẳng định. Dù biết phía trước có muôn vàn thử thách, nhưng con người vẫn quyết tâm tiến lên, vượt qua mọi rào cản để vươn tới ánh sáng của bình minh, của ngày mai.

Qua việc sử dụng thành công các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... cùng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi, Xuân Quỳnh đã phác họa nên một bức tranh thiên nhiên thật đẹp đẽ, sống động. Từ đó, nhà thơ bộc lộ nỗi nhớ quê hương da diết, khát vọng hòa nhập với thiên nhiên, và hơn hết là tấm lòng thủy chung, son sắt của con người.

Có thể nói, Hoa Cỏ May là một bài thơ đặc sắc cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Thông qua hình tượng thiên nhiên, Xuân Quỳnh đã gửi gắm những tâm tư, tình cảm của mình một cách tài tình và tinh tế. Đọc bài thơ, ta càng thêm yêu mến và trân trọng thiên nhiên hơn.