ĐỀ TỐT NGHIỆP NĂM HỌC 2024 – 2025 I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau: Khi đọc truyện Gasby vĩ đại của Scott Fitzgerald, tôi vô cùng thích thú với đoạn mở đầu: “Hồi tôi còn nhỏ tuổi, nghĩa là...

i:
câu 1. Luận đề của văn bản: Chúng ta đừng bao giờ phán xét người khác một cách dễ dàng.

câu 2. Phương thức biểu đạt chính: nghị luận

câu 3. Trong cuộc sống, "người tằn tiện phán xét người khác là phung phí", "người hào phóng đánh giá người kia là keo kiệt", "người thích ở nhà chê bai kẻ khác bỏ bê gia đình", "người ưa bay nhảy chê cười người ở nhà không biết hưởng thụ cuộc sống" bởi vì mỗi cá nhân đều có quan niệm riêng về hạnh phúc, sự hài lòng và mục tiêu sống. Người tằn tiện có thể coi trọng việc tích lũy tài sản và tránh lãng phí, dẫn đến họ cảm thấy khó chịu khi nhìn thấy người khác tiêu tiền một cách thoải mái. Ngược lại, người hào phóng có thể tin rằng việc chia sẻ và giúp đỡ người khác mang lại niềm vui và ý nghĩa lớn lao, do đó họ có thể xem hành vi tiết kiệm của người khác là thiếu lòng trắc ẩn hoặc ích kỷ. Những người thích ở nhà có thể coi trọng sự yên tĩnh, an toàn và ổn định, trong khi những người ưa bay nhảy có thể trân trọng trải nghiệm, khám phá và phát triển bản thân. Sự đa dạng trong quan niệm sống này tạo nên sự phong phú và phức tạp của xã hội, đồng thời làm nổi bật tầm quan trọng của việc tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt giữa mọi người.

câu 4. <>
Phần đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Khi đọc truyện Gasby vĩ đại của Scott Fitzgerald, tôi vô cùng thích thú với đoạn mở đầu: "Hồi tôi còn nhỏ tuổi, nghĩa là hồi dễ bị nhiễm các thói hư tật xấu hơn bây giờ, cha tôi có khuyên tôi một điều mà tôi ngẫm mãi cho đến nay: Khi nào con định phê phán người khác thì phải nhớ rằng không phải ai cũng được hưởng những thuận lợi như con cả đâu. Ông không nói gì thêm, nhưng vì hai cha con chúng tôi xưa nay vẫn rất hiểu nhau, mà chẳng cần nhiều lời nên tôi biết câu nói của ông còn nhiều hàm ý khác. Vì vậy tôi không thích bình luận một ai hết. Lối sống ấy đã mở ra cho tôi thấy nhiều bản tính kì quặc, nhưng đồng thời khiến tôi trở thành nạn nhân của không ít kẻ chuyên quấy rầy người khác". Tôi cũng rất thích một chi tiết trong truyện Doraemon, đó là một khi Nobita và Doraemon lạc vào một thế giới khác, bất cứ thế giới nào, thì ở nơi đó cũng xuất hiện những nhân vật có nhân dáng tương tự Nobita, Xuka, Xeko, Chaien... Nhưng đồng thời khiến tôi trở thành nạn nhân của không ít kẻ chuyên quấy rầy người khác". Tôi cũng rất thích một chi tiết trong truyện Doraemon, đó là một khi Nobita và Doraemon lạc vào một thế giới khác, bất cứ thế giới nào, thì ở nơi đó cũng xuất hiện những nhân vật có nhân dáng tương tự Nobita, Xuka, Xeko, Chaien... Nhưng đồng thời khiến tôi trở thành nạn nhân của không ít kẻ chuyên quấy rầy người khác. Điều đó luôn khiến tôi mỉm cười. Cuộc sống này cũng vậy… Ở đâu đó ngoài kia là những người có thể giống ta. Ở đâu đó ngoài kia là những người có thể rất khác ta. Có người ưa tụ tập với bạn bè. Có người mải mê rong chơi. Có người thích nằm nhà để đọc sách. Có người say công nghệ cao. Có người mê đồ cổ. Có người phải đi thật xa đến tận cùng thế giới thì mới thỏa nguyện. Có người chỉ cần mỗi ngày bước vào khu vườn rậm rạp sau nhà, tìm thấy một vạt nấm mối mới mọc sau mưa hay một quả trứng gà tình cờ lạc trong vạt cỏ là đủ thỏa nguyện rồi. Chúng ta vẫn thường nghe một người tằn tiện phán xét người khác là phung phí. Một người hào phóng đánh giá người kia là keo kiệt. Một người thích ở nhà chê bai kẻ khác bỏ bê gia đình. Và một người ưa bay nhảy chê cười người ở nhà không biết hưởng thụ cuộc sống… Chúng ta nghe những điều đó mỗi ngày, đến khi mệt mỏi, đến khi nhận ra rằng đôi khi phải phớt lờ tất cả những gì người khác nói và rút ra một kinh nghiệm là đừng bao giờ phán xét người khác một cách dễ dàng. (Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Phạm Lữ Ân, NXB Hội Nhà Văn, 2013)
. (0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?
. (0,5 điểm) Chỉ ra phép liên kết hình thức chủ yếu được sử dụng trong đoạn trích?
. (1,0 điểm) Theo em, tại sao tác giả lại cho rằng: "Chúng ta vẫn thường nghe một người tằn tiện phán xét người khác là phung phí"?
. (2,0 điểm) Thông điệp nào của văn bản trên có ý nghĩa nhất đối với anh/chị? Trả lời trong khoảng 6-8 dòng. [/INST] : Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận
: Phép liên kết hình thức chủ yếu được sử dụng trong đoạn trích: phép lặp
: Tác giả cho rằng: "Chúng ta vẫn thường nghe một người tằn tiện phán xét người khác là phung phí" bởi lẽ:
+ Mỗi người đều có hoàn cảnh riêng, sở thích riêng, quan niệm riêng về hạnh phúc. Không ai có quyền áp đặt suy nghĩ của mình lên người khác.
+ Việc so sánh, đánh giá người khác dựa trên tiêu chuẩn của bản thân là hành vi thiếu tôn trọng, gây tổn thương cho người khác.
: Học sinh nêu thông điệp có ý nghĩa nhất đối với bản thân, lý giải hợp lý. Gợi ý thông điệp:
- Hãy nhìn nhận mọi việc một cách đa chiều, khách quan.
- Đừng vội vàng phán xét người khác.

câu 5. Anh/Chị có đồng ý với thái độ "phớt lờ tất cả những gì người khác nói" khi bị chê bai, phán xét không? Vì sao?

Phân tích:

- Đồng ý: Thái độ "phớt lờ tất cả những gì người khác nói" khi bị chê bai, phán xét là một phản ứng hợp lý trong nhiều trường hợp. Việc tiếp thu mọi lời góp ý, phê phán một cách máy móc có thể dẫn đến việc tự ti, mất tự tin, thậm chí là suy sụp tinh thần. Thay vì cố gắng giải thích, thanh minh, việc giữ im lặng và tập trung vào bản thân sẽ giúp mỗi cá nhân tránh khỏi những áp lực không đáng có.

- Không đồng ý: Tuy nhiên, thái độ này cũng ẩn chứa nguy cơ tạo ra sự tách biệt, thiếu giao lưu, hòa nhập với cộng đồng. Nếu lúc nào cũng phớt lờ mọi lời góp ý, phê phán, con người sẽ khó có thể tiến bộ, hoàn thiện bản thân. Việc lắng nghe, tiếp thu những ý kiến xây dựng mang tính chất đóng góp chân thành sẽ giúp mỗi cá nhân nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, toàn diện hơn.

Kết luận:

Thái độ "phớt lờ tất cả những gì người khác nói" khi bị chê bai, phán xét là một lựa chọn cá nhân, phụ thuộc vào từng hoàn cảnh cụ thể. Quan trọng nhất là mỗi người cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định, nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất trong việc phát triển bản thân.


ii:
Hoàng Cầm là một nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Ông đã để lại rất nhiều tác phẩm hay, gây ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc. Trong đó, không thể không nhắc đến Bên kia sông Đuống. Tác phẩm đã tái hiện lại khung cảnh quê hương bị giặc Pháp giày xéo. Đồng thời bộc lộ nỗi xót xa, đau đớn của nhà thơ.
Đoạn thơ trên đã thể hiện rõ tâm trạng của nhân vật trữ tình khi nhìn về quê hương bị giặc Pháp xâm lược. Trước hết, tác giả đã vẽ nên bức tranh quê hương bình dị, thân thuộc:
"Em ơi! Buồn làm chi
Anh đưa em về sông Đuống
Ngày xưa cát trắng phẳng lì"
Hình ảnh con sông Đuống hiện lên vô cùng đẹp đẽ. Dòng sông mang vẻ đẹp bình dị, hiền hòa với bãi cát trắng trải dài, phẳng lặng. Sông Đuống cũng là nơi lưu giữ những kỉ niệm đẹp đẽ của đôi lứa yêu nhau. Họ thường hẹn hò bên dòng sông thơ mộng.
Thế nhưng, chiến tranh đã cướp đi tất cả.
"Sông Đuống trôi đi
Một dòng lấp lánh
Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kì
Xanh xanh bãi mía bờ dâu
Ngô khoai biêng biếc"
Giờ đây, dòng sông Đuống không còn yên bình nữa. Nó đang "trôi đi" cùng với những biến cố của lịch sử. Hình ảnh "dòng lấp lánh" gợi ra vẻ đẹp thơ mộng của dòng sông. Nhưng đồng thời, nó cũng phản ánh hiện thực khốc liệt của chiến tranh. Những bãi mía, bờ dâu, ngô khoai nay trở nên "xanh xanh". Từ "xanh xanh" vừa gợi tả màu sắc, vừa gợi ra vẻ đẹp trù phú của thiên nhiên. Tuy nhiên, nó chưa thể hiện được hết mức độ tàn phá của kẻ thù.
Trước thảm cảnh ấy, nhân vật trữ tình không khỏi xót xa:
"Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng bàn tay"
Nhà thơ đã trực tiếp bộc lộ nỗi niềm của mình. Đó là cảm giác "nhớ tiếc" khi chứng kiến quê hương bị tàn phá. Nỗi nhớ ấy giống như cảm giác "rụng bàn tay". Đây là một so sánh độc đáo, khiến cho người đọc dễ hình dung về mức độ đau đớn mà nhân vật trữ tình đang phải trải qua.
Trong khổ thơ tiếp theo, nhân vật trữ tình đã bộc lộ nỗi nhớ quê hương da diết:
"Bên kia sông Đuống
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp"
Những hình ảnh xuất hiện đều gắn liền với cuộc sống lao động của người nông dân. Đó là những cánh đồng lúa nếp thơm nồng, là những bức tranh Đông Hồ với hình ảnh gà lợn. Màu sắc trên bức tranh ấy chính là "màu dân tộc". Nó góp phần thể hiện vẻ đẹp của quê hương Việt Nam.
Như vậy, đoạn thơ đã thể hiện nỗi xót xa, đau đớn của nhân vật trữ tình khi chứng kiến quê hương bị giặc Pháp giày xéo. Qua đó, chúng ta thêm trân trọng hơn vẻ đẹp của mảnh đất chôn rau cắt rốn.