Lê Anh Xuân là nhà thơ trưởng thành trong phong trào kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị như Dáng đứng Việt Nam, Trường ca Nguyễn Văn Trỗi,... Trong đó, bài thơ Nhớ cơn mưa quê hương được đánh giá cao bởi những hình ảnh gần gũi, thân thuộc cùng giọng thơ nhẹ nhàng, da diết.
Bài thơ mở đầu bằng những vần thơ miêu tả khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp của quê hương:
"Quê tôi ấy
Những trưa hè
Nắng cháy lòng
Cánh cò trắng
Bay trên đồng
Bát ngát."
Hình ảnh quê hương hiện lên thật bình dị với những buổi trưa hè đầy nắng, cánh đồng lúa bát ngát và cánh cò trắng bay lượn. Khung cảnh thiên nhiên ấy gợi lên trong lòng mỗi người nỗi nhớ da diết về quê hương yêu dấu. Tiếp nối mạch cảm xúc, tác giả hồi tưởng về những kỉ niệm tuổi thơ gắn liền với cơn mưa:
"Tôi nhớ mưa
Chiều biên giới
Em ở đâu?
Hay chiều này
Mưa rơi rơi
Cho bàn chân
Thoải mái bước
Đồi nương xanh
Mây mù giăng
Con suối vắng
Lũy tre làng
Cỏ ướt sương."
Trong kí ức của tác giả, cơn mưa xuất hiện vào buổi chiều biên giới, mang theo bao nỗi nhớ mong, chờ đợi. Em ở đâu? Câu hỏi tu từ vang lên như một lời tự hỏi, một nỗi khắc khoải khôn nguôi. Cơn mưa rơi xuống, mang theo hơi mát lạnh, khiến cho bàn chân trở nên thoải mái, bước đi trên đồi nương xanh mướt, cỏ ướt sương. Lũy tre làng ẩn hiện trong màn mây mù, tạo nên một khung cảnh thơ mộng, trữ tình.
Kết thúc bài thơ, tác giả bày tỏ tình cảm tha thiết dành cho quê hương:
"Ôi!
Quê hương
Sau cơn mưa
Tre xanh nắng
Trẻ em vui
Khắp xóm làng."
Sau cơn mưa, quê hương hiện lên với vẻ đẹp tươi mới, tràn đầy sức sống. Cây tre xanh rì rào trong gió, trẻ em nô đùa khắp xóm làng. Tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, khiến cho tác giả càng thêm yêu mến quê hương hơn nữa.
Bài thơ Nhớ cơn mưa quê hương của Lê Anh Xuân đã thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc, gắn bó với thiên nhiên và con người. Bằng cách sử dụng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh sinh động, giàu cảm xúc, tác giả đã vẽ nên một bức tranh quê hương đẹp đẽ, thơ mộng, khiến cho người đọc không khỏi bồi hồi, xao xuyến.