Nêu các đặc điểm chung của tế bào nhân sơ.

Các tế bào nhân sơ (prokaryote) – điển hình là vi khuẩn và tảo lam – có những đặc điểm chung sau: 1. Kích thước nhỏ - Thường trong khoảng 0,2–10 μm, quan sát cần kính hiển vi quang học hoặc điện tử. 2. Không có màng nhân (không nhân chuẩn) - Vật chất di truyền (DNA) nằm tự do trong tế bào, tập trung thành vùng gọi là nhân sơ (nucleoid), không có màng bao bọc. - Thường chỉ có 1 phân tử ADN dạng vòng đơn, đôi khi kèm theo các plasmid (mạch ADN nhỏ, độc lập). 3. Không có bào quan màng kép - Không có ty thể, lục lạp, bộ Golgi, lưới nội chất,… - Các quá trình chuyển hóa chính (hô hấp, quang hợp) diễn ra trên màng tế bào hoặc màng biến dạng (thylakoid ở vi khuẩn lam). 4. Thành tế bào vững chắc - Thành phần chính là peptidoglycan (ở vi khuẩn), góp phần bảo vệ và xác định hình dạng. - Một số nhóm khác (archaea) có thành tế bào khác biệt (không peptidoglycan). 5. Màng sinh chất đơn giản - Kiểm soát trao đổi chất, chất dinh dưỡng, sản phẩm bài tiết. - Nơi diễn ra hô hấp tế bào nếu không có ty thể. 6. Ribosome 70S - Loại ribosome nhỏ hơn so với 80S của sinh vật nhân chuẩn, chịu trách nhiệm tổng hợp protein. 7. Cách sinh sản giản đơn – phân đôi (binary fission) - Nhân đôi ADN, kéo dài tế bào rồi phân chia nhanh chóng, khả năng sinh sản rất cao. 8. Ngoại cấu trúc bổ sung (ở một số loài) - Vỏ nhầy (capsule) hoặc lớp màng ngoài (outer membrane) góp vào khả năng kháng lại thực bào và kháng sinh. - Pili/fimbriae: giúp bám dính bề mặt, trao đổi plasmid (tiêm DNA). - Roi (flagella) lưỡng bẩm: giúp di chuyển trong môi trường. 9. Trao đổi di truyền linh hoạt - Ngoại trao đổi gen (conjugation), chuyển gen ngang (transformation, transduction) giúp đa dạng hóa di truyền và thích nghi nhanh. Tóm lại, tế bào nhân sơ có cấu trúc đơn giản, không phân biệt vùng nhân chuẩn và không có các bào quan màng kép, nhưng lại rất linh hoạt trong sinh sản và trao đổi chất.