Câu 12: Theo mô hình operon Lac, vì sao protein ức chế bị mất tác dụng?

Theo mô hình operon Lac ở vi khuẩn E. coli, protein ức chế (lac repressor) bị mất tác dụng (không thể gắn vào vùng operator) là vì: 1. Khi có mặt lactose trong môi trường, một phần lactose được biến đổi thành allolactose (chất cảm ứng, inducer). 2. Allolactose gắn vào vị trí ngoại di truyền (allosteric site) trên repressor, gây thay đổi cấu hình (tái cấu trúc không gian) của protein ức chế. 3. Sự thay đổi cấu hình này làm mất khả năng nhận biết và bám lên chuỗi operator trên ADN. 4. Khi repressor không còn gắn ở operator, RNA polymerase có thể tiếp cận và khởi động phiên mã các gen của operon Lac (lacZ, lacY, lacA), dẫn đến tổng hợp enzyme phân giải lactose. Tóm lại, repressor “mất tác dụng” vì allolactose là chất cảm ứng đã gắn vào và làm thay đổi cấu trúc của nó, khiến nó không còn bám được lên vùng operator để ức chế phiên mã.