Nguyễn Du, Nguyễn Thạch Giang (biên soạn, dịch chú, 1982), Truyền kỳ mạn lục, Trúc Khê Ngô Văn Triện giới thiệu, NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, Hà Nội, 1991, trang 174.
Trong truyện ngắn Người nghĩa phụ ở Khoái Châu, Nguyễn Dữ đã xây dựng thành công nhân vật Phàn thị - một người phụ nữ có tấm lòng thủy chung son sắt, sẵn sàng hy sinh hạnh phúc riêng tư để chồng yên tâm làm tròn trách nhiệm với đất nước. Qua đó, tác giả ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam.
Trước hết, Phàn thị là một người vợ đảm đang, tháo vát, hết lòng yêu thương chồng con. Khi mới cưới, nàng cùng chồng trải qua cảnh nghèo túng, cơ hàn. Nàng đã cùng chồng vượt qua giai đoạn khó khăn ấy. Đến khi chồng đỗ đạt, làm quan, nàng luôn chăm sóc, quán xuyến công việc gia đình để chồng an tâm làm việc. Trong buổi tiễn đưa chồng lên kinh ứng thí, nàng đã dặn dò chồng vô cùng tỉ mỉ, chu đáo: "Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi. Chỉ e việc quân khó liệu, thế giặc khôn lường. Giặc cuồng còn lẩn lút, quân triều còn gian lao, rồi thế chẻ tre chưa có, mà mùa dưa chín quá kì, khiến cho thiếp băn khoăn, mẹ hiền lo lắng." Lời dặn dò ấy đã thể hiện được tấm lòng yêu thương, lo lắng, mong ngóng chồng trở về bình yên của người vợ. Không chỉ vậy, khi chồng vắng nhà, nàng còn một mình sinh con, chăm sóc, nuôi dạy con cái nên người.
Không chỉ vậy, Phàn thị còn là một người con dâu hiếu thảo. Khi mẹ chồng già yếu, ốm đau, nàng đã hết lời thương xót, lo liệu tang ma chu đáo: "Nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ, lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình.". Sau đó, nàng còn lập bàn thờ, thờ cúng mẹ chồng như thờ chồng. Tấm lòng của nàng dành cho mẹ chồng khiến chúng ta liên tưởng đến nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. Cả hai nhân vật đều là những người vợ, người con dâu hết mực hiếu thảo, thủy chung.
Như vậy, Phàn thị là một người phụ nữ có nhiều phẩm chất tốt đẹp. Nàng là một người vợ đảm đang, tháo vát, hết lòng yêu thương chồng con; một người con dâu hiếu thảo, luôn hết lòng chăm sóc mẹ chồng. Nhân vật Phàn thị đã thể hiện được vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam.