minhhang03
II. PHẦN TỰ LUẬN
Câu 1. Trách nhiệm của học sinh cần phải rèn luyện như thế nào? Em hãy nêu một số biểu hiện của tính tự lập trong học tập và trong sinh hoạt hằng ngày.
Trách nhiệm của học sinh cần được rèn luyện để trở thành một người có ích cho bản thân, gia đình và xã hội.
- Rèn luyện về mặt học tập:
- Tự giác và chủ động: Chủ động xây dựng kế hoạch, mục tiêu học tập rõ ràng, quản lý thời gian hiệu quả.
- Cần cù và sáng tạo: Chăm chỉ, tích cực tìm tòi, thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tế, không ngừng học hỏi.
- Hoàn thành nhiệm vụ: Hoàn thành đầy đủ bài tập, chuẩn bị bài trước khi đến lớp và ôn tập sau khi học.
- Rèn luyện về mặt đạo đức và sinh hoạt:
- Trách nhiệm với bản thân: Tự chăm sóc sức khỏe, rèn luyện tính kỷ luật (thức dậy đúng giờ, giữ gìn vệ sinh cá nhân...).
- Trách nhiệm với tập thể, cộng đồng: Tham gia các hoạt động chung của lớp, trường, cộng đồng (giữ gìn vệ sinh công cộng, bảo vệ môi trường, giúp đỡ người khác...).
- Kính trọng, lễ phép: Lễ phép với thầy cô, người lớn, đoàn kết và giúp đỡ bạn bè.
Biểu hiện của tính tự lập
- Trong học tập:
- Tự chuẩn bị đồ dùng học tập theo thời khóa biểu mà không cần nhắc nhở.
- Tự làm bài tập, tự tìm kiếm tài liệu để giải quyết vấn đề, chỉ nhờ sự giúp đỡ của thầy cô hoặc bạn bè khi đã cố gắng hết sức.
- Tự kiểm tra, đánh giá lại bài làm của mình trước khi nộp.
- Tự lên kế hoạch học tập và nghỉ ngơi cân bằng.
- Trong sinh hoạt hằng ngày:
- Tự giác thức dậy đúng giờ.
- Tự dọn dẹp phòng ngủ, bàn học ngăn nắp, gọn gàng.
- Tự chăm sóc bản thân (tự nấu ăn đơn giản, tự giặt quần áo cá nhân...).
- Tự đưa ra quyết định cá nhân và chịu trách nhiệm với quyết định đó.
Câu 2. Tình huống: A là một lớp trưởng luôn thẳng thắn, gương mẫu. Trong lớp bạn nào mắc khuyết điểm lớn đều được nhắc nhở nhẹ nhàng. Bạn nào vi phạm nhiều lần, A ghi vào sổ và báo với cô chủ nhiệm để kiểm điểm trong buổi sinh hoạt lớp. Vì vậy một số bạn tỏ ra không đồng tình với A và đề nghị thay đổi trong tình huống trên.
a. Em hãy nhận xét về việc làm của A và một số bạn trong tình huống trên.
- Nhận xét về việc làm của A:
- Mặt tích cực: A là lớp trưởng có tinh thần trách nhiệm cao, thẳng thắn, gương mẫu. Việc nhắc nhở bạn mắc khuyết điểm và ghi sổ, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm là hành động đúng mực, thể hiện trách nhiệm của một cán bộ lớp nhằm giúp duy trì kỷ luật, xây dựng tập thể lớp tốt hơn.
- Mặt hạn chế (về cách làm): Mặc dù hành động của A là đúng, nhưng việc "ghi sổ" và "báo cô" đối với những bạn vi phạm nhiều lần có thể bị một số bạn xem là quá cứng nhắc hoặc thiếu tính linh hoạt, bao dung, dễ gây mất đoàn kết và tạo cảm giác căng thẳng trong lớp học. A có thể đã chưa tìm được cách giải quyết vấn đề một cách khéo léo và thấu tình đạt lí hơn.
- Nhận xét về việc làm của một số bạn:
- Mặt hạn chế: Việc tỏ ra không đồng tình và đề nghị thay đổi lớp trưởng A có thể xuất phát từ tâm lí ngại bị kiểm điểm, sợ trách phạt, hoặc do các bạn chưa thực sự nhận thức được khuyết điểm và trách nhiệm của mình đối với tập thể. Hành động này là thiếu tính xây dựng và có thể gây khó khăn cho công tác quản lí lớp.
b. Chúng kiến một số bạn có ý kiến đề nghị thay đổi lớp trưởng, em sẽ làm gì?
Nếu chứng kiến tình huống này, em sẽ làm như sau:
- Bình tĩnh lắng nghe: Lắng nghe ý kiến của các bạn không đồng tình và đề nghị của họ về việc thay lớp trưởng để hiểu rõ nguyên nhân.
- Phân tích và giải thích:
- Bảo vệ việc làm đúng của A: Khẳng định rằng A đang thực hiện đúng trách nhiệm của một lớp trưởng. Việc nhắc nhở và báo cáo là cần thiết để giữ kỷ luật và giúp các bạn tiến bộ.
- Nhấn mạnh tinh thần trách nhiệm: Phân tích cho các bạn thấy rằng, thay vì đề nghị thay lớp trưởng, các bạn nên tự kiểm điểm, nhận lỗi và thay đổi hành vi của mình. Kỷ luật là cần thiết cho một tập thể vững mạnh.
- Đề xuất giải pháp ôn hòa:
- Góp ý chân thành với A: Gặp riêng A để góp ý rằng A có thể cân nhắc thêm các cách thức xử lý khéo léo hơn, chẳng hạn như tăng cường việc nói chuyện riêng, động viên các bạn trước khi ghi sổ, hoặc tìm hiểu nguyên nhân vi phạm để có sự thông cảm.
- Kêu gọi đoàn kết: Kêu gọi các bạn trong lớp đặt mình vào vị trí của A để hiểu rằng nhiệm vụ của lớp trưởng rất khó khăn, và tất cả nên cùng nhau xây dựng lớp học bằng cách tuân thủ nội quy và giúp đỡ lớp trưởng.
Câu 3. Cho tình huống: H suốt ngày chơi điện tử, không học bài và không làm việc nhà giúp đỡ bố mẹ. Gia đình nói H thiếu đức tính gì? Trên lớp, H thường mua đồ ăn mời được bạn khi bị thầy cô kiểm tra. Trong lớp, hoạt động tập thể, lớp phân công việc gì H cũng từ chối hoặc nhờ các bạn trong tổ, nhóm làm giúp. Nhiều lần như vậy, lớp trưởng góp ý thì H nói: “Gia đình tớ rất giàu, bố mẹ tớ đã chuẩn bị sẵn cả tương lai cho tớ rồi tớ không cần phải khổ sở, vất vả học hành nữa!”
Em có tán thành với suy nghĩ và việc làm của bạn H hay không? Vì sao? H thiếu đức tính gì?
- Tán thành hay không?
- Em không tán thành với suy nghĩ và việc làm của bạn H.
- Vì sao?
- Việc làm: Hành vi của H thể hiện sự lười biếng, thiếu trách nhiệm với bản thân (mải chơi, không học bài), thiếu sự quan tâm đến gia đình (không làm việc nhà) và thiếu tinh thần trách nhiệm với tập thể (từ chối công việc chung, nhờ bạn làm hộ).
- Suy nghĩ: Tư tưởng "Gia đình giàu có, bố mẹ đã chuẩn bị sẵn tương lai nên không cần khổ sở, vất vả học hành" là một suy nghĩ sai lầm, cực kì nguy hiểm.
- Thiếu lòng tự trọng và tự lập: Dựa dẫm hoàn toàn vào gia đình, không tự tạo giá trị cho bản thân.
- Thiếu trách nhiệm với tương lai: Sự giàu có vật chất không đảm bảo cho một tương lai hạnh phúc và thành công nếu thiếu kiến thức, kỹ năng và phẩm chất.
- Thiếu ý chí vươn lên: Cuộc sống luôn cần sự nỗ lực, học hỏi không ngừng. Kiến thức và kinh nghiệm là hành trang vô giá mà không ai có thể mua hay cho được.
- H thiếu những đức tính gì?
- Thiếu tinh thần trách nhiệm: Với bản thân, gia đình và tập thể.
- Thiếu tính tự lập: Quá phụ thuộc vào gia đình.
- Thiếu ý chí vươn lên, cần cù: Lười biếng, ngại khó, ngại khổ.
- Thiếu lòng tự trọng (đối với hành động mua chuộc bạn bè và nhờ vả công việc).
- Thiếu sự biết ơn, hiếu thảo (đối với bố mẹ).
Câu 4. Có ý kiến: “Chỉ cần khi lớn lên đi học đại học hoặc đi làm xa nhà thì ta mới cần đến tính tự lập”
Hãy trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên?
Ý kiến: "Chỉ cần khi lớn lên đi học đại học hoặc đi làm xa nhà thì ta mới cần đến tính tự lập" là một ý kiến sai lầm và phiến diện.
Trình bày suy nghĩ
- Khẳng định tính tự lập cần thiết ngay từ nhỏ:
- Tự lập là một quá trình rèn luyện, không phải là thứ có thể "bật" lên ngay lập tức khi ta lớn lên hoặc khi xa nhà. Giống như xây nhà, tính tự lập cần được xây dựng dần từ những thói quen nhỏ nhất (tự dọn dẹp, tự học, tự quyết định...).
- Nếu chờ đến khi xa nhà mới rèn luyện, ta sẽ gặp rất nhiều khó khăn, bỡ ngỡ, thậm chí là thất bại vì thiếu kỹ năng sinh tồn, quản lí chi tiêu, và giải quyết vấn đề cá nhân.
- Lợi ích của việc rèn luyện tự lập sớm:
- Tạo thói quen tốt: Giúp học sinh chủ động trong học tập, sinh hoạt, biết quý trọng lao động và thời gian.
- Phát triển kỹ năng: Giúp phát triển kỹ năng ra quyết định, giải quyết vấn đề, quản lí tài chính và thời gian – những kỹ năng quan trọng cho sự thành công trong tương lai.
- Tăng sự tự tin và trách nhiệm: Một người tự lập luôn tự tin vào bản thân và dám chịu trách nhiệm với hành động của mình.
- Chuẩn bị hành trang vào đời: Việc tự lập sớm là bước đệm vững chắc nhất để thích nghi với môi trường Đại học và công việc sau này.