Trình bày sự khác nhau giữa quá trình nguyên phân và giảm phân. Phân tích ý nghĩa của mỗi quá trình đối với sự sinh trưởng, phát triển và duy trì nòi giống.

Dưới đây là bảng so sánh những khác biệt cơ bản giữa quá trình nguyên phân (mitosis) và giảm phân (meiosis), kèm theo phân tích vai trò của từng quá trình đối với sinh trưởng, phát triển và duy trì nòi giống. 1. So sánh nguyên phân và giảm phân 1.1. Số lần phân chia - Nguyên phân: Chỉ có một lần phân chia nhân và chất tế bào, cho ra 2 tế bào con. - Giảm phân: Gồm hai lần phân chia liên tiếp (giảm phân I và giảm phân II), cho ra 4 tế bào con. 1.2. Số lượng và bản chất nhiễm sắc thể (NST) ở tế bào con - Nguyên phân: Tế bào con giữ nguyên bộ NST giống tế bào mẹ (2n → 2n), tức là số lượng và thành phần NST không đổi. - Giảm phân: Tế bào con mang bộ đơn bội (2n → n), mỗi tế bào con chỉ còn một NST của mỗi cặp tương đồng. 1.3. Trao đổi chéo (crossing-over) - Nguyên phân: Không có hiện tượng trao đổi chéo giữa các cromatit. - Giảm phân: Xảy ra trao đổi chéo ở kì đầu giảm phân I, tạo ra biến dị di truyền. 1.4. Ý nghĩa cấu trúc tế bào mẹ và tế bào con - Nguyên phân: Di truyền trung tính, tế bào con giống hệt tế bào mẹ. - Giảm phân: Tạo khác biệt về tổ hợp NST giữa các tế bào con (tăng đa dạng di truyền). 1.5. Loại tế bào tham gia - Nguyên phân: Xảy ra ở tế bào sinh dưỡng (somatic cells). - Giảm phân: Xảy ra ở tế bào mầm (germ cells) để hình thành giao tử (tinh trùng, trứng). 2. Ý nghĩa sinh học 2.1. Nguyên phân - Sinh trưởng và phát triển cơ thể: Tăng số lượng tế bào, mở rộng mô, hình thành các cơ quan, sửa chữa thương tổn. - Duy trì cấu trúc di truyền: Nhờ nguyên phân, các tế bào con mang bộ NST và thông tin di truyền nguyên vẹn, đảm bảo tính đặc trưng của loài. 2.2. Giảm phân - Tạo giao tử và duy trì số lượng NST đặc trưng của loài: Khi thụ tinh, hai giao tử (n + n) kết hợp lại thành hợp tử 2n, bảo toàn bộ NST. - Tăng biến dị di truyền: Nhờ trao đổi chéo và phân li độc lập các cặp NST, cá thể con mang tổ hợp NST mới, làm phong phú vốn gen, giúp loài thích nghi với môi trường. Tóm lại, nguyên phân đảm bảo sinh trưởng, tái tạo và giữ ổn định bộ gen trong tế bào sinh dưỡng; còn giảm phân tạo ra giao tử mang bộ NST giảm còn một nửa, đồng thời sinh ra biến dị di truyền cần thiết cho sự đa dạng và duy trì nòi giống.