1. Chứng minh nhận định:
Nguyễn Minh Châu từng nói rằng “Nghệ thuật không là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp người lầm than”. Nhận định này khẳng định bản chất của nghệ thuật là phản ánh cuộc sống, là tiếng nói của con người, là sự thật trần trụi của hiện thực. Ba tác phẩm văn học hiện thực phê phán mà tôi sẽ phân tích sau đây đều thể hiện rõ nét nhận định này.
* Tác phẩm 1: Tác giả sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh để miêu tả một cách chân thực cuộc sống khó khăn, bất công của nhân vật chính. Những chi tiết cụ thể về hoàn cảnh sống, hành động, tâm trạng của nhân vật được khắc họa một cách sinh động, khiến người đọc cảm nhận được nỗi khổ, sự bất lực của họ trước những áp bức, bất công.
* Tác phẩm 2: Tác giả tạo ra sự tương phản giữa vẻ đẹp bên ngoài và nỗi đau bên trong của nhân vật. Hình ảnh nhân vật có vẻ bề ngoài hào nhoáng, sang trọng nhưng ẩn chứa bên trong là những nỗi đau, những vết thương tâm lý. Sự tương phản này càng làm nổi bật lên bi kịch của nhân vật, khiến người đọc đồng cảm và xót xa.
* Tác phẩm 3: Tác giả sử dụng ngôn ngữ để thể hiện cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc của nhân vật. Những dòng độc thoại nội tâm, những lời bộc bạch chân thành của nhân vật giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, nguyện vọng của họ. Qua đó, tác giả gửi gắm thông điệp về cuộc sống, về con người, về những giá trị đạo đức.
Như vậy, qua ba tác phẩm văn học hiện thực phê phán, chúng ta thấy rõ được bản chất của nghệ thuật là phản ánh cuộc sống, là tiếng nói của con người, là sự thật trần trụi của hiện thực. Nghệ thuật không phải là ánh trăng lừa dối, mà là tiếng đau khổ, là tiếng nói của những kiếp người lầm than.
2. Phân tích hình tượng người nông dân Việt Nam thời phong kiến trong "Lão Hạc", "Chí Phèo", "Vợ Nhặt":
Hình tượng người nông dân Việt Nam thời phong kiến trong các tác phẩm "Lão Hạc", "Chí Phèo", "Vợ Nhặt" là những hình ảnh tiêu biểu cho số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội cũ. Họ là những người lao động nghèo khổ, bị bần cùng hóa, bị áp bức bóc lột, phải chịu đựng muôn vàn khó khăn, thử thách.
* "Lão Hạc": Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ, cô đơn, bị xã hội bỏ rơi. Ông phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Dù phải bán con chó Vàng - người bạn duy nhất của mình, ông vẫn giữ được lòng tự trọng, tình yêu thương con chó và khát vọng sống tốt đẹp.
* "Chí Phèo": Chí Phèo là một người nông dân bị xã hội đẩy vào con đường tội lỗi. Anh ta bị đánh đập, tra tấn, bị tước đoạt quyền làm người. Cuộc đời Chí Phèo là chuỗi ngày dài chìm trong rượu chè, bê tha, cuối cùng anh ta chết trong sự cô đơn, tuyệt vọng.
* "Vợ Nhặt": Người nông dân trong "Vợ Nhặt" là những người lao động nghèo khổ, vất vả kiếm sống. Họ phải chịu đựng nạn đói khủng khiếp, luôn mong muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Qua hình tượng người nông dân trong các tác phẩm trên, nhà văn đã tố cáo tội ác của chế độ phong kiến, đồng thời ca ngợi phẩm chất cao đẹp của người nông dân Việt Nam. Họ là những con người hiền lành, chất phác, giàu lòng yêu thương, sẵn sàng hy sinh vì gia đình, quê hương đất nước.
3. Chứng minh nhận định "Thơ là bữa tiệc ngôn từ":
Nhận định "Thơ là bữa tiệc ngôn từ" là một nhận định đúng đắn. Thơ là một loại hình nghệ thuật đặc biệt, sử dụng ngôn ngữ để tạo ra những tác phẩm mang tính thẩm mỹ cao. Ngôn ngữ trong thơ không chỉ là phương tiện để diễn đạt nội dung mà còn là yếu tố quan trọng tạo nên giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Để chứng minh nhận định này, chúng ta có thể phân tích cách tác giả sử dụng ngôn ngữ trong hai bài thơ đã học/đã đọc.
* Cách thức: Tác giả sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, hoán dụ,... để tăng sức gợi hình, gợi cảm cho tác phẩm. Ngoài ra, ngôn ngữ trong thơ còn được sử dụng một cách tinh tế, khéo léo, tạo nên những âm điệu du dương, hấp dẫn người đọc.
* Hiệu quả: Nhờ sử dụng ngôn ngữ một cách tài tình, tác giả đã tạo nên những tác phẩm thơ giàu giá trị thẩm mỹ, gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc. Ngôn ngữ trong thơ giúp tác giả truyền tải thông điệp, cảm xúc, tư tưởng một cách hiệu quả.
Như vậy, qua hai bài thơ đã học/đã đọc, chúng ta thấy rõ được vai trò quan trọng của ngôn ngữ trong việc tạo nên giá trị thẩm mỹ cho tác phẩm thơ. Ngôn ngữ là yếu tố then chốt giúp tác giả tạo nên những tác phẩm thơ độc đáo, ấn tượng và lay động lòng người.