I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau Dương Đức Công tên là Tạc, người phủ Thường Tín[1] xứ Sơn Nam. Dưới triều vua Huệ Tông[2] nhà Lý, ông làm quan coi việc hình án trấn Tuyên Quang[3] xét r...

câu 1. Thể loại của văn bản trên là truyện truyền kỳ. Truyện truyền kỳ là một thể loại văn học dân gian Việt Nam, kể về những câu chuyện kỳ ảo, hoang đường, thường xoay quanh những nhân vật lịch sử, thần thoại hoặc những sự kiện lịch sử. Trong trường hợp này, "Chuyện gã trà đồng giáng sinh" là một truyện truyền kỳ kể về cuộc đời của Dương Đức Công, một vị quan thanh liêm, chính trực, được tôn vinh là bậc thánh hiền. Câu chuyện diễn ra trong bối cảnh lịch sử thời Lý, với những chi tiết kỳ ảo như việc Dương Đức Công gặp gỡ linh hồn của cha mình, được đầu thai làm con trai của một gia đình nông dân nghèo khổ, và cuối cùng trở thành một vị quan tài ba, giúp đỡ dân chúng.

câu 2. Trong câu chuyện "Chuyện gã trà đồng giáng sinh", nhân vật Đức Công được khắc họa ở ba không gian chính:

* Không gian trần gian: Đức Công là một người thầy giáo dạy chữ Nho tại làng quê. Ông sống cuộc sống bình dị, giản đơn, luôn tận tụy với nghề nghiệp và chăm lo cho gia đình. Không gian này thể hiện sự gắn bó mật thiết của Đức Công với cuộc sống thường nhật, nơi ông truyền đạt kiến thức và đạo đức cho học trò.
* Không gian địa ngục: Đức Công trải nghiệm cảnh giới địa ngục sau khi chết. Đây là không gian đầy ám ảnh, nơi ông chứng kiến những tội ác và khổ đau của con người. Qua đó, tác giả muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tu dưỡng đạo đức và làm việc thiện lành để tránh phải chịu quả báo.
* Không gian thần tiên: Sau khi trải qua địa ngục, Đức Công được đưa đến gặp Thượng Đế và được ban phước. Không gian này tượng trưng cho sự công bằng và lòng khoan dung của đấng tối cao. Nó khẳng định niềm tin vào luật nhân quả và sự đền đáp xứng đáng cho những hành động tốt đẹp.

Sự kết hợp giữa ba không gian này tạo nên một bức tranh đa chiều về cuộc đời và tâm hồn của Đức Công. Tác phẩm gửi gắm thông điệp về giá trị của đạo đức, lòng nhân ái và sự công bằng trong xã hội.

câu 3. Ba từ Hán Việt có yếu tố "nhân" được dùng với nghĩa tương đương với "nhân từ":

* Nhân ái: Tình yêu thương, lòng nhân hậu dành cho con người. Ví dụ: "Nhân ái là phẩm chất cao quý nhất của con người."
* Nhân đạo: Lòng thương người, tinh thần nhân văn. Ví dụ: "Tác phẩm thể hiện tinh thần nhân đạo sâu sắc."
* Nhân văn: Liên quan đến con người, mang tính nhân văn. Ví dụ: "Văn học dân gian phản ánh cuộc sống và tâm hồn của con người."

Giải thích:

Các từ "nhân ái", "nhân đạo", "nhân văn" đều có chung gốc "nhân" (người), nhưng ý nghĩa cụ thể của mỗi từ lại khác nhau. "Nhân từ" nhấn mạnh sự hiền lành, khoan dung, thể hiện tình cảm yêu thương, tôn trọng con người. Trong khi đó, "nhân ái" tập trung vào tình yêu thương, lòng nhân hậu. "Nhân đạo" đề cao tinh thần nhân văn, lòng thương người. Còn "nhân văn" liên quan đến con người, mang tính nhân văn.

câu 4. Truyện "Chuyện gã Trà Đồng Giáng Sinh" sử dụng yếu tố kì ảo để tạo nên một câu chuyện hấp dẫn và đầy ý nghĩa. Yếu tố kì ảo giúp tăng cường sức thu hút cho câu chuyện, đồng thời thể hiện những giá trị đạo đức sâu sắc.

* Yếu tố kì ảo: Truyện kể về Dương Đức Công, một vị quan thanh liêm, chính trực, sau khi chết được đầu thai làm con trai của một gia đình nghèo khổ. Điều này tạo nên sự bất ngờ và thu hút độc giả.
* Tác dụng:
* Tăng cường sức thu hút: Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn người đọc.
* Thể hiện giá trị đạo đức: Câu chuyện khẳng định tầm quan trọng của lòng nhân ái, sự công bằng và đạo đức trong xã hội. Việc Dương Đức Công được đầu thai làm con trai của một gia đình nghèo khổ nhằm nhấn mạnh vai trò của những người hiền lành, ngay thẳng trong việc xây dựng một xã hội tốt đẹp.
* Khẳng định niềm tin vào luật nhân quả: Truyện khẳng định rằng những người tốt bụng, nhân hậu sẽ được đền đáp xứng đáng, dù có trải qua thử thách và khó khăn.
* Gợi mở suy ngẫm về cuộc sống: Câu chuyện gợi mở cho chúng ta suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống, về những giá trị đích thực và cách thức để đạt được hạnh phúc.

Kết luận: Yếu tố kì ảo trong "Chuyện gã Trà Đồng Giáng Sinh" đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sức hấp dẫn và ý nghĩa cho câu chuyện. Nó góp phần khẳng định những giá trị đạo đức cao đẹp và khơi dậy niềm tin vào luật nhân quả trong cuộc sống.

câu 5. Câu chuyện "Trà Đồng Giáng Sinh" của Nguyễn Dữ mang đến cho chúng ta một bài học sâu sắc về đạo đức và trách nhiệm cá nhân đối với xã hội. Nhân vật Dương Đức Công, dù là một quan chức quyền uy, nhưng luôn tận tụy phục vụ dân chúng và đảm bảo công bằng trong hệ thống pháp luật. Ông không ngừng nỗ lực để cải thiện cuộc sống của người dân, đặc biệt là trong lĩnh vực hình án. Sự hy sinh và lòng nhân ái của ông đã được đền đáp xứng đáng khi ông nhận được sự tôn trọng và kính trọng từ cộng đồng.

Tuy nhiên, câu chuyện cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của gia đình và tình mẫu tử. Dương Đức Công trải qua nỗi đau mất mát lớn khi không thể có con trai kế thừa di sản của mình. Tuy nhiên, nhờ sự can thiệp của thần linh, ông đã được tái sinh và trở lại trần gian với một đứa con trai tài năng và hiếu thảo. Điều này khẳng định giá trị của gia đình và vai trò của cha mẹ trong việc nuôi dưỡng và phát triển tương lai của con cái.

Từ câu chuyện này, chúng ta có thể rút ra bài học về sự cống hiến, lòng nhân ái và trách nhiệm cá nhân đối với xã hội. Chúng ta cần học cách trân trọng gia đình và đóng góp tích cực vào xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Hãy nhớ rằng mỗi hành động của chúng ta đều có ảnh hưởng đến môi trường xung quanh và tạo nên một chuỗi phản ứng dây chuyền. Bằng cách sống đúng đắn và đầy trách nhiệm, chúng ta có thể thay đổi cuộc sống của chính mình và góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.