Nêu sự khác biệt giữa đột biến gen và đột biến NST. Giải thích tại sao nói: “Mỗi gen quy định một tính trạng”. Trình bày tác động của ô nhiễm môi trường đến đa dạng sinh học. Nêu lợi ích của côn...

1. Khác biệt giữa đột biến gen và đột biến NST - Đột biến gen + Xảy ra trên phân tử ADN của một gen: thay thế, mất hoặc thêm một vài nuclêôtit. + Chỉ làm thay đổi cấu trúc và thông tin của một gen duy nhất. + Ảnh hưởng trực tiếp đến một tính trạng (ví dụ đột biến gen gây albinism hay máu khó đông). - Đột biến NST + Xảy ra trên cấu trúc hoặc số lượng nhiễm sắc thể. + Gồm: · Thay đổi cấu trúc NST (lặp đoạn, mất đoạn, đảo đoạn, chuyển đoạn). · Thay đổi số lượng NST (sai phân trong giảm phân hoặc nguyên phân) dẫn đến thiên đột (đơn bội, đa bội, thể tam bội…) hoặc lệch bội (trisomy, monosomy). + Ảnh hưởng đồng thời nhiều gen nằm trên cùng nhiễm sắc thể hoặc toàn bộ hệ nhiễm sắc thể, hậu quả thường nghiêm trọng hơn đột biến gen (ví dụ hội chứng Down, hội chứng Turner). 2. Giải thích “Mỗi gen quy định một tính trạng” - Theo mô hình “một gen – một polypeptit”: mỗi gen mang thông tin mã hóa một chuỗi polypeptit (hoặc một phân tử ARN chức năng), và sản phẩm này tham gia cấu tạo hoặc điều khiển một đặc điểm sinh học cụ thể. - Ví dụ: gen quy định màu hoa, gen quy định huyết nhóm, gen quy định tổng hợp enzym phân giải đường… - Nhờ nguyên tắc này, khi gen bị biến đổi (đột biến), tính trạng tương ứng cũng thay đổi. 3. Tác động của ô nhiễm môi trường đến đa dạng sinh học - Giảm số lượng cá thể và thậm chí dẫn đến tuyệt chủng cục bộ các loài nhạy cảm. - Phá vỡ cấu trúc quần xã, làm mất cân bằng chuỗi thức ăn. - Ô nhiễm hóa chất (thuốc trừ sâu, kim loại nặng) tích lũy sinh học, ảnh hưởng sức khỏe sinh vật và con người. - Ô nhiễm nước, không khí, đất làm suy giảm chất lượng môi trường sống, cản trở sinh sản và phát triển của nhiều loài. - Kéo theo suy giảm đa dạng gen, loài và hệ sinh thái, giảm khả năng phục hồi sau biến đổi môi trường. 4. Lợi ích của công nghệ sinh học trong sản xuất thực phẩm - Phát triển giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, kháng sâu bệnh, chịu hạn mặn, nâng cao chất lượng dinh dưỡng (ngô vàng giàu β-carotene, gạo chứa vi chất). - Sản xuất enzyme, vi sinh vật giúp lên men nhanh, ổn định (sữa chua, phô mai, bia, rượu). - Tạo thực phẩm chức năng, probiotic hỗ trợ tiêu hóa, tăng đề kháng. - Giảm sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật nhờ cây biến đổi gen kháng sâu bệnh, bảo vệ môi trường. - Sản xuất axit amin, vitamin, sinh khối làm thức ăn chăn nuôi chất lượng cao.