viết bài giúp với mấy bạn ơi

Nha Long

Trong mối quan hệ giữa người với người, giữa cái riêng và cái chung luôn tồn tại những va đập âm ỉ. Không ít lần, ta tự hỏi: Tại sao những điều tưởng như nhỏ nhặt cũng có thể khiến lòng người tổn thương? Tại sao những người từng thân thiết lại rời xa nhau? Phải chăng, đằng sau hầu hết những va chạm và đổ vỡ ấy đều khởi phát từ một nguyên nhân tưởng chừng vô hình – cái tôi? Câu hỏi: “Phải chăng mọi sự va chạm thường bắt nguồn từ cái ‘tôi’ và sự đổ vỡ cũng bắt đầu từ đó?” là một cách nhìn sắc sảo vào bản chất của những xung đột đời sống – vừa gần gũi, vừa cảnh tỉnh.

“Cái tôi” là khái niệm chỉ bản ngã – cái phần riêng biệt, cá tính, quan điểm, mong muốn và cách cảm – cách nghĩ của mỗi cá nhân. Cái tôi là cội nguồn tạo nên sự độc đáo và khác biệt của con người, là động lực để ta tự khẳng định và phát triển. Tuy nhiên, khi cái tôi phát triển quá mức, không được kiểm soát bởi lý trí và sự thấu cảm, nó sẽ trở thành “cái tôi ích kỷ”, là rào chắn, là vỏ bọc cô lập bản thân với người khác. Và chính lúc ấy, nó trở thành nguồn cơn của những va chạm, xung đột và chia lìa.

Trong đời sống thường nhật, dễ dàng thấy rằng rất nhiều mâu thuẫn nảy sinh không phải từ vấn đề lớn lao, mà từ những cái tôi nhỏ bé không chịu nhún nhường. Một lời góp ý bị hiểu thành xúc phạm. Một sự thờ ơ vô tình khiến ai đó tổn thương. Một chút bất đồng quan điểm trở thành chiến tuyến lạnh lùng. Khi ai cũng cho mình là đúng, khi ai cũng muốn bảo vệ ý kiến và lòng tự trọng cá nhân mà không chịu lắng nghe hay đối thoại, thì điều tất yếu sẽ xảy ra: sự đổ vỡ.

Không chỉ trong quan hệ bạn bè, gia đình, “cái tôi” còn là nguyên nhân sâu xa của nhiều bi kịch xã hội. Một nhà lãnh đạo chỉ nghĩ cho quyền lực cá nhân, bất chấp lợi ích cộng đồng – sẽ dẫn đến bất ổn. Một cộng đồng mà mỗi người chỉ chăm chăm khẳng định cái riêng, phủ định cái chung – sẽ tan rã. Lịch sử từng chứng kiến biết bao cuộc chiến tranh, xung đột tôn giáo, sắc tộc… mà gốc rễ chính là từ cái tôi cực đoan, từ sự cố chấp không muốn thấu hiểu hay bao dung.

Tuy nhiên, không phải cái tôi nào cũng xấu. Trái lại, một cái tôi lành mạnh – biết tự trọng, biết định vị bản thân, biết bảo vệ chân lý – chính là điều cần thiết để con người sống có bản lĩnh và phẩm giá. Cái tôi ấy không khép kín mà mở lòng; không áp đặt mà thấu hiểu; không tự mãn mà không ngừng hoàn thiện. Trong văn chương, cái tôi cá nhân từng là bước ngoặt tạo nên những thành tựu chói lọi: từ cái tôi lãng mạn đầy đau đáu của Xuân Diệu, Huy Cận, đến cái tôi trăn trở, suy tư trong thơ Tố Hữu hay Nguyễn Duy… Điều đó cho thấy, cái tôi không sai – chỉ sai khi nó lấn át cái chúng ta.

Vậy phải làm sao để sống hài hòa giữa cái tôi và cộng đồng? Trước hết, con người cần học cách nhìn vào chính mình – nhận diện cái tôi trong từng suy nghĩ, hành vi. Biết tự soi lại mình, ta sẽ hiểu rằng không phải ai trái ý ta đều sai; không phải sự khác biệt nào cũng đáng loại bỏ. Tiếp đó, cần nuôi dưỡng lòng khiêm tốn, biết lắng nghe và chấp nhận sự bất đồng. Lắng nghe không khiến ta yếu thế, mà giúp ta trưởng thành. Biết nhận lỗi không làm ta nhỏ bé, mà cho thấy ta đủ lớn để sửa sai.

Ngoài ra, trong thời đại của mạng xã hội – nơi cái tôi được nuông chiều bởi “like” và “comment”, ta lại càng cần tỉnh táo. Không ít người sống để “thể hiện”, để “hơn người”, để “phản biện cho sướng miệng” mà quên mất: tự do không đồng nghĩa với tùy tiện, và cá tính không nên trở thành cái cớ để gây tổn thương. Đôi khi, chính vì muốn chứng minh mình là “một ai đó”, ta lại đánh mất chính mình – một con người đáng yêu, khiêm nhường, biết yêu thương và sống cùng người khác.

Ngạn ngữ phương Tây có câu: “Nếu ai cũng nhường một bước, thì thế giới sẽ rộng hơn rất nhiều.” Một thế giới có thể không thiếu những cá nhân xuất sắc, nhưng lại rất cần những con người biết thu gọn cái tôi, biết cùng nhau sống và sẻ chia. Bởi lẽ, không ai sống một mình. Và nếu không biết điều tiết cái tôi, ta mãi mãi chỉ là người cô đơn giữa biển người.