ĐỀ 19: Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi “Nạn lừa đảo trên không gian mạng ngày càng gia tăng, các chiêu trò lừa đảo luôn biến hóa tinh vi, số tiền bị lừa ngày càng lớn, nạn nhân ở mọi lứa tuổi...

câu 1. Người cao tuổi lại là nhóm dễ bị tấn công trên không gian mạng bởi những lý do sau:
- Sự thiếu hiểu biết: Người cao tuổi thường ít tiếp xúc với công nghệ, do đó họ không nắm vững các kiến thức cơ bản về bảo mật trực tuyến như cách xác thực tài khoản, cách phòng tránh các cuộc tấn công phishing hay cách xử lý khi bị lừa đảo. Điều này khiến họ dễ dàng bị lừa bởi những kẻ xấu lợi dụng sự thiếu hiểu biết của mình.
- Sự cô đơn và mong muốn kết nối: Khi về hưu, người cao tuổi thường cảm thấy cô đơn và mong muốn tìm kiếm sự kết nối với thế giới bên ngoài. Họ dễ dàng chấp nhận lời mời kết bạn từ những người xa lạ trên mạng xã hội mà không kiểm tra kỹ lưỡng danh tính của đối tác. Đây chính là "miếng mồi ngon" cho các kẻ lừa đảo.
- Sự mất mát về vật chất: Người cao tuổi thường có thu nhập thấp hơn so với độ tuổi trẻ hơn. Do đó, họ dễ bị cám dỗ bởi những lời hứa hẹn về việc kiếm tiền nhanh chóng hay những món quà giá trị. Sự ham muốn về mặt vật chất khiến họ dễ dàng rơi vào bẫy lừa đảo.
- Sự tin tưởng: Người cao tuổi thường có xu hướng tin tưởng vào những gì họ nhìn thấy hoặc nghe thấy. Họ dễ dàng bị thuyết phục bởi những lời lẽ ngọt ngào, những câu chuyện cảm động hay những lời hứa hẹn hấp dẫn. Điều này khiến họ dễ dàng bị lừa bởi những kẻ lừa đảo chuyên nghiệp.

Để giảm thiểu rủi ro lừa đảo trực tuyến đối với người cao tuổi, cần có sự phối hợp giữa gia đình, cộng đồng và nhà trường. Gia đình cần dành thời gian hướng dẫn người cao tuổi sử dụng công nghệ một cách an toàn và hiệu quả. Cộng đồng cần tổ chức các buổi tập huấn về an ninh mạng cho người cao tuổi. Nhà trường cần đưa nội dung giáo dục về an ninh mạng vào chương trình giảng dạy. Ngoài ra, các nền tảng mạng xã hội cũng cần có những biện pháp cụ thể để ngăn chặn các hoạt động lừa đảo, bảo vệ người dùng cao tuổi.

câu 2. Đoạn trích đề cập đến vấn đề "tác động tiêu cực của giao diện công nghệ 'nhiều chức năng, rối mắt' đối với người cao tuổi trong đời sống hiện đại". Tác giả đã đưa ra những luận điểm chính như sau:

- Sự khó khăn khi tiếp cận công nghệ: Người cao tuổi thường gặp khó khăn trong việc làm quen với các thiết bị và ứng dụng mới, đặc biệt là những ứng dụng có giao diện phức tạp. Điều này gây ra rào cản lớn cho việc sử dụng công nghệ, khiến họ cảm thấy bất tiện và thậm chí sợ hãi khi tiếp xúc với công nghệ.

- Tăng nguy cơ bị lừa đảo: Giao diện công nghệ phức tạp, nhiều chức năng đôi khi ẩn chứa những rủi ro tiềm tàng. Những kẻ lừa đảo có thể lợi dụng sự khó hiểu của người cao tuổi để dụ dỗ họ truy cập vào các trang web giả mạo, cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm hoặc tải xuống các phần mềm độc hại. Việc này không chỉ gây thiệt hại tài sản mà còn đe dọa đến sự an toàn và sức khỏe của người cao tuổi.

- Ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày: Sự khó khăn trong việc sử dụng công nghệ khiến người cao tuổi bị cô lập khỏi thế giới kỹ thuật số. Họ bỏ lỡ những cơ hội kết nối, giao lưu và tận hưởng những tiện ích mà công nghệ mang lại. Điều này góp phần làm giảm chất lượng cuộc sống của họ, khiến họ cảm thấy lạc hậu và buồn chán.

Để khắc phục vấn đề này, tác giả đề xuất một số giải pháp như:

- Thiết kế giao diện công nghệ đơn giản, trực quan, dễ sử dụng.
- Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ qua điện thoại, trực tuyến.
- Tạo ra các cộng đồng trực tuyến hoặc trực tiếp để người cao tuổi có thể chia sẻ kinh nghiệm, hỏi đáp và nhận được sự giúp đỡ.
- Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn người cao tuổi sử dụng công nghệ một cách an toàn.

Nhìn chung, tác động tiêu cực của giao diện công nghệ "nhiều chức năng, rối mắt" đối với người cao tuổi là một vấn đề đáng quan tâm. Cần có sự nỗ lực từ nhiều phía để cải thiện trải nghiệm của người cao tuổi với công nghệ, đảm bảo rằng họ có thể sử dụng công nghệ một cách hiệu quả và an toàn.

câu 3. #### 1. Xác định vấn đề nghị luận
- Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng số liệu thống kê trong đoạn trích (như “1.248 người dùng”, “90% từng tiếp xúc...”, “49% từng bị lừa đaỏ”)
- Việc đưa số liệu giúp văn bản nghị luận thuyết phục người đọc như thế nào?

#### 2. Triển khai vấn đề nghị luận
a. Tác dụng của việc sử dụng số liệu thống kê trong đoạn trích:
- Giúp người đọc nắm bắt nhanh chóng mức độ nghiêm trọng của vấn đề lừa đảo trên không gian mạng đối với người cao tuổi tại Việt Nam hiện nay.
- Tăng tính khách quan, chính xác cho nội dung bài viết.
- Làm rõ thêm những khía cạnh khác nhau của vấn đề, từ đó nâng cao sức thuyết phục cho bài viết.
b. Việc đưa số liệu giúp văn bản nghị luận thuyết phục người đọc bởi vì:
- Số liệu cụ thể, minh bạch, đáng tin cậy, phản ánh đúng thực tế cuộc sống.
- Giúp người đọc hiểu rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của vấn đề lừa đảo trên không gian mạng đối với người cao tuổi tại Việt Nam hiện nay.
- Từ đó, người đọc sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề và có ý thức cảnh giác, phòng ngừa trước những hành vi lừa đảo trên không gian mạng.

#### 3. Kết luận
- Tóm lại, việc sử dụng số liệu thống kê trong đoạn trích đã góp phần làm tăng tính thuyết phục cho văn bản nghị luận. Nó giúp người đọc nắm bắt nhanh chóng mức độ nghiêm trọng của vấn đề, đồng thời củng cố thêm niềm tin của người đọc vào nội dung bài viết.
<>

câu 4. Đoạn trích sử dụng biện pháp tu từ liệt kê nhằm mục đích nhấn mạnh những yếu tố cần thiết để người già có thể tiếp cận công nghệ một cách dễ dàng và an toàn. Việc liệt kê "đơn giản - trực quan - dễ sử dụng - hỗ trợ bằng giọng nói hoặc hình ảnh" đã tạo nên một chuỗi liên tưởng rõ ràng, giúp người đọc hiểu rằng để người già sử dụng công nghệ hiệu quả, cần đảm bảo tính đơn giản, dễ hiểu, dễ thao tác và phù hợp với khả năng của họ. Điều này góp phần khẳng định quan điểm của tác giả về tầm quan trọng của việc thiết kế ứng dụng công nghệ thân thiện với người già.

câu 5. #### Giải thích:
- Tác giả cho rằng "vai trò của gia đình đặc biệt quan trọng" trong việc giúp người cao tuổi sử dụng công nghệ an toàn bởi vì:
+ Gia đình là nơi sinh hoạt hàng ngày của mỗi cá nhân, là môi trường gần gũi nhất đối với người cao tuổi.
+ Trong gia đình, con cháu sẽ là những người trực tiếp chăm sóc, hướng dẫn và hỗ trợ người cao tuổi sử dụng công nghệ.
+ Việc gia đình tham gia tích cực vào việc giúp người cao tuổi sử dụng công nghệ an toàn sẽ góp phần nâng cao ý thức bảo vệ bản thân trước các rủi ro trên không gian mạng cho tất cả các thành viên trong gia đình.

#### Phân tích chi tiết:
- Gia đình là nơi sinh hoạt hàng ngày của mỗi cá nhân: Người cao tuổi thường xuyên tiếp xúc với các thành viên trong gia đình, đặc biệt là con cháu. Do đó, nếu con cháu biết cách sử dụng công nghệ an toàn thì sẽ truyền đạt lại kiến thức này cho ông bà, cha mẹ.
- Con cháu sẽ là những người trực tiếp chăm sóc, hướng dẫn và hỗ trợ người cao tuổi sử dụng công nghệ: Con cháu có trách nhiệm và nghĩa vụ chăm sóc sức khỏe, đời sống vật chất và tinh thần cho người cao tuổi. Việc hướng dẫn người cao tuổi sử dụng công nghệ an toàn là một phần trong trách nhiệm đó.
- Việc gia đình tham gia tích cực vào việc giúp người cao tuổi sử dụng công nghệ an toàn sẽ góp phần nâng cao ý thức bảo vệ bản thân trước các rủi ro trên không gian mạng cho tất cả các thành viên trong gia đình: Khi người cao tuổi được hướng dẫn và hỗ trợ sử dụng công nghệ an toàn, họ sẽ cảm thấy yên tâm hơn khi sử dụng các dịch vụ trực tuyến. Điều này sẽ tạo động lực cho các thành viên khác trong gia đình cũng chú trọng đến vấn đề an toàn trên không gian mạng.

Kết luận: Vai trò của gia đình rất quan trọng trong việc giúp người cao tuổi sử dụng công nghệ an toàn. Đây là một yếu tố cần được quan tâm và thúc đẩy để xây dựng một xã hội an toàn trên không gian mạng.

câu 6. Đoạn trích trên đã đưa ra những thông tin cụ thể về hiện tượng người cao tuổi dễ bị lừa đảo trực tuyến. Theo tác giả, đây là một vấn đề đáng báo động, đòi hỏi sự chú ý và hành động từ phía cá nhân, tổ chức và chính phủ. Để bảo vệ người cao tuổi khỏi lừa đảo trực tuyến, tôi xin đề xuất một số giải pháp như sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của người dân về các hình thức lừa đảo trực tuyến. Người cao tuổi thường ít tiếp xúc với công nghệ và dễ bị lợi dụng bởi những kẻ xấu. Do đó, việc tổ chức các buổi tập huấn, tuyên truyền về an ninh mạng sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về các thủ đoạn lừa đảo và biết cách phòng tránh.

Thứ hai, xây dựng một môi trường an toàn trên Internet. Các doanh nghiệp công nghệ cần tăng cường kiểm soát nội dung, loại bỏ các trang web, ứng dụng chứa nội dung lừa đảo. Đồng thời, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng để xử lý nghiêm minh các đối tượng lừa đảo trực tuyến.

Thứ ba, tạo ra một kênh tư vấn, hỗ trợ riêng cho người cao tuổi. Đây có thể là một đường dây nóng miễn phí, nơi họ có thể gọi đến để được tư vấn về an ninh mạng, kỹ thuật số và các vấn đề khác liên quan đến lừa đảo trực tuyến. Bên cạnh đó, cần xây dựng một cộng đồng trực tuyến dành riêng cho người cao tuổi, nơi họ có thể trao đổi kinh nghiệm, hỏi đáp và nhận được sự giúp đỡ từ những người cùng độ tuổi.

Cuối cùng, vai trò của gia đình là rất quan trọng. Con cháu cần dành thời gian hướng dẫn ông bà, cha mẹ sử dụng các thiết bị, ứng dụng một cách an toàn. Việc giúp người già tiếp cận công nghệ và sử dụng chúng một cách an toàn là một quá trình lâu dài và cần sự chung tay của cả xã hội.

câu 7. Đoạn trích đề cập đến vấn đề "trang bị kiến thức số" cho mọi thành viên trong xã hội, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này đối với những người cao tuổi. Theo tôi, đây là một vấn đề cực kỳ quan trọng và cần thiết trong thời đại công nghệ số hiện nay.

Trước hết, việc trang bị kiến thức số giúp mọi người hiểu rõ hơn về thế giới kỹ thuật số, từ đó biết cách bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro tiềm ẩn. Trong bối cảnh Internet ngày càng phát triển, việc sử dụng máy tính, điện thoại di động hay các thiết bị kết nối mạng đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm vững những kiến thức cơ bản về an ninh mạng, phòng tránh lừa đảo trực tuyến hay bảo mật thông tin cá nhân. Điều này dẫn đến việc nhiều người dễ dàng bị kẻ xấu lợi dụng, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và danh dự.

Thứ hai, việc trang bị kiến thức số giúp nâng cao khả năng tham gia vào nền kinh tế số của mỗi cá nhân. Hiện nay, nhiều ngành nghề truyền thống đang dần chuyển đổi sang mô hình hoạt động dựa trên công nghệ số. Nếu không có kiến thức về công nghệ, người lao động sẽ gặp khó khăn khi tìm kiếm việc làm, thậm chí có thể bị đào thải khỏi thị trường lao động. Do đó, việc trang bị kiến thức số giúp mọi người thích nghi với xu hướng phát triển của xã hội, mở rộng cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập.

Cuối cùng, việc trang bị kiến thức số góp phần xây dựng một xã hội an toàn và bền vững. Khi mọi người đều được trang bị kiến thức về an ninh mạng, họ sẽ biết cách bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi những mối đe dọa từ môi trường kỹ thuật số. Đồng thời, việc trang bị kiến thức số cũng giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của công nghệ lên môi trường và sức khỏe con người.

Tóm lại, việc trang bị kiến thức số cho mọi thành viên trong xã hội là vô cùng cần thiết trong thời đại công nghệ số hiện nay. Đây là một nhiệm vụ cấp bách đòi hỏi sự chung tay của cả nhà nước, các tổ chức xã hội và mỗi cá nhân. Chỉ khi tất cả mọi người đều được trang bị đầy đủ kiến thức về công nghệ, chúng ta mới có thể xây dựng được một xã hội an toàn, phát triển và bền vững.