Quần xã sinh vật có j đặc biệt

Quần xã sinh vật (community) là tập hợp các quần thể của nhiều loài sinh vật khác nhau cùng sinh sống trong một không gian – thời gian nhất định và có mối quan hệ với nhau. Điểm “đặc biệt” hay nổi bật của quần xã sinh vật nằm ở những đặc trưng sau: 1. Đa dạng loài (species diversity) - Số lượng loài (richness): quần xã càng nhiều loài thì độ phong phú càng cao. - Cân bằng (evenness): mật độ tương đối giữa các loài cũng ảnh hưởng đến cấu trúc chung. 2. Cấu trúc không gian – phân tầng (spatial and vertical structure) - Phân bố theo phương ngang: các loài có thể tập trung thành từng cụm, dải, vòng tròn… tùy điều kiện môi trường. - Phân tầng theo chiều cao (ở rừng): tầng tầng lớp lớp của tán cây, bụi, thảm cỏ, thảm lá rụng… 3. Mạng lưới dinh dưỡng (food web) - Các sơ đồ thức ăn (chuỗi thức ăn) liên kết lại thành mạng lưới phức tạp, thể hiện dòng năng lượng và chu trình vật chất giữa sinh vật sản xuất, tiêu thụ và phân giải. 4. Chu trình vật chất và dòng năng lượng (matter cycling & energy flow) - Quang hợp tại sinh vật sản xuất → chuyển hoá qua các bậc dinh dưỡng → tới phân giải vật hữu cơ → trở lại kho vô cơ. - Năng suất sinh học (sơ cấp/thứ cấp) thể hiện khả năng tích lũy sinh khối. 5. Các tương tác sinh thái (biotic interactions) - Cạnh tranh, ức chế, cộng sinh, hội sinh, ký sinh… tạo nên sự điều tiết và cân bằng nội bộ. - Mỗi mối quan hệ đều góp phần duy trì tính ổn định của quần xã. 6. Tính ổn định và khả năng hồi phục (stability & resilience) - Tính ổn định: quần xã ít biến động khi điều kiện môi trường thay đổi nhỏ. - Khả năng hồi phục: chấn động (đổ gãy cây, cháy rừng, cày xới…) xong có thể khôi phục dần cấu trúc, chức năng ban đầu. 7. Tiếng nói của môi trường (environmental signal) - Thay đổi về thành phần loài, cấu trúc quần xã cho biết rõ sự biến động về khí hậu, ô nhiễm, tác động nhân sinh… Tóm lại, quần xã sinh vật không chỉ đơn thuần là “tập hợp loài” mà còn là một hệ thống đa tầng, có tổ chức chặt chẽ về cấu trúc – chức năng, tương tác sinh thái và khả năng tự điều chỉnh, tự duy trì cân bằng.